Με τον όρο "Turquerie" αποδόθηκε η διάδοση της οθωμανικής αισθητικής στη δυτική Ευρώπη μεταξύ του 16ου και 18ου αι.. Αποτελεί μια πρόδρομη μορφή του Οριενταλισμού που παγιώθηκε τους επόμενους αιώνες του ''Ανατολικού Ζητήματος'' και της ευρωπαϊκής αποικιοκρατίας στην Ασία και την Αφρική.
Η Turquerie επινοήθηκε και αφομοιώθηκε από την καθεστηκυία τάξη του κάθε δυτικού βασιλείου και δεν απευθυνόταν στα λαϊκά στρώματα διότι ενσάρκωνε ένα πολυτελές ύφος lifestyle και μια άποψη κοσμοπολιτισμού. Είχαν ήδη προηγηθεί οι μεγάλες ανακαλύψεις των Νέων Ηπείρων και η αναζήτηση των διαφορετικών πολιτισμών εξήρε τη φαντασία και το πάθος των ευρωπαίων ευγενών, όπως συνέβη και με την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Μολονότι οι Οθωμανοί αποτελούσαν τη βασικότερη εξωτερική απειλή της Ευρώπης καθώς τα οθωμανικά στρατεύματα είχαν φτάσει έξω από τη Βιέννη (1683), τα μέλη των ευρωπαϊκών σαλονιών δε δίστασαν να αναγνωρίσουν τη γοητεία της οθωμανικής ομορφιάς και να την καθιερώσουν ως μόδα για πολλούς και διαφορετικούς λόγους. Μερικοί εξ αυτών ήταν η ματαιόδοξη ανάγκη της επίδειξης πλούτου και κύρους αφού τα οθωμανικά υφάσματα και αξεσουάρ ήταν πανάκριβα και μπορούσαν να αποκτηθούν μόνο από τους ευκατάστατους αλλά συγχρόνως και η αξιοποίηση της οθωμανικής περιβολής ως κοστούμι μασκαρέματος σε καρναβάλια.
Καθημερινές συνήθειες που στις μέρες μας περνούν απαρατήρητες για τα χρόνια εκείνα αποτελούσαν έκφραση τρόπου ζωής στους κύκλους της υψηλής κοινωνίας, όπως η κατανάλωση οθωμανικών προϊόντων: καφέ, καπνού, αρωμάτων, μπαχαρικών, τσαγιού και η χρήση ναργιλέ.
Το κίνημα της Turquerie δεν αφορούσε μόνο την εξωτερική εμφάνιση αλλά επεκτάθηκε και στην αρχιτεκτονική, τις διακοσμητικές τέχνες, τη μουσική, την όπερα (Απαγωγή από το Σεράι του Μότσαρτ) και τη γαστρονομία. Καθημερινές συνήθειες που στις μέρες μας περνούν απαρατήρητες για τα χρόνια εκείνα αποτελούσαν έκφραση τρόπου ζωής στους κύκλους της υψηλής κοινωνίας, όπως η κατανάλωση οθωμανικών προϊόντων: καφέ, καπνού, αρωμάτων, μπαχαρικών, τσαγιού και η χρήση ναργιλέ.
Οι διηγήσεις των ευρωπαίων επιτετραμμένων που υπηρετούσαν στην Κωνσταντινούπολη, εμπόρων και άλλων δυτικών που ταξίδεψαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία για να επισκεφθούν τους Αγίους Τόπους, συνεπήραν τους ευγενείς. Εκτός των διηγήσεων υπήρχαν και απτές αποδείξεις εφόσον οι διπλωμάτες και περιηγητές επέστρεφαν στις πατρίδες τους με διάφορα σουβενίρ.
Το περίπτερο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στη Διεθνή Έκθεση Εμπορίου στο Λονδίνο το 1851. Τα περισσότερα προϊόντα είναι υφάσματα και ρούχα.
Χαρακτηριστικότερες όλων των διηγήσεων αποτελούν οι γραπτές καταγραφές της Αγγλίδας αριστοκράτισσας Mary Wortley Montagu, σύζυγος του Άγγλου Πρέσβη στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Η Λαίδη Montagu έζησε για δύο χρόνια στην Κωνσταντινούπολη, από το 1717 μέχρι το 1719 και είχε την ευκαιρία να αντικρίσει πολλές στιγμές του ιδιωτικού βίου των οθωμανών γυναικών, όπως στα χαμάμ, σε γυναικείες συναθροίσεις σε σπίτια και υπαίθρια πικ νικ. Οι γραπτές μαρτυρίες της αποτελούν πολύτιμες πηγές για την αθέατη πλευρά της ζωής στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και στην εποχή της συνέβαλαν καταλυτικά στη διάδοση της Turquerie.
Άντρες και γυναίκες των ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων στην Ευρώπη φόρεσαν τουρμπάνια, καφτάνια και πόρπες για να ποζάρουν σε ζωγράφους της εποχής τους. Περίπου στα μέσα του 20ου αι. η μόδα αυτή επανέρχεται για τις γυναίκες όπως θα δούμε στην επόμενη δημοσίευση.
σχόλια