Για να εξηγήσω πώς βίωσα τη δεκαετία, θα πρέπει να κάνω μια πολύ μικρή αναδρομή στην προηγούμενη περίοδο. Η δεκαετία 2000-2010 ήταν, δυστυχώς, η περίοδος της αυταπάτης. Το πολιτικό σύστημα μας τάιζε τότε κανονικά σανό, κάνοντάς μας να πιστέψουμε ότι μπορούμε να απλωθούμε πέρα από πάπλωμά μας. Η χώρα γέμισε υποκαταστήματα ξένων τραπεζών και τα δάνεια (όλων των ειδών) προσφέρονταν αφειδώς και μάλιστα χωρίς εγγυητές τις περισσότερες φορές. Οι πολιτικοί μάς μιλούσαν για τα καταπληκτικά ποσοστά ανάπτυξης της χώρας, χωρίς να μας λένε ότι, ενώ οι άλλες χώρες είχαν ανάπτυξη βασισμένη στην εγχώρια παραγωγή, εμείς μετρούσαμε την ανάπτυξη με μόνο γνώμονα την κατανάλωση. Η υπερκατανάλωση, όμως, ήταν προϊόν δανεισμού και τα δανεικά κάποια στιγμή έπρεπε να επιστραφούν.
Έρχεται, λοιπόν, το 2010 και, «ξαφνικά», η χώρα πτωχεύει... Την Παρασκευή 23 Απριλίου 2010 ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδας, Γιώργος Παπανδρέου, με φόντο το ακριτικό Καστελλόριζο, ανακοινώνει την προσφυγή της Ελλάδας στον μηχανισμό στήριξης, βάζοντας τη χώρα στον μνημονιακό δρόμο των μέτρων λιτότητας. Πέφτουν οι μάσκες του πολιτικού συστήματος και της δήθεν ευμάρειας και, ξαφνικά, από τη μια μέρα στην άλλη, η προσγείωση είναι ανώμαλη και πάρα πολύ επώδυνη. Η χώρα, και κατ' επέκταση οι πολίτες της, μπαίνουν σε μια στενωπό ατελείωτη και πολύ επώδυνη. Όλα γκρεμίζονται γύρω μας, ξεκινώντας από τα όνειρά μας, και μπαίνουμε σε μια πολιτική και κοινωνική ταραχή χωρίς τέλος. Οι πολιτικοί κατηγορούν οι μεν τους δε, ο κόσμος βγαίνει στους δρόμους, αλλιώς στα κάγκελα, οι μισθοί και οι συντάξεις πέφτουν «στα τάρταρα», οι απολύσεις και το κλείσιμο μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων είναι στην ημερήσια διάταξη και το πολιτικό σύστημα προσπαθεί να ξεχρεώσει μέσα από ετερόκλητες συμμαχίες, εφαρμόζοντας PSI, φορολογική αφαίμαξη και περικοπές παντός είδους.
Ο κόσμος πιστεύει ότι θα επανέλθει στον προηγούμενο τρόπο ζωής του χωρίς να έχει λάβει το ουσιαστικό μήνυμα της κρίσης και μάλιστα το θλιβερό που ακούγεται τους τελευταίους μήνες είναι η «επιστροφή στην κανονικότητα», δηλαδή «δανείσου κι ας μην έχεις να τα ξεπληρώσεις».
Για μένα, το σημαντικότερο γεγονός ήταν το πολιτικό «ξεβράκωμα» του συστήματος και η ανώμαλη προσγείωση ενός λαού που δεν είχε πλέον πού να ελπίζει. Το άλλο πολύ σημαντικό γεγονός είναι το προσφυγικό και η αδυναμία μας να το χειριστούμε όπως πρέπει. Για παράδειγμα, δεν γίνεται ως κράτος να θεωρείς έναν Αφγανό μετανάστη και όχι πρόσφυγα, όταν όλοι γνωρίζουν ότι το Αφγανιστάν βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση από το 1980, είτε με εξωτερικούς εχθρούς είτε λόγω εμφύλιων συρράξεων. Θέλει γερό στομάχι το προσφυγικό, νηφαλιότητα και, προπάντων, μνήμη. Η μισή χώρα και πλέον είναι απόγονοι προσφύγων.
Πιστεύω ότι λίγα πράγματα αλλάξαν κατ' ουσίαν. Ο κόσμος πιστεύει ότι θα επανέλθει στον προηγούμενο τρόπο ζωής του χωρίς να έχει λάβει το ουσιαστικό μήνυμα της κρίσης και μάλιστα το θλιβερό που ακούγεται τους τελευταίους μήνες είναι η «επιστροφή στην κανονικότητα», δηλαδή «δανείσου κι ας μην έχεις να τα ξεπληρώσεις». Όλα αυτά σε μια χώρα που δεν παράγει σχεδόν τίποτα (εκτός από υπηρεσίες και, φυσικά, μπόλικο φρέντο εσπρέσο).
Το θέμα δεν είναι τι περιμένω να φέρει η επόμενη δεκαετία αλλά τι πιστεύω ότι θα φέρει. Αν δεν σταθεροποιηθεί η χώρα οικονομικά και πολιτικά, διαγράφοντας πλέον από τον χάρτη το παλιό και φαύλο πολιτικό σύστημα, όσα ζήσαμε θα επιστρέψουν μάλλον πολύ σύντομα. Ναι... Τον 21ο αιώνα, δυστυχώς, στην Ελλάδα κυριαρχούν ακόμα οι κοτζαμπάσηδες και οι μαυρογιαλούροι...
No hope, λοιπόν. Και όπως έγραψε ο Νίκος Γκάτσος και αφηγήθηκε ο Μάνος Χατζιδάκις: «Καληνύχτα Κεμάλ... αυτός ο κόσμος δεν θα αλλάξει ποτέ...».
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO
