Ο καφές είναι ελληνικός ή τούρκικος;

Ο καφές είναι ελληνικός ή τούρκικος; Facebook Twitter
Ο καφές, έτσι όπως τον πίνουμε στο μπρίκι, χωρίς να φιλτράρεται, είναι μια συνήθεια που ξεκίνησε από τους Άραβες.
13

Σήμερα, με τα «speciality», τα σπάνια χαρμάνια και τους καφέδες των βραβευμένων μπαρίστα, μπορεί να μην είναι ο καλύτερος καφές που μπορείς να βρεις στην Αθήνα, ωστόσο ο «ελληνικός» είναι, περισσότερο από κάθε άλλον, συνδεδεμένος με την παράδοση των Ελλήνων, την καθημερινότητά του και την ιδιοσυγκρασία του, ταυτισμένος με τις χαρές και τις λύπες του. Ο ελληνικός καφές είναι τελετουργία, είναι καλωσόρισμα στον μουσαφίρη, είναι συντροφιά στη μοναξιά, αφορμή για να μαζευτεί η παρέα, είναι παρηγοριά – είναι ο μόνος καφές που σερβίρεται σε κηδείες και μνημόσυνα.

Η καλύτερη απόδειξη ότι είναι ο πιο cult καφές και διαχρονικά δημοφιλής είναι ότι δεν υπάρχει Έλληνας που να μην έχει στο σπίτι του μπρίκι και φλιτζανάκια για ελληνικό καφέ, πορσελάνινα, με χοντρά τοιχώματα, για να κρατάνε το ρόφημα ζεστό περισσότερη ώρα. Η μάζωξη στα σπίτια για καφέ και κουτσομπολιό ήταν μια γυναικεία συνήθεια που συνεχίζεται απαράλλαχτη μέχρι και σήμερα, συνήθως εναλλάξ σε σπίτια της γειτονιάς, δύο φορές την ημέρα, πριν ξεκινήσει το μαγείρεμα του μεσημεριανού αλλά και αργά το απόγευμα. Παλιότερα οι γυναίκες έπιναν καφέ στο σπίτι και οι άντρες στα καφενεία, χώρο κοινωνικής ζωής και πολιτικών και αθλητικών συζητήσεων, κάτι ανάλογο με την αρχαία εκκλησία του δήμου. Στη σημερινή εποχή που τα παραδοσιακά καφενεία της γειτονιάς έχουν αρχίσει να εξαφανίζονται και ο καφές έχει γίνει υπόθεση γκουρμέ, με πολύ εξειδικευμένα cafés και πελάτες με υψηλές γευστικές απαιτήσεις, ο καφές είναι μια συνήθεια για όλα τα φύλα και όλες τις ηλικίες. Αυτό που δεν άλλαξε ποτέ είναι ο τρόπος που πίνεται: ο ελληνικός καφές θέλει χρόνο και χαλαρότητα, πίνεται αργά, θέλει κουβέντα και παρέα.

Σύμφωνα με την UNESCO, ο τούρκικος καφές είναι Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά της Τουρκίας και η ιστορία του στην Ελλάδα ξεκίνησε τα χρόνια της Τουρκοκρατίας.


Στην πραγματικότητα, ο «ελληνικός» καφές δεν είναι και τόσο ελληνικός, είναι τούρκικος, και έτσι ήταν γνωστός μέχρι τη δίωξη των Ελλήνων από την Κωνσταντινούπολη στις αρχές της δεκαετίας του '60. Τότε ο κόσμος, από αντίδραση, άρχισε να τον αποκαλεί «ελληνικό». Σύμφωνα με την UNESCO, ο τούρκικος καφές είναι Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά της Τουρκίας και η ιστορία του στην Ελλάδα ξεκίνησε τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Οι πρώτοι που γνώρισαν τον καφέ που έφεραν μαζί τους οι Τούρκοι ήταν οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης, της Θεσσαλονίκης και γενικότερα της Βόρειας Ελλάδας. Μάλιστα, στη Θεσσαλονίκη του 17ου αιώνα υπήρχαν παραπάνω από τριακόσια καφενεία, όπου σύχναζαν και οι δύο εθνικότητες. Στην Αθήνα τα πρώτα καφενεία εμφανίζονται αργότερα, στην αρχή κυρίως με θαμώνες Τούρκους. Με τον καιρό, όμως, η πελατεία τους εμπλουτίζεται με Έλληνες και, σύμφωνα με τον Παπαδιαμάντη, τον σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα, από το 1760 η συνήθεια του καφέ μεταδίδεται και στην υπόλοιπη Ελλάδα.

Ο καφές είναι ελληνικός ή τούρκικος; Facebook Twitter
Σερβίρεται με λουκούμι ή γλυκό του κουταλιού, κουλουράκι ή μπισκότο.


Ο καφές, έτσι όπως τον πίνουμε στο μπρίκι, χωρίς να φιλτράρεται, είναι μια συνήθεια που ξεκίνησε από τους Άραβες. Οι πρώτοι που παρασκεύασαν τέτοιου είδους καφέ ήταν οι βεδουίνοι της Μέσης Ανατολής, οι οποίοι έβαζαν τη χύτρα του καφέ πάνω στην άμμο που κάλυπτε τα κάρβουνα για να τα κρατήσει αναμμένα.

Μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα, τα καφενεία έκαναν και τη δουλειά του καφεκόπτη, δηλαδή προμηθεύονταν ακατέργαστο καφέ και, αφού τον καβούρδιζαν, τον άλεθαν σε μικρούς χειροκίνητους μύλους. Τα πρώτα ειδικά καταστήματα για τον καφέ, τα καφεποιεία, που γρήγορα μετονομάστηκαν σε καφεκοπτεία, εμφανίζονται στις αρχές του 20ού αιώνα και ασχολούνται αποκλειστικά με την εισαγωγή, επεξεργασία και πώληση καφέ. Από τα πρώτα καφεκοπτεία της Αθήνας ήταν ο Οίκος Μπέλκα στην πλατεία Δημοτικού Θεάτρου (σημερινή πλατεία Κοτζιά) και το καφεκοπτείο των αδελφών Ριζόπουλου στην ίδια περιοχή. Το 1914 ανοίγει το καφεκοπτείο Μισεγιάννη-Μάστορη στην οδό Σκουφά στο Κολωνάκι, ενώ το 1920 ανοίγει το πρώτο καφεκοπτείο Λουμίδη στον Πειραιά. Τα μαγαζιά του Λουμίδης υπάρχουν μέχρι και σήμερα.

Στον ελληνικό καφέ υπερισχύει ο καφές Βραζιλίας, δύο ποικιλίες από το Ρίο και από το Σάντος, οι οποίες αναμειγνύονται. Σε αυτό το μείγμα προστίθεται και αιθιοπικός καφές κι έτσι έχουμε το τελικό χαρμάνι. Τα χαρακτηριστικά του ελληνικού καφέ προκύπτουν από την ποικιλία των κόκκων και τον τρόπο που καβουρδίζονται, αυτό κάνει τη διαφορά στη γεύση. Ο ελληνικός καφές έχει συγκεκριμένο χαρμάνι και συγκεκριμένο ψήσιμο, που τον κάνει ξανθό. Επίσης, είναι ψιλοαλεσμένος. Αυτά είναι τα τρία βασικά στοιχεία της ταυτότητάς του. Οι Έλληνες κάνουν τον καφέ πιο ξανθό σε σχέση με τους Τούρκους ή τους Άραβες, χωρίς αρώματα (οι Άραβες χρησιμοποιούν κυρίως καρδάμωμο), πιο συμπυκνωμένο και τον πίνουν σε μεγαλύτερη ποσότητα ανά φλιτζάνι.

Ο καφές είναι ελληνικός ή τούρκικος; Facebook Twitter
Ο «σωστός» ελληνικός καφές σιγοψήνεται στη χόβολη με χάλκινο μπρίκι, έτσι ώστε να βράσει καλά και να κάνει το βελούδινο καϊμάκι που τον χαρακτηρίζει.


Ο «σωστός» ελληνικός καφές σιγοψήνεται στη χόβολη με χάλκινο μπρίκι, έτσι ώστε να βράσει καλά και να κάνει το βελούδινο καϊμάκι που τον χαρακτηρίζει. Τα νεότερα χρόνια καθιερώθηκε να ψήνεται στη φλόγα από τα γκαζάκια υγραερίου. Η διαδικασία για έναν «ιδανικό παραδοσιακό» καφέ είναι η εξής: σε μικρό μπρίκι (που να χωράει μέχρι δύο καφέδες, για να γίνει καλό το καϊμάκι) ρίχνουμε νερό, μετρώντας με το φλιτζάνι (πρέπει να είναι γεμάτο μέχρι τα 2/3 για κάθε δόση). Προσθέτουμε μία γεμάτη κουταλιά καφέ για κάθε φλιτζανάκι και ζάχαρη ανάλογα με τις προτιμήσεις μας, ανακατεύουμε καλά και βράζουμε σε μέτρια φωτιά, μέχρι να φουσκώσει. Σερβίρουμε από μικρή ποσότητα σε κάθε φλιτζανάκι, μοιράζοντας το καϊμάκι. Στη συνέχεια συμπληρώνουμε τα φλιτζανάκια. Σερβίρεται με λουκούμι ή γλυκό του κουταλιού, κουλουράκι ή μπισκότο.


Παρά την πτωτική πορεία του, ο ελληνικός καφές εξακολουθεί να καλύπτει περίπου το 50% της συνολικής κατανάλωσης καφέ στην Ελλάδα.

Γεύση
13

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΕΠΕΞ Έκανε την Ελληνίδα μαμά του αστέρι του TikTok κι όταν εκείνη πέθανε, συνέχισε να μαγειρεύει τις συνταγές της

Γεύση / Έκανε την Ελληνίδα μαμά του αστέρι του TikTok κι όταν εκείνη πέθανε, συνέχισε να μαγειρεύει τις συνταγές της

Ο Ελληνοαμερικανός stand-up κωμικός Γκας Κωνσταντέλλης έφτιαξε έναν «βωμό» στα social media για τη μητέρα του και τις συνταγές της, οι οποίες συγκεντρώνονται τώρα σ’ ένα βιβλίο.
THE LIFO TEAM
Τι είναι αυτό που κάνει τα αυτόριζα αμπέλια τόσο μοναδικά;

Το κρασί με απλά λόγια / Αυτόριζα αμπέλια: Ο μεγάλος θησαυρός της αμπελουργίας

Είναι τα πιο «ειλικρινή» αμπέλια στον κόσμο, εξ’ ου και οι Γάλλοι τα αποκαλούν «franc de pied». O εξαιρετικός σύμβουλος-οινολόγος Σπύρος Ζουμπούλης μιλά στην Υρώ Κολιακουδάκη Dip WSET και στον Παναγιώτη Ορφανίδη για το κρασί που προσφέρει όλη την αλήθεια για το terroir που το γέννησε.
THE LIFO TEAM
Meigma: Το νέο μεζεδοπωλείο της Αθήνας δεν θυμίζει κανένα άλλο

Γεύση / Meigma: Το νέο μεζεδοπωλείο της Αθήνας δεν θυμίζει κανένα άλλο

Μετά το Ρίνι που αγαπήθηκε πολύ, η Μαρίνα Χρονά σερβίρει στον Κεραμεικό μικρά πιάτα που της αρέσουν, είτε πρόκειται για φάβα φουρνιστή και ντολμαδάκια κασιώτικα είτε για ravioloni και shepherd’s pie.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Konak: Στον Άγιο Δημήτριο για αυθεντικό κεμπάπ και λαχματζούν

Γεύση / Konak: Στον Άγιο Δημήτριο για αυθεντικό κεμπάπ και λαχματζούν

Ο Apo, ένας Τούρκος πολιτικός πρόσφυγας που έφτασε στην Ελλάδα με 7 ευρώ στην τσέπη, σερβίρει πλέον τσιγ κιοφτέ, πληθωρικό μπεϊντί κεμπάπ και χειροποίητο ντονέρ, ενώ μοιράζεται μαζί μας τρεις από τις συνταγές του.
ΝΙΚΗ ΜΗΤΑΡΕΑ
Φάε έναν Βαλεντίνο

Γεύση / Φάε έναν Βαλεντίνο

Όπως και στη ζωή, έτσι και στα πιο καλά ζαχαροπλαστεία της Αθήνας κυκλοφορούν καρδιές μικρές και καρδιές μεγάλες· για να τις δωρίσετε ή για να τις κρατήσετε για πάρτη σας. Φτιάχνουν επίσης cheesecake, choux, πανετόνε και rolls ειδικά για τη μέρα που κάποιοι τη γιορτάζουν και σε κάποιους περνάει εντελώς αδιάφορη. Ποιος, όμως, μπορεί να αντισταθεί σε ένα λαχταριστό γλυκό;
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Φαΐ να σε ζεστάνει το πιο κρύο ΣΚ της χρονιάς: 15 θέματα γεμάτα χειμωνιάτικα φαγητά και γλυκά!

Γεύση / Φαΐ να σε ζεστάνει το πιο κρύο ΣΚ της χρονιάς: 15 θέματα γεμάτα χειμωνιάτικα φαγητά και γλυκά!

Τι θες; Τις σούπες που έτρωγες στην Ήπειρο; Ωραία γιουβαρλάκια; Ή μια σωστά χυλωμένη φασολάδα; Ό,τι θες από φαγητό που να θυμίζει «χειμώνα» θα το βρεις σε αυτό εδώ το mega post.
THE LIFO TEAM
Δώδεκα Πιάτα

Γεύση / «Δώδεκα Πιάτα» στο Κουκάκι: Για χειροποίητο γύρο στην ταβέρνα ενός αστεράτου σεφ

Ο Παύλος Kυριάκης είχε κατά νου δύο πράγματα: Να φτιάξει ένα μέρος όπου θα μπορούν να τον επισκέπτονται εύκολα οι φίλοι του και να σερβίρει κλασικά πιάτα - λίγα και καλά.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
CHECK Η γεύση των χιονισμένων τοπίων

Γεύση / Η γεύση των χιονισμένων τοπίων

Το γριβάδι πλακί με τις «καπιρές» του άκρες, ένα αγριογούρουνο μαγειρεμένο στιφάδο, μια γίδα βραστή του Ολύμπου και η φασολάδα των Πιερίων: Φαγητά που η νοστιμιά τους ενισχύεται από την ατμόσφαιρα της ζεστής συντροφιάς που σμίγει στην κρύα αγκαλιά του βουνού.
ΝΙΚΟΣ Γ. ΜΑΣΤΡΟΠΑΥΛΟΣ
Ξυνιστέρι, σπούρτικο, μοροκανέλλα: Ο κυπριακός αμπελώνας κρύβει θησαυρούς

Το κρασί με απλά λόγια / Ξυνιστέρι, σπούρτικο, μοροκανέλλα: Ο κυπριακός αμπελώνας κρύβει θησαυρούς

Ο κορυφαίος Κύπριος οινολόγος και οινοποιός, Γιάννης Κυριακίδης, μοιράζεται μοναδικές πληροφορίες για τις λευκές ποικιλίες κρασιού του νησιού στην Υρώ Κολιακουδάκη και τον Παναγιώτη Ορφανίδη.
THE LIFO TEAM
Βαλκανικές συνταγές

Γεύση / Esthio: Στο Κουκάκι για ρουμάνικο λαχανοντολμά και αλβανικό γιαουρτοταβά

Το casual dining εστιατόριο του Έλβι-Δημήτρη Ζύμπα, που σύστησε στην Αθήνα τη βαλκανική κουζίνα, μόλις προστέθηκε στις προτάσεις του οδηγού Michelin. Ο σεφ το γιορτάζει, χαρίζοντάς μας τέσσερις συνταγές του για να τις φτιάξουμε στο σπίτι.
ΝΙΚΗ ΜΗΤΑΡΕΑ
Από ένα fun εστιατόριο μέχρι ένα αναψυκτήριο: 11 νέες αθηναϊκές αφίξεις

Γεύση / Από ένα fun εστιατόριο μέχρι ένα αναψυκτήριο: 11 νέες αθηναϊκές αφίξεις

Εστιατόρια που συζητιούνται εντόνως, τα πιο «to see and to be seen» μαγαζιά των ημερών ή απλώς μέρη που φτιάχτηκαν για να γίνουν εύκολα στέκια. - Spoiler alert: Σε αυτή τη λίστα θα συναντήσετε πολύ κρασί και μουσική από βινύλια.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ