Δεν είναι ανάγκη να έχει πάρει πτυχίο Οικονομικών κανείς για να αντιληφθεί ορισμένα πράγματα. Στις Σκουριές, το ελληνικό κράτος πούλησε χωρίς διαγωνισμό μερικές χιλιάδες στρέμματα, εγκαταστάσεις, εξοπλισμό και τη δυνατότητα εξόρυξης χρυσού για 11 εκατομμύρια, τη στιγμή που η προβολή κέρδους αγγίζει τα 15 δισεκατομμύρια ευρώ. Είναι φανερό πως υπάρχει μια οικονομική απόσταση στα δύο ποσά. Χώρια το γεγονός ότι στην όλη ιστορία υπάρχουν ονόματα όπως αυτό του δημάρχου Χρήστου Πάχτα, που το 2004 είχε προσπαθήσει προεκλογικά να περάσει την περίφημη τροπολογία για το Πόρτο Καρράς και της οικογένειας Μπόμπολα με τον Άκτωρα. Οι διαμαρτυρίες (στο πλαίσιο που δεν κινδυνεύουν ανθρώπινες ζωές, όπως με τα γεγονότα που συνέβησαν πριν από λίγο καιρό) είναι δικαιολογημένες. Το δημόσιο συμφέρον δεν εξυπηρετείται, το περιβάλλον καταστρέφεται και δεν τηρείται κανένα θεσμικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά τον τρόπο που γίνονται οι αγοραπωλησίες του Δημοσίου. Μάλιστα, το ελληνικό κράτος κινδυνεύει και με πρόστιμο 15 εκατ. ευρώ, αφού δεν έγινε διαγωνισμός στη συγκεκριμένη περίπτωση. Αμέσως ακούστηκαν οι γνωστές φωνές που υποστηρίζουν κάθε είδους επένδυση και που τους πιάνει ο πόνος ξαφνικά για τις 1.200 οικογένειες που θα μείνουν χωρίς δουλειά. Το τελευταίο, να βρεθούν ξαφνικά 1.200 άνθρωποι στον δρόμο, κανείς δεν το θέλει, με την ανεργία να αγγίζει το 30%, αλλά, από την άλλη, τι κάνει τις επενδύσεις να είναι a priori «καθαγιασμένες» όπως και να γίνονται, απ' όπου και αν προέρχονται;
Δεν υπάρχει κανείς που να μη θέλει να γίνουν επενδύσεις. Από τον πολιτικό σχολιαστή Θόδωρο Πάγκαλο που διαλαλεί δεξιά και αριστερά ότι μόνο τα «ξένα λεφτά» μπορεί να μας σώσουν μέχρι τον επιστημονικό διευθυντή της ΓΣΕΕ Σάββα Ρομπόλη, που πρόσφατα υποστήριξε πως για να μειωθούν τα ποσοστά της ανεργίας πριν από το 2025 πρέπει η χώρα να υποστεί ένα «επενδυτικό σοκ». Δύσκολο, όμως! Καταρχάς, υπάρχει ο φόβος ότι όλα θα τα πουλήσουμε «κοψοχρονιά». Η συγκυρία, σε συνδυασμό με την ανάγκη, μας οδηγεί στην αξιοποίηση, όπως λένε, του δημόσιου τομέα. Ο μόνος τρόπος να πείσουμε επενδυτές είναι να έχουμε εξαιρετικά χαμηλές τιμές: ο ανταγωνισμός μεγάλος, το πρεστίζ της χώρας μικρό (πιο εύκολα επενδύεις σε πορτογαλικές επιχειρήσεις που μπορούν να προσφέρουν και άνοιγμα στη Βραζιλία) και η ανάγκη της χώρας για ρευστό τεράστια. Κυνικά μου απαντά ο συγγραφέας οικονομικών βιβλίων Κώστας Μελάς (Μικρά μαθήματα για την ελληνική οικονομία, εκδόσεις Πατάκη) πως «οι αγορές είναι αυτές που καθορίζουν τις τιμές. Αν δεν σου αρέσουν οι τιμές, μην πουλάς. Επίσης, συζητάμε για μια χώρα στην οποία δεν υπάρχει κάποιος σοβαρός έλεγχος σε αυτό τον τομέα. Ποιος εμπιστεύεται το ΤΑΙΠΕΔ; Να δείτε, στην περίπτωση της ΔΕΠΑ, πως αντί να την πάρουν οι Ρώσοι που δίνουν περισσότερα, θα καταλήξει, για πολιτικούς λόγους, σε άλλη εταιρεία. Κανονικά, θα έπρεπε η Βουλή να είναι σε θέση να θέτει ερωτήσεις και να εγκρίνει κάθε αγοραπωλησία του Δημοσίου. Αλλά υπάρχει Βουλή;».
Ένα άλλο ζήτημα που προκύπτει είναι γιατί πρέπει να πουλήσουμε τις κερδοφόρες επιχειρήσεις του Δημοσίου και να μην τις εκμεταλλευτεί το κράτος. Γιατί είναι το Μνημόνιο στη μέση, Έλληνες. Για να δανειστούμε έπρεπε να παρέχουμε κάποιες εγγυήσεις. Επειδή φόρους δεν εισπράττουμε και τα ασφαλιστικά μας ταμεία δεν έχουν μία, το μόνο που μας απομένει είναι η περιουσία του ελληνικού λαού. Εκεί πάνω στηρίζεται και η εμπιστοσύνη, η «πίστη» όπως την αποκαλούν οι τραπεζίτες. Άλλωστε, αν κλονιστεί, σύμφωνα με το Μνημόνιο 3, οι δανειστές μπορούν να διαχειριστούν όπως θέλουν εκείνοι την κρατική περιουσία. Υπάρχει, βέβαια, και η ιδεολογική πλευρά του ζητήματος. Ο νεοφιλελευθερισμός πιστεύει πως το κράτος δεν μπορεί να κάνει επιχειρήσεις που να λειτουργούν κερδοφόρα. Πιστεύει, ακόμα, πως δεν υπάρχουν δημόσια αγαθά. Έχει ενδιαφέρον, βέβαια, αυτή η τοποθέτηση, αν αναλογιστούμε πως η Γερμανία έγινε υπερδύναμη της Ευρώπης βασιζόμενη εξ ολοκλήρου στον κρατικό παρεμβατισμό. Η μπακαλίστικη απάντηση είναι πως το ελληνικό κράτος είναι ένα μπάχαλο, οπότε όλα εκεί τελειώνουν. Ας το δεχτούμε, αλλά γιατί ενδιαφέρει περισσότερο την τρόικα να εισπράξει παρά να δημιουργήσει εκείνες τις δομές που θα προσελκύσουν τις επενδύσεις;
Ένας από τους μύθους της κρίσης είναι η βούληση της τρόικας να αλλάξει τη δομή του ελληνικού Δημοσίου. Δεν είναι τυφλοί, βλέπουν πως τρία χρόνια τώρα δεν έχει φτιαχτεί ούτε σχέδιο υποδομών για το Ελληνικό. Αυτό που τους νοιάζει είναι να συμπιέσουν την ελληνική οικονομία, να μειώσουν το έλλειμμα, να εξασφαλίσουν πως θα πάρουν κάποιο ποσό πίσω και πως δεν θα χρειαστεί να μας χρηματοδοτήσουν στο προσεχές μέλλον. Άλλος ένας μύθος, βγαλμένος από παλιά ελληνική ταινία, είναι τα ξένα λεφτά. Ο κ. Μελάς υπενθυμίζει πως «ανέκαθεν οι "ξένες δυνάμεις" δεν ασκούσαν οικονομική πολιτική. Άλλα τους ενδιέφεραν. Να μου θυμηθείτε πως το 80 με 90% των αποκρατικοποιήσεων θα γίνει σε συνεργασία με ντόπιους παράγοντες. Οι ξένοι ενδιαφέρονται μόνο για άμεσες επενδύσεις που αφορούν τον τουρισμό, την ενέργεια και τα δημόσια αγαθά. Όχι για μακροπρόθεσμες, γιατί πολύ απλά η Ελλάδα είναι πολύ μικρή αγορά και το γεωπολιτικό περιβάλλον της δεν είναι ακόμα σταθερό (βλ. Μέση Ανατολή και Βαλκάνια), ώστε διαμέσου της Ελλάδας μια πολυεθνική να αναπτυχθεί και σε άλλες χώρες». Δεν έχει και πολύ άδικο, αφού οι ελάχιστες αποκρατικοποιήσεις που έγιναν είχαν Έλληνες αποδέκτες και μέχρι στιγμής μόνο γνωστοί Έλληνες «ολιγάρχες» ετοιμάζονται να μπουν γερά στο κόλπο.
σχόλια