Κάποτε, ο σακχαρώδης διαβήτης αφορούσε μόνο τους ηλικιωμένους, αλλά πλέον φλερτάρει επίμονα πολύ νεότερες ηλικίες, ενώ σε κάποια παιδιά εμφανίζεται πολύ νωρίς λόγω γονιδιακής βλάβης. Αν όμως εξαιρεθούν αυτά τα περιορισμένα περιστατικά διαβήτη τύπου 1, για το υπόλοιπο 95% των περιπτώσεων στο χέρι σας είναι να προλάβετε την εμφάνιση της νόσου.
Παγκοσμίως αλλά και στην Ελλάδα ο σακχαρώδης διαβήτης εξελίσσεται σε επιδημία, με τις προβλέψεις για την αύξηση των περιστατικών μέχρι το 2030 να σοκάρουν. Στην πατρίδα μας ένας στους δέκα Έλληνες είναι διαβητικός και άλλοι τόσοι βρίσκονται στον «προθάλαμο» του προ-διαβήτη, δηλαδή έχουν αναπτύξει ινσουλινοαντίσταση, αλλά επειδή δεν κάνουν εξετάσεις (μέτρηση σακχάρου και καμπύλη σακχάρου, όπως λέγονται) δεν το γνωρίζουν.
Οι ειδικοί από την Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία προειδοποιούν ότι το 50% των ασθενών δεν γνωρίζει ότι έχει υψηλό σάκχαρο, έτσι δεν κάνει κάτι γι' αυτό. Επίσης, έρευνες της Εταιρείας φανερώνουν ότι η πάθηση ανακαλύπτεται με τουλάχιστον μία δεκαετία καθυστέρηση, είτε από τις διαταραχές που προκαλεί στην όραση (κυρίως τη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια και το διαβητικό οίδημα της ωχράς κηλίδας) είτε από τις καρδιολογικές επιπλοκές που προκαλεί και είναι και οι πιο επικίνδυνες, μαζί με τη βλάβη στα νεφρά.
Παλιότερα, οι περισσότεροι ασθενείς που πάθαιναν διαβήτη κατέληγαν σε μονάδα αιμοκάθαρσης, με το έμφραγμα του μυοκαρδίου να αποτελεί συνολικά την πρώτη αιτία θανάτου για το 80% των διαβητικών.
Για να μειώσετε τον κίνδυνο να πάθετε διαβήτη, περπατήστε καθημερινά 45 λεπτά, διατηρήστε το βάρος σας σε φυσιολογικά επίπεδα, αποφύγετε την υπερκατανάλωση φαγητών και ποτών με κρυφή ζάχαρη και προτιμήστε τα ανεπεξέργαστα τρόφιμα
Γιατί, όμως, ο διαβήτης είναι τόσο επικίνδυνος; Επειδή στο μεγάλο χρονικό διάστημα που παραμένει μη διαγνωσμένο, το υψηλό σάκχαρο καταστρέφει προοδευτικά τα αγγεία του οργανισμού, με συνέπεια να εμφανίζεται μια σειρά από επιπλοκές, βλάβες στα μάτια, στα νεφρά και στην καρδιά, διαβητικά έλκη (πληγές) στα πόδια που δεν κλείνουν, διαβητική νευροπάθεια (προοδευτική καταστροφή των νευρών) και στυτική δυσλειτουργία, εκ των οποίων οι πιο επικίνδυνες είναι, βεβαίως, τα εμφράγματα.
Οι ειδικοί υπογραμμίζουν ότι σε «ζώνη κινδύνου» για την εμφάνιση επιπλοκών παραμένουν οι αρρύθμιστοι ασθενείς, δηλαδή αυτοί που είτε δεν παίρνουν σωστά τα φάρμακά τους (για παράδειγμα, σταματούν την ινσουλινοθεραπεία επειδή φοβούνται τις προκαλούμενες υπογλυκαιμίες) είτε, παρότι τα παίρνουν, δεν πετυχαίνουν να μειώσουν στα σωστά επίπεδα το σάκχαρό τους.
Οι ρυθμισμένοι ασθενείς αποφεύγουν τον κίνδυνο των επιπλοκών, αλλά, δυστυχώς, παγκοσμίως αλλά και στην Ελλάδα, μόνο το 40% ή, στην καλύτερη περίπτωση, το 50% αυτών είναι σωστά ρυθμισμένοι, γιατί η νόσος είναι χρόνια, πολύπλοκη και γιατί η ρύθμισή της αποτελεί ιατρική «σπαζοκεφαλιά». Η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο δύσκολη επειδή οι ασθενείς, κουρασμένοι από το βαρύ φορτίο της χρόνιας πάθησής τους, δεν συμμορφώνονται με τη φαρμακευτική αγωγή.
Πώς θα προλάβετε τις επιπτώσεις
Αν όμως η αντιμετώπιση του διαβήτη και η διαχείριση του υψηλού σακχάρου είναι δύσκολη υπόθεση και απαιτεί εγρήγορση και πειθαρχία, η πρόληψη της παγκόσμιας αυτής επιδημίας είναι πολύ πιο απλή. Είναι στο χέρι σας να «φρενάρετε» την επέλασή της με απλές συμβουλές που ρυθμίζουν το σάκχαρο και εμποδίζουν την παχυσαρκία.
Πιο απειλητική είναι η κοιλιακή παχυσαρκία, αυτή που παρατηρείται σε ανθρώπους με σωματότυπο «μήλο», καθώς το λίπος που συσσωρεύεται στην περιοχή της κοιλιάς παράγει ορμόνες, τις ινκρετίνες, που απορρυθμίζουν την ινσουλίνη και τη γλυκόζη, τους δύο «συνήθεις υπόπτους» που κρύβονται πίσω από τον διαβήτη. Συνεπώς, η απώλεια των παραπανίσιων κιλών είναι το πρώτο και το καθοριστικό βήμα για την πρόληψη του διαβήτη τύπου 2. Υπάρχουν έρευνες που δείχνουν ότι η απώλεια ακόμα και 10% ή 15% των περιττών κιλών μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο για διαβήτη.
Το μήνυμα είναι πως δεν χρειάζονται δραστικά και αυστηρά μέτρα για να βελτιώσετε την υγεία σας. Μικρές αλλαγές κάνουν τη διαφορά. Εκτός από την απώλεια των περιττών κιλών, οι ειδικοί συστήνουν καθημερινή άσκηση, καθώς 30-45 λεπτά περπάτημα την ημέρα μειώνουν κατά 40% την πιθανότητα για διαβήτη, και επιστροφή στην αυθεντική μεσογειακή διατροφή.
Τι να προτιμάτε και τι να αποφεύγετε στο καθημερινό μενού
Αποφύγετε τα τρόφιμα με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη (τα επεξεργασμένα, όπως η λευκή ζάχαρη, το λευκό ψωμί, τα κλασικά μακαρόνια, το άσπρο ρύζι, οι πατάτες), γιατί η κατανάλωσή τους προκαλεί μεγάλη αύξηση του σακχάρου και διευκολύνει την εμφάνιση του διαβήτη.
Προτιμήστε τα ολικής άλεσης και ανεπεξέργαστα τρόφιμα που έχουν χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, δηλαδή δεν προκαλούν απότομη αύξηση της γλυκόζης του αίματος. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν όλα τα λαχανικά, με εξαίρεση τα παντζάρια, αρκετά φρούτα, με εξαίρεση το καρπούζι, τα όσπρια, τα δημητριακά ολικής άλεσης, τα μακαρόνια ολικής άλεσης, το αγριόρυζο και το καστανό ρύζι. Περιορίστε το άσπρο ψωμί, τα σφολιατοειδή, που είναι τίγκα στα λίπη, και τα γλυκίσματα με υψηλή θερμιδική αξία, όπως οι πάστες και τα γλυκά ταψιού.
Αντιμετώπιση του διαβήτη
Εφόσον εμφανιστεί ο σακχαρώδης διαβήτης, ρυθμίζεται διά βίου με φάρμακα. Πλέον υπάρχουν πολλά φάρμακα νέας γενιάς, χάπια, ενέσιμα και ινσουλίνες 2ης γενιάς, όπως λέγονται (χωρίς τα μειονεκτήματα των προηγουμένων), ώστε κάθε ασθενής να αντιμετωπίζεται εξατομικευμένα. Πρόσφατα κατέστη εφικτή η οριστική θεραπεία του διαβήτη τύπου 2 μια κι έξω χειρουργικά. Είναι μια δυνατότητα που υπάρχει για τους παχύσαρκους ασθενείς, με επέμβαση μεταβολικής χειρουργικής.
Εξελίξεις υπάρχουν και για τους ασθενείς με διαβήτη τύπου 1, που θα αποκτούν τεχνητό πάγκρεας. Πρόκειται ένα «κλειστό» high tech σύστημα αντλίας και μετρητή σακχάρου που συνδέονται με έναν πολύπλοκο αλγόριθμο.
σχόλια