Αυτοψία μιας απαγωγής
μια εικόνα είναι όλες οι παράπλευρες πληροφορίες
Το εκτεταμένο μπλακ-άουτ εκείνης της μέρας, που έβγαλε εκτός λειτουργίας ακόμη και τα μηχανήματα ασφαλείας του δικαστικού μεγάρου Caglayan όπου βρισκόταν το γραφείο του εισαγγελέα Mehmet Selim Kiraz, τους επέτρεψε να περάσουν εύκολα τα όπλα κάτω από την δικηγορική τήβεννο. Τα δύο νεαρά μέλη του Επαναστατικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Κόμματος/Μετώπου (DHKP-C), οι Şafak Yayla and Bahtiyar Doğruyol, 24 και 28 ετών αντίστοιχα, απείλησαν, εισβάλλοντας στο γραφείο, πως θα σκοτώσουν τον ομηρό τους αν δεν δικάζονταν από "λαϊκό δικαστήριο" και δεν ζητούσαν συγγνώμη οι αστυνομικοί υπεύθυνοι για τον θάνατο του 15χρονου Berkin Elvan που είχε χτυπηθεί από δακρυγόνο σε συγκέντρωση για το πάρκο Γεζί, και πέθανε στις 11 Μαρτίου 2014 μετά από 269 μέρες σε κώμα. 'Υστερα από διαπραγματεύσεις έξι ωρών, η αστυνομία πραγματοποίησε έφοδο στο κτήριο, ισχυριζόμενη πως ακούστηκαν πυροβολισμοί στο γραφείο του εισαγγελέα, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν από τα πυρά τόσο οι απαγωγείς όσο και ο εισαγγελέας.
Το βιβλίο έχει χαθεί χρόνια τώρα - Ο Φωτεινός Θάλαμος του Ρολάν Μπαρτ - αλλά από τότε που το πρωτοδιάβασα δεν έλειψαν οι περιπτώσεις, όπου, με τρόπο κυρίως ασυναίσθητο κι αυθόρμητο, είδα να επαληθεύεται η θεωρία του "punctum" (το βέλος που σε σημαδεύει και σε καθηλώνει σε μια φωτογραφία) του γάλλου φιλόσοφου-σημειολόγου. 'Ενα τέτοιο ισχυρό "punctum" φαίνεται να ενυπάρχει και στη φωτογραφία που μετέδωσαν σε πραγματικό χρόνο οι απαγωγείς από το γραφείο του εισαγγελέα - προτίμησα την δυσεύρετη κάθετη εκδοχή που δείχνει και τα χέρια, αντί για την οριζόντια που εμφανίζεται σε όλα τα μέσα- εφ' όσον μ' έκανε να την ξεχωρίσω και να την παρατηρήσω για αρκετή ώρα. Είναι μια φωτογραφία που ανταποκρίνεται στο παράδειγμα που είχε δώσει ο Roland Barthes με το πορτρέτου του Lewis Paine : "To 1865, ο νεαρός Lewis Paine αποπειράθηκε να δολοφονήσει τον αμερικανό υπουργό εξωτερικών W. H. Seward. Ο Alexander Gardner τον φωτογράφισε στο κελί του. Ο κατάδικος περιμένει τον απαγχονισμό του. Η φωτογραφία είναι ωραία, το αγόρι επίσης : αυτό είναι το studium. Αλλά το punctum είναι : πρόκειται να πεθάνει. Διαβάζω ταυτόχρονα : αυτό θα γίνει και αυτό έγινε. Παρατηρώ με φρίκη έναν μέλλοντα προηγούμενο, που έχει ως αντικείμενο το θάνατο. Η φωτογραφία, δινοντάς μου το απόλυτο αόριστο της πόζας, μου δηλώνει το θάνατο στο μέλλοντα. Εκείνο που με κεντρίζει, είναι η ανακάλυψη αυτής της ισοδυναμίας."
Γνωρίζοντας την τραγική κατάληξη της απαγωγής, αντιλαμβανόμαστε πόσο εύστοχη αποδεικνύεται κι εδώ η παρατήρηση του Roland Barthes. Το "εξωτερικό" αυτό punctum, που το συναισθάνεσαι μόνο αν έχεις πληροφορηθεί την ιστορία που κρύβει το πορτρέτο, ενισχύεται στην περίπτωση της ομηρίας κι από κάποια "εσωτερικά" στοιχεία της φωτογραφίας : το ήρεμο και καθαρό βλέμμα του νεαρού απαγωγέα που έρχεται σε αντίθεση με την βιαιότητα της πράξης, ένα βλέμμα - το τελευταίο που καταγράφεται - προς τον συντροφό του, και πίσω απ' αυτόν, λίγη ώρα πριν από το θανατό του, προς τους καταδιώκτες του, την οικογενειά του και όλους εμάς. Αλλά είναι και ο τρόπος σχεδόν προστατευτικός που το χέρι αγκαλιάζει το φιμωμένο πρόσωπο του εισαγγελέα, το πιστόλι που μοιάζει αρχαίο και το γκρί κοστούμι που υπογραμμίζει μια σιλουέτα και μια φυσιογνωμία που δείχνει ευγενική. Δυσκολεύεσαι να πιστέψεις τη σοβαρότητα της απειλής. Την ίδια ώρα βέβαια, είναι αμφίβολο κατά πόσο ο Bahtiyar Doğruyol -αυτός πιθανόν να κρύβεται πίσω από το μαντήλι - θεωρούσε τον εισαγγελέα κάτι άλλο από πουλημένο όργανο της εξουσίας. Κι όμως, δύο φωτογραφίες του Mehmet Selim Kiraz που δημοσιεύτηκαν, η μία από τα φοιτητικά του χρόνια και η άλλη με την οικογένειά του, συνηγορούν υπέρ ενός πράου ανθρώπου που δεν συμπεριφερόταν σαν εισαγγελέας, ενώ έδινε την εντύπωση ενός ταπεινού και αξιοπρεπή ανθρώπου, ίσως επειδή χρειάστηκε να δουλέψει ράφτης παράλληλα με τις σπουδές του. 'Εχοντας αναλάβει πριν έξι μήνες την διαλεύκανση της υπόθεσης του θανάτου του 15χρονου Berkin Elvan, ο Mehmet Selim Kiraz είχε, όπως φαίνεται, καταφέρει να προχωρήσει την έρευνα, ζητώντας από την διεύθυνση της Αστυνομίας τα στοιχεία των 21 αστυνομικών που ήταν στην περιοχή όπου τραυματίστηκε βαριά ο Berkin Elvan, και ειδικά των τριών αστυνομικών τους οποίους οι κάμερες δείχνουν να τον σημαδεύουν.
σχόλια