Στην πρώτη Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βόρειας Αμερικής που θα διεξαχθεί στο Σικάγο από τις 3 Οκτωβρίου μέχρι τις 3 Ιανουαρίου 2016, έχουν κληθεί αρχιτέκτονες από όλο τον κόσμο να καταθέσουν τη θέση τους ως προς το ερώτημα «Ποια είναι η κατάσταση στην τέχνη της Αρχιτεκτονικής σήμερα». Οι ελληνικές συμμετοχές είναι δύο: ο Ανδρέας Αγγελιδάκης και οι Point Supreme.
Γνωρίσαμε τους Point Supreme στο LIFO.gr πριν από μερικούς μήνες όταν παρουσιάσαμε την εντυπωσιακά πολύχρωμη κατοικία Nadja που δημιούργησαν στου Παπάγου. Η Μαριάννα Ρέντζου και ο Κωνσταντίνος Πανταζής δημιούργησαν τους Point Supreme το 2007 στο Ρότερνταμ, όπου εργάζονταν. Πλέον έχουν ως βάση τους την Αθήνα, ενώ σημαντικό κομμάτι της δράσης τους αφορά έρευνες και προτάσεις για πόλεις της Ελλάδας και του εξωτερικού. Ανάμεσα στα πιο γνωστά τους έργα είναι ο πολυχώρος και κήπος του six d.o.g.s., ενώ έχουν βραβευθεί για την πρότασή τους για το τοπόσημο της κεντρικής προβλήτας του Φαλήρου. Καθώς η δουλειά τους αποτελείται από πολύ διαφορετικά πρότζεκτ, από πραγματοποιημένα (χτισμένα) έργα όπως σπίτια και μαγαζιά έως πολεοδομικές μελέτες και σενάρια, στην Μπιενάλε θα εκθέσουν 6 σχέσεις που γεφυρώνουν την τέχνη με την πραγματικότητα. Τους ζητήσαμε να μας πουν περισσότερα γι' αυτό τον ενδιαφέροντα συσχετισμό:
Οι μορφές που προτείνουμε είναι σκόπιμα απλές στην κατασκευή τους, η έμφαση δίνεται στους συνειρμούς και τις σχέσεις που δημιουργούν. Δεν πιστεύουμε στην αρχιτεκτονική της μορφής αλλά στην αρχιτεκτονική των γεγονότων.
— Ποιες ήταν οι πρώτες σας σκόρπιες σκέψεις όταν λάβατε την πρόσκληση για την Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής του Σικάγο, ως προς την προσέγγιση του θεματικού ερωτήματος «What is the State of the Art of Architecture Today»;
Ως ένα αρχιτεκτονικό γραφείο από την Ελλάδα, θελήσαμε αμέσως να συσχετίσουμε το θέμα της τέχνης με την πραγματικότητα. Η ελληνική πραγματικότητα είναι πολύ σκληρή, ειδικά αυτή την περίοδο. Πολλοί αρχιτέκτονες σε όλο τον κόσμο βλέπουν την Αρχιτεκτονική αποκομμένη από τις συνθήκες, δηλαδή παράγουν τρομερές προτάσεις που δεν είναι υλοποιήσιμες, ή δεν είναι πρακτικές - δίνουν μεγαλύτερη σημασία στην αισθητική παρά στην ουσία και τη λειτουργία. Επίσης θεωρείται από πολλούς αυτονόητο πως για να πετύχεις ένα καλό αποτέλεσμα ως αρχιτέκτονας χρειάζεσαι πολλά χρήματα.
Σκεφτήκαμε λοιπόν να τονίσουμε το χαρακτηριστικό της δουλειάς μας που είναι η ενσωμάτωση της πραγματικότητας. Οι ιδέες και οι αποφάσεις μας ξεκινάνε από τα στοιχεία που προϋπάρχουν. Ο στόχος μας είναι να τα αξιοποιήσουμε ώστε να φτάσουμε σε κάτι υψηλό. Έτσι, επεξεργαστήκαμε πολλές ιδέες και προτάσεις και τελικά καταλήξαμε να εκθέσουμε ταυτόχρονα τα 2 πιο ακραία κομμάτια της δουλειάς μας, κάποιες από τις πολεοδομικές προτάσεις μας για την Αθήνα (τα Athens Projects) μαζί με εικόνες από πραγματικές κατασκευές και χώρους που έχουμε χτίσει. Και εμείς οι ίδιοι μείναμε άναυδοι με το αποτέλεσμα!
— Με ποιο σκεπτικό ομαδοποιήσατε τις δουλειές σας στα δίπολα «τέχνης-πραγματικότητας»; Ποιοι ήταν οι άξονες πάνω στους οποίους αναζητήσατε ομοιότητες;
Επειδή η δουλειά μας διακατέχεται από κοινές αρχές και ιδέες ανεξάρτητα από το μέγεθος του έργου -είτε πρόκειται για κάποιο έπιπλο είτε πρόκειται για μια πρόταση για κάποια πόλη-, υπάρχουν πολλές κρυμμένες σχέσεις και ομοιότητες που κι εμείς ανακαλύπτουμε συνεχώς. Για παράδειγμα, ένα από τα δίπολα, το ανθοπωλείο στην Πάτρα και το Αthens Heaven αφορούν την ίδια ιδέα: ότι η φύση στην Ελλάδα καταπιέζεται από την κατασκευή. Στα δύο αυτά έργα, η φύση αποκτά τον κυρίαρχο ρόλο που της αξίζει, η κατασκευή (το έπιπλο ή η πόλη) γίνεται φόντο, και μάλιστα βάθρο, κάδρο. Ο κάτω όροφος στο διαμέρισμα Nadja είναι σχεδιασμένος σαν ένα τοπίο όπου πλέουν ελεύθερα τα έπιπλα-λειτουργίες, σαν τους λόφους πάνω στη μάζα της Αθήνας, όπως στο πρότζεκτ μας Athens By Hills.
Το τραπέζι στην κουζίνα του Nadja είναι σχεδιασμένο ακριβώς όπως η βραβευμένη πρόταση για την προβλήτα στο Φάληρο όπου η κατασκευή προτείνει ένα κέντρο μέσα στη θάλασσα με έντονη σημειολογία και χαρακτήρα, ώστε να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για εντατική και συναρπαστική χρήση από τα μέλη της οικογένειας ή της πόλης. Ο τοίχος στα Πετράλωνα μοιάζει με μια πόλη, όπου οι διάφορες λειτουργίες, όπως η βρύση ή ο χώρος για το κουτί της ΔΕΗ, αποκτούν σχέσεις, όπως οι δρόμοι, η θάλασσα, τα βουνά και τα σημαντικά σημεία της πόλης. Έτσι λοιπόν καταγράψαμε μια σειρά από σχέσεις και αποφασίσαμε να εκθέσουμε 6 από αυτές.
— Πώς εξισορροπείτε τη δουλειά σας ανάμεσα στα πρότζεκτ-παραγγελίες που εκτελείτε, αλλά υποθέτω ότι σας περιορίζουν δημιουργικά, και σε εκείνα που είναι «καταδικασμένα» εξαρχής να παραμείνουν στη σφαίρα του ιδεατού;
Κανένα πρότζεκτ δεν μας περιορίζει δημιουργικά. Δεν δεχόμαστε να εκτελέσουμε μια δουλειά-παραγγελία για πελάτη με τρόπο λιγότερο άριστο και ευφάνταστο από πρότζεκτ που κάνουμε με δική μας παραγγελία. Θεωρούμε πως είναι λάθος για ένα σχεδιαστή, μελετητή, αρχιτέκτονα να επιτρέψει αυτό τον διαχωρισμό στη δουλειά του, δηλαδή να κατηγορεί τις όποιες συνθήκες (αυτό που ονομάζουμε «πραγματικότητα») για ένα αποτέλεσμα όχι τέλειο. Η πραγματικότητα και οι δυσκολίες της είναι κομμάτι του έργου. Οι περισσότερες από τις πολεοδομικές μας προτάσεις είναι στην πραγματικότητα βασισμένες σε πολύ κυριολεκτικές και υλοποιήσιμες ιδέες. Ποτέ δεν αντιμετωπίζονται σαν ουτοπίες. Δεν μας ενδιαφέρει καθόλου η ουτοπία, αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να αναγάγουμε την υπάρχουσα πραγματικότητα σε μια ουτοπία.
Εντωμεταξύ, περιέργως, θεωρούμε πως οι παραγγελίες που εκτελούμε είναι οι καλύτερες δουλειές μας, γιατί αξιοποιούμε τις απαιτήσεις και τη λογική του πελάτη στη λύση που του προτείνουμε. Το αποτέλεσμα είναι πιο πλούσιο, όπως στη Νadja. Η μόνη ουσιαστική διαφορά για μας μεταξύ των πρότζεκτ-παραγγελιών και των προτάσεων για την πόλη που κάνουμε με δική μας πρωτοβουλία, είναι ότι οι παραγγελίες αμείβονται, άρα μπορούμε να διαθέσουμε περισσότερο χρόνο σ' αυτές.
— Πώς καταφέρνετε να επιβληθείτε με τη δουλειά σας στην αρχιτεκτονική αναρχία που επικρατεί στην Αθήνα και ταυτόχρονα να μην γίνεστε παράταιροι στο περιβάλλον της πόλης;
Δεν προσπαθούμε να επιβάλλουμε κάτι πάνω στην πραγματικότητα που βρίσκουμε. Αναλύουμε με πολλή προσοχή την υπάρχουσα συνθήκη και προτείνουμε λύσεις οι οποίες τη βελτιώνουν ή την αναδεικνύουν. Δουλεύουμε με αρχέτυπα, δηλαδή με απλά μέσα γι' αυτό και οι εικόνες μας, οι μορφές που προτείνουμε, είναι σκόπιμα απλές στην κατασκευή τους, η έμφαση δίνεται στους συνειρμούς και τις σχέσεις που δημιουργούν. Δεν πιστεύουμε στην αρχιτεκτονική της μορφής αλλά στην αρχιτεκτονική των γεγονότων. Για παράδειγμα το τοπόσημο στο Φάληρο ήταν μια πολύ απλή χειρονομία που κάλυπτε δύο στοιχειώδεις ανάγκες της πόλης – τη σκιά και την ενεργοποίηση του νερού. Αντίστοιχα, το six d.o.g.s και ο κήπος του που έχουμε σχεδιάσει είχαν ως μοναδικό στόχο να τονίσουν τη μαγεία της κρυμμένης φύσης στον ακάλυπτο. Πολύ λίγα πράγματα από το σχεδιασμό μπορείς να προσέξεις, η επέμβαση είναι κάπως αόρατη ,πάλι σαν ένα βάθρο γι' αυτή τη φύση.
— Ποιο είναι το πρώτο πράγμα που θα κάνετε μόλις βρεθείτε στο Σικάγο και τι περιμένετε να κερδίσετε από αυτή σας τη συμμετοχή και τη συναναστροφή με τους συναδέλφους σας από όλο τον κόσμο;
Το πρώτο πράγμα που θα κάνουμε είναι να δώσουμε μια ομιλία-παρουσίαση για τη δουλειά μας. Ήμασταν πάλι στο Σικάγο στην αρχή του έτους για την παρουσίαση ενός βιβλίου αφιερωμένου στη δουλειά μας με τίτλο «Athens Projects» οπότε γνωρίζουμε την πόλη. Ελπίζουμε η συμμετοχή και η συναναστροφή με τους συναδέλφους να οδηγήσει σε νέες δυνατότητες στο εξωτερικό γιατί η επιβίωση στην Αθήνα είναι δύσκολη.
σχόλια