Μπορεί οι κυκλοφορίες των περισσότερων «καθεστωτικών» εφημερίδων και περιοδικών να ακολουθούν σταθερά καθοδική τροχιά, μπορεί ακόμα και μεγάλοι εμπορικοί εκδοτικοί οίκοι να δυσκολεύονται να τα φέρουν βόλτα, μπορεί το Διαδίκτυο να πρωτοστατεί πια μέχρι και στη λεγόμενη εναλλακτική ενημέρωση, ωστόσο η έντυπη αντικουλτούρα στην Ελλάδα εξακολουθεί να ανθίζει – είναι μάλιστα από τους «κλάδους» που καταφανώς ευνόησε η κρίση, καθώς υπάρχει αρκετό κοινό που αναζητά εκεί πληροφορίες, γνώσεις, προβληματισμούς κι απόψεις κόντρα στο κυρίαρχο ρεύμα. Δε θα συμφωνήσεις φυσικά με όλα, αυτό δα έλειπε, σίγουρα όμως θα προμηθευτείς πολλή τροφή για σκέψη, γιατί όχι και δράση αν είσαι άνθρωπος πρακτικός!
Το πολιτικό έντυπο έχει βέβαια την τιμητική του, με τον αντιεξουσιαστικό λόγο στις διάφορες εκδοχές του να βρίσκεται στο επίκεντρο: «Κανέναν δεν συγκινεί πια καμια μεγάλη υπόσχεση, καμια σημαία, κανένα λάβαρο, κόμμα, συνδικάτο ή σωματείο... Όποιος θέλει να μπει στο παιχνίδι του αγώνα για την κοινωνική απελευθέρωση θα πρέπει να αποβάλλει κριτικά και ίσως επώδυνα όλα τα σημάδια του παρελθόντος που κρέμονται σαν αντίκες πάνω απ' το κεφάλι του», διακηρύττει το περιοδικό Βαβυλωνία της Αντιεξουσιαστικής Κίνησης που τον Σεπτέμβριο κυκλοφόρησε το 14ο τεύχος της με εξώφυλλο τον... Τσίπρα α λα Γουόρχολ και κεντρικό θέμα «Η Αριστερά μπροστά στην εξουσία και η απάντηση των κινημάτων». Ο στίχος του ανώνυμου ρεμπέτη(;) «Όποιος δεν καίει φυλακή αλλά την καλλωπίζει / για πάντα μέσα σε κελί θα ζει και θα σαπίζει» κοσμεί το εξώφυλλο της μηνιαίας εφημερίδας «Διαδρομή Ελευθερίας» που εκδίδει η Συσπείρωση Αναρχικών. Οι περιορισμοί στην ελευθερία του λόγου, η «κόντρα» οργανωμένων οπαδών-Σύριζα για το γήπεδο της ΑΕΚ, το ταξίδι της γλώσσας στο ανθρώπινο πνεύμα, ο ευρωπαϊσμός ως ιδεολογία, μια αντιεξουσιαστική κριτική στα Gay Pride και το Μουντιάλ κόντρα στην... αλάνα απασχολούν το τελευταίο της φύλλο (τεύχος 140). «Μακριά από τη φάκα του κοινοβουλευτικού κρετινισμού... ο δρόμος για μια άλλη κοινωνία παραμένει ανοικτός», αισιοδοξεί το εξώφυλλο του τρέχοντος (Νο 35) τεύχους της αναρχοσυνδικαλιστικής έκδοσης «Ροσινάντε» που περιλαμβάνει εκτενή ρεπορτάζ για εργατικούς αγώνες (απολυμένες καθαρίστριες, Αττικό Μετρό, ΒΙΟΜΕ, Βήμα FM, ΜΚΟ), άρθρα για τον Μπακούνιν, την αυτοοργάνωση, τον φασισμό, τον (αντι)κοινοβουλευτισμό και πλούσιο διεθνές ρεπορτάζ.
Ο μαχητικός αντιφασισμός είναι το πρόταγμα του περιοδικού "Antifa" που εκδίδει η ομώνυμη συλλογικότητα με την επωδό «πόλεμος ενάντια στο φόβο». Στο τεύχος 42 (καλοκαίρι '14) βρίσκεις άρθρα για τους «φίλους του Σύριζα στην καλή και την κακή εκδοχή τους», για τις ΜΚΟ που επιδοτήθηκαν αδρά «για να εκπαιδεύσουν νέους εργάτες στον εργασιακό μεσαίωνα», τις κοινωνικές τάξεις στην ελληνική επαρχία κι ένα ιστορικό της ελληνικής εκστρατείας στην Ουκρανία (1919). Στον αντιφασισμό ομνύει επίσης – από κάπως διαφορετική ιδεολογική σκοπιά - η θεματική περιοδική έκδοση Antifa Negative, που αφιερώνει το τελευταίο της τεύχος (Νο3) στον «αντιτσιγγανισμό». Είναι «συντροφάκι» με το περιοδικό 0151, το 2ο τεύχος του οποίου καταπιάνεται με τα «ημερολόγια ρατσισμού» της ελληνικής πραγματικότητας, τους Ρομά, το «μακεδονικό», το μεταναστευτικό και την πολιτικοποιημένη ρέγκε. Οι «απαραίτητες γενοκτονίες», τα «ψυχοκάτεργα» (ψυχιατρεία), ο... ταξικός Κέινς και οι σύγχρονοι πόλεμοι απασχολούν το Νο 88 τεύχος του "Sarajevo", μια «περιοδική επισκόπηση της καπιταλιστικής κρίσης σαν αυτό που είναι: μηχανής καταστροφής», καθώς αυτοσυστήνεται. Οι εργασιακές συνθήκες και διεκδικήσεις σε κέντρα υγείας και εταιρίες κινητής τηλεφωνίας, οι συμβουλευτικές υπηρεσίες και η κοινωφελής εργασία ως εκβιασμός απασχολούν τη «Σφήκα», «μια έκδοση της συνέλευσης για την κυκλοφορία των αγώνων».
Ποιος είπε ότι δεν υπάρχει underground αθλητισμός ή μάλλον... αθλητικογραφία; Το περιοδικό "Humba!" εκδίδεται «για το κοινωνικό και πολιτικό νόημα των σπορ, την εμπειρία του γηπέδου και την οπαδική κουλτούρα»: ΚΚΕ και αθλητισμός τον Μεσοπόλεμο, παραλειπόμενα του Μουντιάλ της Βραζιλίας, ο Ερλ Μπαντού, ο Ούγκο Σάντσεζ, ο «θάνατος» της αγγλικής ποδοσφαιρικής κουλτούρας, χάος, ελπίδα και μπάσκετ στις φυλετικές ταραχές του 1992 στο Λος Άντζελες είναι ανάμεσα στα θέματα του τεύχους 17 (Οκτώβριος '14). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης οι εκδόσεις «έμφυλης» κριτικής και προβληματισμού όπως η αναρχοφεμινιστική «Μιγάδα», το «QVzine» και η λεσβιακή «Νταλίκα». Στα πιο φρέσκα τους τεύχη, η πρώτη καταπιάνεται με το σώμα ως πεδίο μάχης, την ταξικότητα του γυναικείου ζητήματος, την «πολιτική διαχείριση» των αστέγων, τους δύσκολους έρωτες Ελληνίδων με μετανάστες και την «ανθρωπολογία της ντροπής». Η δεύτερη εστιάζει στις «αρρενωπότητες», τις «έμφυλες βιαιότητες», την ισλαμοφοβία και το «κυνήγι» των οροθετικών... μαγισσών, ενώ στην τρίτη διαβάζεις για το δικαίωμα του σώματος στην αυτοδιάθεση, τις νέες lgbt συλλογικότητες και τις εμπειρίες Αφρικανών γυναικών στην Ελλάδα, ενώ μια σπαρταριστή «συνταγή για σεξοβόμβα» κοσμεί το οπισθόφυλλο. Υπάρχουν ακόμα λογοτεχνικά περιοδικά με underground προσανατολισμό, αισθητική και θεματολογία όπως ο «Φαρφουλάς», που αφιερώνει την πιο πρόσφατη έκδοσή του στην αλητεία, η «Τυφλόμυγα», το «Φρμκ», ενώ η - περισσότερο πολιτική - επιθεώρηση πολιτισμού "'Ενεκεν" καταπιάνεται στο 33ο τεύχος της με Γνωστικούς, Επίκουρο, Βαλαωρίτη, γυναικεία ποίηση, νεοφιλελευθερισμό, αντισημιτισμό και την "προβληματική της αγάπης".
Όλα σχεδόν τα παραπάνω έντυπα διαθέτουν ιστοσελίδες και διαδικτυακά προφίλ, ενώ αρκετά κυκλοφορούν παράλληλες εκδόσεις και διοργανώνουν κατά καιρούς συζητήσεις, εκδηλώσεις και δρώμενα. Θα συναντήσεις, εννοείται, συχνά «εξτρεμιστικές» απόψεις, πιο ενδιαφέρουσες πάντως από τις αντίστοιχες του τηλεοπτικού δελτίου των 8.30! Στον αντίποδα, θα εκπλαγείς από το επίπεδο γραφής, τις γνώσεις και την κριτική ματιά κάποιων ανθρώπων που θα έκαναν άνετα καριέρα σε κάποιο «καθεστωτικό» μέσο, πράγμα που όμως συνειδητά αρνούνται - προς το παρόν, τουλάχιστον - κι εκεί τους βγάζεις το καπέλο.
Την τελευταία δεκαετία, εξάλλου, έχει αναδειχθεί μια νέα «φουρνιά» εκδοτικών οίκων με ενδιαφέρουσα αμφισβητησιακή θεματολογία. Πλάι σε ιστορικές πια εκδόσεις που συνεχίζουν να είναι παραγωγικές σε πείσμα των καιρών (Ελεύθερος Τύπος, Εναλλακτικές Εκδόσεις, Ελευθεριακή Κουλτούρα) συναντάς μια πλειάδα άλλες όπως Τυφλόμυγα, Βιβλιοπέλαγος, Εξάρχεια, Εκδόσεις των Συναδέλφων, Εκδόσεις των Ξένων, Αναρχική Αρχειοθήκη, Ασύμμετρη Απειλή, Ρήγμα, Στάσει Εκπίπτοντες, Δαίμων του Τυπογραφείου, Κενότητα, Άτυπος, Λέσχη των Κατασκόπων του 21ου Αιώνα, Futura, ΚΨΜ, Κουρσάλ, Γνώση... Όπως συμβαίνει και με τα underground έντυπα, αρκετές τέτοιες εκδοτικές προσπάθειες αποδεικνύονται βραχύβιες ή ευκαιριακές, σύντομα όμως αντικαθίστανται από άλλες (η Λερναία Ύδρα ήταν τελικά φρικιό). Από τις πρόσφατες κυκλοφορίες ξεχώρισα ενδεικτικά τα βιβλία «Αντικουλτούρα-τα κακά παιδιά» (Χ.Κ. Κρέιμερ, Γνώση), «Η Αρχαία Κοινωνία» του Λ.Χ. Μόργκαν και «Η Ψυχανάλυση στο Θέατρο» του Βίλχελμ Ράιχ (Ελ. Τύπος), «Σώμα, Χώρος και Πολιτικές της Καθαριότητας (Ελ. Κουλτούρα), «Καρλ Μαρξ – κείμενα από τη δεκαετία του 1840» και «Ο Μετασχηματισμός της Δημοκρατίας» του Γιοχάνες Αγκνόλι (ΚΨΜ), «Γράμμα στα παιδιά του κόσμου που έρχεται» (Ραούλ Βάνεγκεμ, Εκδ. των Ξένων), «Περί Θεού» (Αγκουστίν Γκαρθία Κάλβο, Εκδ. των Συναδέλφων), τα «Χαοτικά Μανιφέστα» (Φεράλ Φον, Δαίμων του Τυπογραφείου), «Οδηγός Αναγνώρισης Κίτρινων Προσώπων (Γ. Μακρής-Ν. Λαπαθιώτης)» του Λεωνίδα Χρηστάκη και «Φυτοφαγίας Εγκώμιον» του Οβίδιου (Τυφλόμυγα), «Αδειάζοντας υπνοδωμάτια με οπλοπολυβόλο – urban warfare» (Λέσχη των Κατασκόπων, συλλογικό, επανέκδοση), «Στενές επαφές φύλου, σεξουαλικότητας και χώρου» (Γιώργος Μαρνελάκης, Futura), «Ομοίωμα Δημοκρατίας» (Στέφανος Ροζάνης, εκδ. Εξάρχεια), «Οι τρεις ταφές του Μελκιάδες Εστράδα-Ύβρις και εξιλέωση» (Μοχάντο, Στάσει Εκπίπτοντες), το πολύ δυνατό πολιτικό κόμικ «Οι Ανεπιθύμητοι» (Τζο Σάκο, Barricada/Antifa)... Ψάχνοντας υπομονετικά σίγουρα θα ανακαλύψεις κι άλλες αξιομνημόνευτες εκδόσεις οι οποίες πιθανόν μου διέφυγαν, εξάλλου η «γλύκα» του underground είναι το ζόρι του.
σχόλια