Από τη Μαρία Βελάνα
Έχετε αναρωτηθεί ποτέ τι είναι η φυσική δραστηριότητα και πόσο σημαντική είναι για τον οργανισμό μας; Έχετε ακόμη αναλογιστεί πόση σημαντική είναι όσο μεγαλώνουμε; Ως φυσική δραστηριότητα ορίζεται κάθε είδους σωματική κίνηση και περιλαμβάνει ένα μεγάλο εύρος δραστηριοτήτων από έναν περίπατο στην Πλάκα για να απολαύσουμε το αυγουστιάτικο φεγγάρι μέχρι το τρέξιμο για να προλάβουμε το λεωφορείο κάτω από τον καυτό καλοκαιρινό ήλιο.. Τι πραγματικά όμως συμβαίνει όσο ο άνθρωπος μεγαλώνει; Συνεχίζει να απολαμβάνει τις μικρές καθημερινές συνήθειες του ή απλώς αναγκάζεται να καθηλωθεί σε ένα διαμέρισμα; Σπουδάζοντας τον τελευταίο χρόνο στην Γερμανία διαπίστωσα ότι ναι η τρίτη ηλικία έχει δικαίωμα στην ζωή! Έχει δικαίωμα στη φυσική δραστηριότητα! Οι ηλικιωμένοι, όπως τους αποκαλούμε στην Ελλάδα, είναι δραστήριοι και χαίρονται κάθε στιγμή της ζωής τους χωρίς να κάνουν εκπτώσεις σε αυτό.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Η επιστημονική ομάδα του πανεπιστημίου του Ερλάνγκεν-Νυρεμβέργης, Friedrich-Alexander-University, στην οποία συμμετέχω, αποφάσισε να μελετήσει τις τάσεις των διεθνών φοιτητών του πανεπιστημίου μας σχετικά με την φυσική δραστηριότητα και την τρίτη ηλικία. Στην έρευνα συμμετείχαν 10 φοιτητές από ευρωπαϊκές – ένας εξ‘ αυτών Έλληνας- και μη χώρες. Η συλλογή των δεδομένων μας πραγματοποιήθηκε μέσω συνεντεύξεων την τελευταία εβδομάδα του Μαΐου. Οι συνεντεύξεις διεξήχθησαν σε διάφορους χώρους, όπως οι προαύλιοι χώροι των εγκαταστάσεων του πανεπιστημίου. Ενδεικτικές ερωτήσεις ήταν: «Πόσο δραστήρια είναι τα άτομα που ανήκουν στην τρίτη ηλικία στην χώρα καταγωγής σας;», «Κατά την άποψή σας, τι είδους φυσικές δραστηριότητες είναι σε θέση να κάνουν τα άτομα τρίτης ηλικίας;» και «Κατά πόσο οι αντιλήψεις σας έχουν αλλάξει σχετικά με την φυσική δραστηριότητα και την τρίτη ηλικία απ‘ όταν ήρθατε στην Γερμανία;». Οι συμμετέχοντες μάς εξέφρασαν από την πρώτη στιγμή το ενδιαφέρον τους για το ερευνητικό αντικείμενο, καθώς αρκετοί από αυτούς συμφώνησαν ότι επρόκειτο για ένα ζήτημα μείζονος σημασίας στις χώρες τους.
Τα αποτελέσματα της έρευνας προσελκύουν το ενδιαφέρον, καθώς οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες απάντησαν ότι θεωρούν τους ηλικιωμένους, άτομα με μειωμένη φυσική δραστηριότητα στις χώρες καταγωγής τους. Σε περίπτωση δε που αποφασίσουν να ασχοληθούν με κάποιο άθλημα ή να ασκηθούν, αυτό έχει να κάνει αποκλειστικά με λόγους υγείας. Με αλλά λόγια, ένας ηλικιωμένος αποφασίζει να αθληθεί μόνο και μόνο γιατί κάποιος ειδικός του συνέστησε να το κάνει και όχι γιατί απλώς επιθυμεί να διασκεδάσει ή διατηρηθεί σε καλή φυσική κατάσταση.
Η συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα φαίνεται, συνεπώς, να μην ασκείται επαρκώς σε διάφορα μέρη του κόσμου. Πιο συγκεκριμένα, ο Έλληνας συμμετέχοντας ανέφερε ότι είναι σπάνιο για έναν Έλληνα ηλικιωμένο να καταπιάνεται με κάποιο είδος φυσικής δραστηριότητας λόγω στερεοτύπων και έλλειψης εγκαταστάσεων. Ο εν λόγω συμμετέχοντας τόνισε κυρίως ότι οι ηλικιωμένοι δεν γνωρίζουν πως να ασκηθούν σε ένα γυμναστήριο. Επιπρόσθετα, ανέφερε ότι ένας ηλικιωμένος σε ένα γυμναστήριο που προσπαθεί να σηκώσει βάρη θα ήταν μια μάλλον κωμική εικόνα.. Ένας ακόμη παράγοντας που επηρεάζει την φυσική δραστηριότητα των Ελλήνων ηλικιωμένων είναι η έλλειψη υποδομών. Για παράδειγμα, ανέφερε ότι δεν διαθέτουμε ποδηλατοδρόμους ή πάρκα όπου κάποιος θα μπορούσε να κάνει την βόλτα του με ασφάλεια. Παρ‘όλα αυτά, ο Έλληνας της έρευνας μάς δήλωσε ότι οι αντιλήψεις του σχετικά με το θέμα έχουν αλλάξει βλέποντας τόσους Γερμανούς ηλικιωμένους να πειραματίζονται με διάφορα αθλήματα και δραστηριότητες από τη ποδηλασία και τον χορό μέχρι ακόμα και την ορειβασία. Σε αυτό συμφωνούν και οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες. Δηλαδή, είναι πλέον περισσότερο εξοικειωμένοι με την εικόνα ενός ατόμου της τρίτης ηλικίας που κάνει ποδήλατο ή τζόγκινγκ στο κέντρο της πόλης.
Αγαθά , λοιπόν, που για πολλές δυτικές ευρωπαϊκές χώρες θεωρούνται αυτονόητα και ο καθένας έχει πρόσβαση σε αυτά, είναι σχεδόν ανύπαρκτα στην Ελλάδα. Τι όμως μας εμποδίζει να αποκτήσουμε τις κατάλληλες υποδομές ώστε ο καθένας μας και, κυρίως, τα άτομα της τρίτης ηλικίας, να απολαμβάνουμε στο μέγιστο βαθμό το περιβάλλον στο οποίο κατοικούμε; Η οικονομική κρίση...
Αν το σκεφτήκατε μάλλον κάνετε λάθος. Ήρθε ώρα η σκέψη μας να δραπετεύσει από τον μονόπλευρο αυτό τρόπο αντίληψης της πραγματικότητας που έχει εγκλωβιστεί αναπόφευκτα τα τελευταία χρόνια. Ένα από τα απαραίτητα συστατικά αυτής της αλλαγής είναι η αλλαγή νοοτροπίας. Ο συλλογικός τρόπος σκέψης θα μας προσφέρει τα όσο στερούμαστε μέχρι τώρα. Εννοώ ότι εάν αρχίσουμε να διεκδικούμε τα δικαιώματά μας, όπως είναι η απόκτηση ενός χώρου αναψυχής, και παράλληλα να κάνουμε σωστή χρήση των προνομίων μας, τότε αυτόματα αρχίζουμε να συμπεριφερόμαστε ως άτομα μιας κοινωνίας που μεριμνούν για το κοινό συμφέρον. Το κοινό συμφέρον μεταφράζεται εδώ ως η υγεία μας. Τι θα κόστιζε η ανάπλαση ενός εγκαταλελειμμένου χώρου σε ένα χώρο αναψυχής; Σε εμάς απολύτως τίποτα...
Ίσως λίγο από τον πολύτιμο χρόνο μας να διεκδικήσουμε τα δικαιώματά μας! Σας πληροφορώ λοιπόν αν καταφέρουμε να αλλάξουμε την νοοτροπία μας, μπορούμε να δημιουργήσουμε τις καλύτερες υποδομές φυσικής δραστηριότητας στην Ευρώπη γιατί η πρώτη ύλη, η φύση μας, δόθηκε απλόχερα στον τόπο μας. Εάν εκμεταλλευτούμε ό,τι έχουμε σε αφθονία και παράλληλα πιέσουμε για τη δημιουργία χώρων που θα φιλοξενούν κάθε είδους φυσικής δραστηριότητας για όλες τις ηλικίες, αυτόματα σεβόμαστε τους εαυτούς μας και τους προσφέρουμε καλύτερη ποιότητα ζωής.
*Aπό την Μαρία Βελάνα (Friedrich-Alexander-University Erlangen-Nürnberg / Institute of Sport Science and Sport / International Master „Physical Activity and Health").
σχόλια