Άργησαν πολύ, αλλά άρχισαν να υλοποιούνται, ώστε να αποτελέσουν μια κάποια λύση στις αυξημένες προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές, έστω προσωρινή – έτσι κι αλλιώς, δεν νοείται να μην είναι προσωρινή, αλίμονο αν η απάντηση στην προσφυγιά και την ανέχεια είναι περισσότερες αποθήκες ψυχών και σωμάτων, περισσότερα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Λέσβος, Χίος, Σάμος, Κως, Λέρος, Σίνδος και Σχιστό «κλήρωσαν» να φιλοξενήσουν τα επτά πρώτα κέντρα υποδοχής και μετεγκατάστασης προσφύγων, δεν είναι όμως πάντα δεδομένη η φιλόξενη διάθεση των ντόπιων, ακόμα κι εκείνων που «από σπόντα» μπορεί να κερδίσουν μέχρι και το Νόμπελ Ειρήνης. Έτσι, τις τελευταίες μέρες σημειώθηκαν επεισόδια με μολότοφ και «σπόνσορα» την «αμαρτωλή» δημοτική Αρχή στην Κω, στη Σίνδο (Διαβατά) αλλά και στο Σχιστό, με... ευγενικό χορηγό εδώ τη Χρυσή Αυγή, που πολεμάει λυσσαλέα να επικρατήσει στο προνομιακό γι' αυτήν πεδίο της ξενοφοβίας.
Δεν είναι, βέβαια, σπάνιο κάποιες τοπικές κοινωνίες να αντιδρούν φοβικά σε οτιδήποτε θεωρούν ότι μπορεί να διαταράξει την πραγματική ή φαντασιακή τους κανονικότητα, ειδικά σε χώρες δίχως ανεπτυγμένη κοινωνική συνείδηση, σαν τη δική μας – βέβαια, και στη Γερμανία, όπου υποτίθεται πως έχουν, καταγράφηκαν πέρσι 1.005 επιθέσεις σε κέντρα φιλοξενίας προσφύγων... Εδώ, παλιότερα, είχαμε τέτοιους ξεσηκωμούς για τους οίκους ανοχής, αργότερα για τα κέντρα απεξάρτησης, τους ξενώνες άπορων οροθετικών ή αστέγων, τους καταυλισμούς των Ρομά, τους ΧΥΤΑ, σειρά πήραν ύστερα οι «ανεπιθύμητοι» πρόσφυγες: «Σπίτι μου δίπλα να μην είναι, κι όπου θέλει ας είναι!». Στη συντριπτική τους πλειονότητα, βέβαια, ουδείς δηλώνει ρατσιστής ή απλώς σκατόψυχος, συνήθως κρύβονται πίσω από «τα παιδιά μας», που γενικώς κι αορίστως «κινδυνεύουν» όταν δεν είναι κλεισμένα σπίτι και κολλημένα σε κάποια ηλεκτρονική οθόνη. Ευθύνες, ωστόσο, δεν έχει μόνο ο χαμηλού μορφωτικού επιπέδου και εισοδήματος κάτοικος μιας υποβαθμισμένης περιοχής αλλά και η Πολιτεία, που δεν φρόντισε αφενός να διαχειριστεί εξαρχής ορθολογικά το ζήτημα, αφετέρου να τον ενημερώσει σωστά και έγκαιρα. Γίνεται έτσι εύκολα έρμαιο του ηθικού πανικού στον οποίο συνηθίζουν να επενδύουν τα μεγάλα ΜΜΕ, ακόμα κι όταν υποκρίνονται πως συγκινούνται βαθύτατα από το «δράμα».
Γκέτο, ανθρωποφύλακες κι αυτόκλητους υπερασπιστές δεν χρειαζόμαστε, είτε είμαστε γηγενείς είτε πρόσφυγες ή μετανάστες, και σίγουρα τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν κρίνονται σε δημοψηφίσματα.
Γεγονός είναι πως συνήθως δεν πρόκειται για συνειδητούς θαυμαστές του Μένγκελε και του Κασιδιάρη –ένα τακτικό λάθος της Αριστεράς υπήρξε αυτή ακριβώς η a priori ταύτιση–, αλλά για ανθρώπους ανασφαλείς, άνεργους ή μεροκαματιάρηδες του τρόμου, δίχως προοπτικές, που βλέποντας επιπλέον την καθημερινότητά τους να αναστατώνεται, εύκολα πείθονται να φορτώσουν όλα τους τα προβλήματα σε κάποιον αποδιοπομπαίο τράγο. Προσθέτεις στο «μαγείρεμα» και ολίγη πικάντικη από αιμοβόρους τζιχαντιστές κι έτοιμη η συνταγή! Αλλά όταν εθίζεσαι σε τέτοιες ιδεοληψίες, επόμενο είναι η απόσταση που σε χωρίζει από τους πολιτικούς τους εκφραστές ολοένα να μικραίνει. Κάπως έτσι κάνεις «μάγκες» το Jobbik, το NPD και τις... τουριστικές παραφυάδες του, που, καλεσμένοι της «σοβαρής» Χ.Α., φτάσανε να ποζάρουν ξεδιπλώνοντας τη σβάστικα στην Ακρόπολη, την Pegida και όλο το κακό φασιστικό συναπάντημα.
Όμως το πρόβλημα δεν περιορίζεται στην ακροδεξιά και η κρίση δίχως τέλος το επιτείνει. Φτάνεις να ακούς, ακόμα και από ανθρώπους που θεωρείς κοντά σου, ότι «εντάξει, να συμπαρασταθούμε στους πρόσφυγες, να τους πάμε κάνα καρβέλι ψωμί, αλλά όλο γι' αυτούς μιλάτε, για εμάς τους γηγενείς, που δεν ξέρουμε πώς θα βγάλουμε κάθε φορά τον μήνα, ποιος θα ενδιαφερθεί;», λες κι αυτοί φέρανε τα μνημόνια, λες και η μια ευαισθητοποίηση αποκλείει την άλλη – μήπως π.χ. να απολογηθούν οι φιλόζωοι επειδή δεν έχουν πρώτο τους μέλημα τις φυλακές ή οι φεμινίστριες επειδή δεν έχουν στην κορυφή της δικαιωματικής τους ατζέντας τους αντιρρησίες συνείδησης; Και πόσο, άραγε, είμαστε προετοιμασμένοι, Πολιτεία και πολίτες, για το ενδεχόμενο να «κλείσουν» ξαφνικά τα σύνορα, εγκλωβίζοντας εντός δεκάδες χιλιάδες απελπισμένους;
Γεωπολιτικά παιχνίδια εγχώρια και διεθνή, κυκλώματα νόμιμα και παράνομα που θησαυρίζουν εκμεταλλευόμενα τους πρόσφυγες, καριέρες που «χτίζονται» μετατρέποντας την τραγωδία σε θέαμα, εφαρμοσμένη θανατοπολιτική, θρησκευτική, φυλετική και εθνοτική στοχοποίηση, πρακτικές που παραπέμπουν στις σκοτεινότερες εποχές της σύγχρονης ευρωπαϊκής Ιστορίας, το προσφυγικό/μεταναστευτικό παρέχει γόνιμο έδαφος για να αναπτυχθούν όχι μόνο τα κοινωνικά αντισώματα της ανθρωπιάς, της αλληλεγγύης και της συνύπαρξης αλλά και τα αδηφάγα καρκινικά κύτταρα του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας. Τα λεγόμενα «hot spots» τώρα θα έχουν νόημα μόνο αν βελτιώσουν τις συνθήκες καταγραφής, σίτισης, ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και προστασίας των ανήλικων ειδικά προσφύγων σαν προσωρινή «στάση» στο διάβα τους. Γκέτο, ανθρωποφύλακες κι αυτόκλητους υπερασπιστές δεν χρειαζόμαστε, είτε είμαστε γηγενείς είτε πρόσφυγες ή μετανάστες, και σίγουρα τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν κρίνονται σε δημοψηφίσματα.
