H Ελίνα Κωνσταντίνου του TEDxAthens και του Human Grid παρακολούθησε εκδήλωση, όπου ο ΣΚΕΠ έφερε σε επαφή μαθητές με άτομα με αναπηρία. Μια «απρόσμενη» συνάντηση σε μια χώρα όπου μέχρι πρόσφατα, οι ευθύνες απέναντι στα άτομα με ειδικές ανάγκες (ή, καλύτερα, με ειδικές δεξιότητες) είχε αφεθεί εξολοκλήρου στο κράτος. Η κρίση οδηγεί το κράτος στο άλλο άκρο, αλλά δίνει μια ευκαιρία στην κοινωνία να μηδενίσει τις παραλείψεις και τις αποσιωπήσεις.
«Όταν το μόνο που ακούει ένα παιδί από τους γονείς του για το θέμα είναι "μην τον κοιτάζεις περίεργα", πώς περιμένουμε άραγε να τον "κοιτάξει" όταν μεγαλώσει…;»
Η απορία ενός φίλου, που δυστυχώς αντανακλά την πραγματικότητα της συνεισφοράς μας στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των παιδιών ως προς το διαφορετικό, που στην πραγματικότητα είναι το ίδιο, αλλά με αντοχές που δοκιμάζονται καθημερινά ακόμα και στα πιο απλά πράγματα. Μια διαπίστωση που δεν ταιριάζει σε μια σύγχρονη κοινωνία, που θα έπρεπε να εμφανίζεται απαλλαγμένη από στερεότυπα και συμπεριφορές που οδηγούν στον αποκλεισμό συνανθρώπων μας από την ισότιμη συμμετοχή τους στα κοινά.
Ο ρόλος της πολιτείας είναι να προστατεύει τα άτομα με κάθε μορφής αναπηρία, ακριβώς όπως οφείλει να προστατεύει και να εξασφαλίζει τα θεμελιωμένα δικαιώματα όλων των ανθρώπων που δικαιούνται την ισότιμη πρόσβαση στις ευκαιρίες, για να αισθάνονται στην πράξη ενεργά μέλη της ίδιας και όχι μιας διαφορετικής κοινωνίας. Σε αυτό το πλαίσιο, ο ΣΚΕΠ (Σύνδεσμος Κοινωνικής Ευθύνης για Παιδιά και Νέους) δίνει φωνή και βήμα στις ευπαθείς κοινωνικά ομάδες νέων και λειτουργεί ως πλατφόρμα επικοινωνίας και ευαισθητοποίησης, συνδέοντας παιδιά και νέους με αναπηρίες, με μαθητές Πρωτοβάθμιας, Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και φοιτητές απ' όλη την Ελλάδα. Στόχος αυτής της σημαντικής προσπάθειας, να γνωρίσει η κοινωνία το διαφορετικό, να αποδεχθεί συνειδητά και με αγάπη τις ιδιαιτερότητές της, και να ανταποκριθεί απλά, χωρίς εξαιρέσεις, ετικέτες και προκαταλήψεις. Να απαλλαγεί από ό,τι αφαιρεί τη δυνατότητα σε κάποιους ανθρώπους να είναι, αλλά και να αισθάνονται χρήσιμοι…
Αναπηρία δεν σημαίνει ανικανότητα, και σοφόν το σαφές, αλλά εδώ μπαίνει άνω τελεία στη συνεχή ροή της γνώσης, σε αντίθεση με τη συνήθη τακτική της ικανοποιητικής ατάκας που αποχωρεί ατάκτως από αυτό που προκαλεί αμηχανία και φόβο. Δεν υπάρχουν αυτονόητες έννοιες και γραφικά επαναλαμβανόμενες διαπιστώσεις, όταν αυτές διαψεύδονται από την πραγματικότητα που φωνάζει «άγνοια». Μια πολύ αξιόλογη, εθελοντική προσπάθεια που επιδιώκει να καλύψει λίγο από αυτό το κενό, είναι αυτή του ΣΚΕΠ. Από το 2008, συγκεντρώνει μαθητές σε ανοιχτή συζήτηση και γνωριμία, επιδιώκοντας την επαφή με το διαφορετικό, μέσα από τη βιωματική εμπειρία και την αλληλοαποδοχή στην πράξη. Αυθόρμητα, χωρίς να έχουν προηγηθεί «επικοινωνιακά φροντιστήρια», παιδιά που βιώνουν διαφορετικές μορφές αναπηρίας συνεργάζονται με μαθητές από γενικά σχολεία, συμμετέχουν σε κοινές διαδραστικές δραστηριότητες, βιωματικά εργαστήρια, μουσικά δρώμενα, εκδηλώσεις, εκθέσεις. Πρόσφατα είχα τη χαρά να τους επισκεφθώ και να δω από κοντά την υπέροχη αυτή σύμπραξη, την πρώτη για το σχολικό έτος 2012-2013, σε συγκέντρωση που διοργάνωσαν στο Μουσείο Βορρέ με αφορμή την Παγκόσμια ημέρα ΑμεΑ: Tape Art, γλυπτική, ζωγραφική, ζωγραφική σε t-shirt, Bocce με την Ειρήνη Τρομπέτα, βιωματικό εργαστήρι προσομοίωσης στα άτομα με προβλήματα όρασης, βιωματικές ομιλίες με τους Βαγγέλη Αυγουλά, Παναγιώτη Πιτσίνιαγκα και Στέφανο Βούρο... Όλα αυτά παρέα με 210 απίθανους μαθητές Δημοτικού, Γυμνασίου, Λυκείου ΜΑΖΙ ΜΕ νέους με αναπηρίες από ειδικά σχολεία και κοινωνικούς φορείς. Όλοι ενωμένοι και αποφασισμένοι να ρίξουν κάθε τοίχο που υψώνει ο φόβος και η άγνοια. Μέχρι σήμερα, 189 ειδικά σχολεία και σχολεία γενικής εκπαίδευσης, χιλιάδες νέοι με διαφορετικές μορφές αναπηρίας και μαθητές από όλοι την Ελλάδα έχουν συναντηθεί, σε μια προσπάθεια του Συνδέσμου για έναν ενιαίο κοινωνικό ιστό που δε στιγματίζει και δεν απομονώνει.
Τα ερωτήματα των παιδιών πολλά, αλλά ακόμα και ο πιο χαριτωμένος τρόπος έκφρασής τους, δεν αφαιρεί από την ουσία και δικαιούται σοβαρή και ξεκάθαρη απάντηση. Συζητώντας με τον Παναγιώτη, άτομο με αναπηρία και συνεργάτη του Συνδέσμου, μεταφέρουμε μερικές από τις αυθόρμητες παρατηρήσεις των παιδιών, μετά από τις ενημερωτικές επισκέψεις του ΣΚΕΠ σε σχολεία:
«Κατάλαβα ότι όλοι είναι ίδιοι ακόμη και όταν δεν μπορούν να περπατήσουν. Επίσης έμαθα ότι κάποιοι άνθρωποι με αναπηρία δε χάνουν τις ελπίδες τους, είναι χαρούμενοι και προσπαθούν να ξαναχτίσουν τη ζωή τους.»
«Θα ήταν πολύ βαρετό να ήμασταν όλοι ίδιοι…»
«Τελικά, ακόμα και η όραση είναι υποκειμενική υπόθεση, απλά εσείς αντιλαμβάνεστε τον κόσμο από το δικό σας πρίσμα…»
«Μετά την επίσκεψη του ΣΚΕΠ μου έρχονται οι λέξεις: βοήθεια, ισότητα και να μην κοιτάω αυτόν που κάθεται σε καροτσάκι σαν εξωγήινο…»
«Πριν μας επισκεφτούν, ντρεπόμουν μπροστά σε άτομα με ειδικές ανάγκες. Δεν είχα συνηθίσει να είμαι κοντά σ' αυτά τα άτομα κι ένιωθα άβολα απέναντί τους. Ο κ. Παναγιώτης μας μίλησε ελεύθερα και κατάλαβα πως δε διαφέρουμε και πολύ. Ίδια ζωή έχουμε. Ξυπνάμε, τρώμε, γελάμε κι αντιμετωπίζουμε καθημερινές δυσκολίες. Πιστεύω πως αυτό το πρόγραμμα είναι πολύ σημαντικό κι ευχάριστο. Θα μάθουμε αυτά τα παιδιά, θα γίνουμε φίλοι και ίσως κρατήσουμε επαφή. Ωραίο θα ήταν αυτό. Μπράβο για την πίστη τους και τη δύναμή τους. Ελπίζω να συναντηθούμε σύντομα και μέχρι τότε υπομονή.»
Άνθρωποι με αναπηρίες είτε νοητικές, είτε σωματικές, σε έναν καθημερινό αγώνα για να πραγματοποιούν τα «απλά και αυτονόητα» των άλλων. Τι όμως ανακόπτει την πορεία για τη βελτίωση της υγείας τους; Τι προσθέτει βάρη στις φυσικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν; Αναμφισβήτητα η αδυναμία της πολιτείας να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της απέναντί τους αλλά και αυτό που όλοι εμείς δε χτίζουμε -με την αποφασιστικότητα που πρέπει- από κάτω προς τα πάνω: τον ειλικρινή και έμπρακτο σεβασμό στη διαφορετικότητα, τις προϋποθέσεις για μια ενιαία κοινωνία χωρίς υπο-ομάδες και ανθρώπινα δικαιώματα που «δεν μας αφορούν»… Κλείνοντας όπως ξεκίνησα, το να «μην κοιτάξεις περίεργα» δε διαφέρει σε τίποτα από το «να μην κοιτάξεις καθόλου»… Κρατώ την προτροπή του ΣΚΕΠ για μια κοινωνία όπου «όλοι ανεξαιρέτως θα είμαστε και θα αισθανόμαστε χρήσιμοι...!»
σχόλια