Ήταν αναμφίβολα η συνάντηση της χρονιάς, κι ας είχε περισσότερο συμβολικό νόημα. Η Άνγκελα Μέρκελ υποδέχτηκε τον υποτιθέμενο «άσπονδο εχθρό» της Έλληνα πρωθυπουργό στο Βερολίνο με πολλές τιμές, του αφιέρωσε μάλιστα ένα ολόκληρο επτάωρο, ενδεικτικό τού πόσο σημαντική έκρινε η «σιδηρά» καγκελάριος αυτή την επίσκεψη (έγκυρες τρολοπηγές λένε κιόλας πως σιγουρεύτηκε πριν ότι η πάπια του δείπνου δεν ήταν... Πεκίνου ή μοσχοβίτικη). Είχε προηγηθεί μια «απότομη» μεταστροφή κλίματος στα γερμανικά ΜΜΕ –εξ όσων γνωρίζω, μήτε εκείνα είναι τόσο ανεξάρτητα όσο διαφημίζονται–, το ρεπορτάζ της «Bild» για τη σφαγή στο Δίστομο και το προκλητικό (ενοχικό;) εξώφυλλο-κολάζ του «Spiegel» με τη Γερμανίδα καγκελάριο εν μέσω ναζί αξιωματικών στην Ακρόπολη. Το «ελληνικό ζήτημα» παραμένει ανοιχτό, όμως οι σχέσεις με τη Γερμανία ξεπάγωσαν, τα σενάρια περί Grexit ή Graccident ξαναθάφτηκαν, οι «λύκοι» πρόσκαιρα έστω φιλιώσανε (παραμένοντας πάντα λύκοι), το πράγμα φαίνεται να «τσουλάει» ξανά – η κατεύθυνση είναι το ζητούμενο.
Η γενική εντύπωση είναι πως στη συνάντηση αυτή αμφότερες οι πλευρές πήραν αυτό που γύρευαν, τουλάχιστον στο πεδίο των εντυπώσεων. Ενισχυμένη βγήκε επίσης η δοκιμαζόμενη ευρύτερα ενδοκοινοτική συνοχή. Οι τελικές αποφάσεις θα παρθούν στο προσεχές Eurogroup, όπως εμφατικά τόνισε και η Άνγκελα, που, ούσα η ισχυρότερη, κέρδισε, εννοείται, τα περισσότερα: με τα χρηματικά περιθώρια ήδη ασφυκτικά, εξανάγκασε καταρχάς τον Αλέξη –που, σε περίπτωση πλήρους ασυμφωνίας, είχε υπαινιχθεί στάση πληρωμών στους δανειστές– να υποχωρήσει κι άλλο σε ρεαλιστικότερες για την πολιτική της θέσεις (όπερ σημαίνει «ξεχάστε τη μισή και βάαλε Θεσσαλονίκη»), εμφανιζόμενη ταυτόχρονα να «ξεχειλίζει» από κατανόηση. Με την κατευναστική και μελετημένα διαλλακτική στάση της επιβεβαίωσε, ταυτόχρονα, τον ρόλο της ως διορατικής, μεγαλόψυχης και αρκούντως επιεικούς με τα άτακτα παιδιά «Μεγάλης Μητέρας» της Γερμανίας και κατ' επέκταση, εννοείται, της Ευρώπης: ένας μίνι θρίαμβος με πολλούς αποδέκτες. Ποιος καλόπιστος, άλλωστε, θα διαφωνούσε πως «το οικοδόμημα ειρήνης που είναι η Ευρώπη αποτελεί τεράστια επιτυχία και θα πρέπει να συνεχιστεί από την επόμενη γενιά»; Οι... συνήθεις κακόπιστοι, βέβαια, βλέπουν ένα ακόμη οικοδόμημα σκληρής εκμετάλλευσης με σημαία την επιλεκτική λιτότητα, αν όμως διστάζεις ή απλώς δεν σε παίρνει με την καμία να το εγκαταλείψεις, μπορείς τουλάχιστον να δοκιμάσεις να αλλάξεις όσο μπορείς την αρχιτεκτονική του.
Αν δεν θέλουμε ενωμένη Ευρώπη, ας αναλογιστούμε τι μπορεί να σημαίνει μια διαλυμένη. Αν τη θέλουμε, αλλά αλλιώτικη, ευκαιρία να δοκιμάσουμε τα όρια του εφικτού.
Αυτό ακριβώς επαγγέλθηκε, ανάμεσα στα άλλα, ο «δικός μας», που, παρότι δεν... θριάμβευσε ακριβώς, δεν έφαγε και τα μούτρα του – τουναντίον. Δεν γνωρίζουμε ακόμα τι ακριβώς κέρδισε ή τι (επιπλέον) έχει να χάσει η χώρα – δηλαδή εμείς, ο κυβερνών «λαός», ο οποίος αδημονεί να δει την αισιοδοξία και την αξιοπρέπεια να υλοποιούνται, κάτι που κανείς ακόμα δεν εγγυάται και που μάλλον δεν πρόκειται, αν και οι ίδιοι δεν το επιδιώξουμε. Ο ίδιος όμως ο Αλέξης κέρδισε σε δημοτικότητα, ισχυροποίησε το πολιτικό προφίλ του, έστω επί το συστημικότερον, κι επέδειξε αξιοσημείωτη διαπραγματευτική δεινότητα. Πήγε καλά «διαβασμένος», έχοντας ήδη πετύχει να πολιτικοποιήσει και διεθνοποιήσει το πρόβλημα, και έθεσε θέμα ηθικών, καταρχάς, πολεμικών επανορθώσεων, αποσπώντας μάλιστα από τη Μέρκελ τη σημειολογικά σπουδαία υπόσχεση ότι «θα συζητηθούν». Δεν ζητιάνεψε τίποτα στα φανερά, παρότι περιμένει σαν μάννα εξ ουρανού την ενίσχυση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Τίμησε το Ολοκαύτωμα και κατήγγειλε τα στερεότυπα, προγκάροντας εξίσου «Γερμαναράδες» και «Ελληνάρες» (ειδικά για το εσωτερικό, αυτή ήταν κίνηση «must»), υπενθύμισε τις γερμανικές ευθύνες για το σκάνδαλο Siemens-Χριστοφοράκου και επέμεινε στην ανάγκη αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης και στην αποτυχία του 5ετούς προγράμματος, μολονότι υποχρεώθηκε να αναγνωρίσει ότι δεν ήταν όλο «του πεταμού». Επανέλαβε, τέλος, την πεποίθηση ότι η λύση υπάρχει και βρίσκεται εντός ευρώ και Ε.Ε. – άποψη που υπερασπίζεται, άλλωστε, σθεναρά ομού με τον Γιάνη Βαρουφάκη κόντρα στον μισό σχεδόν ΣΥΡΙΖΑ, κάποια κομμάτια του οποίου πιθανό να αποδειχτούν μαχητικότερη αντιπολίτευση από την αφυδατωμένη αξιωματική. Επιπλέον, οι πολιτικές εξελίξεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο (Ισπανία, Ιταλία, Γαλλία και αλλού) προβλέπεται να τον ευνοήσουν πολιτικά, κάνοντας, κατ' επέκταση, διαλλακτικότερους τους «θεσμούς».
Η εμμονή του περιβάλλοντος Τσίπρα στον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας και του κόμματος εγγράφεται πλέον στην πολιτική φιλοσοφία του ΣΥΡΙΖΑ κόντρα σε πολιτικές ριζοσπαστικές μεν, εκτός κοινού ευρωπαϊκού οράματος και νομίσματος δε, αριστερές ή δεξιές. Οι πρώτες είναι μάλλον περιθωριακές στην Ευρώπη, οι δεύτερες όμως ενισχύονται. Το βράδυ της συνάντησης Τσίπρα-Μέρκελ μιλούσε στον Πρετεντέρη η πρόεδρος του γαλλικού Εθνικού Μετώπου Μαρίν Λεπέν, καμώνοντας την τάχα αταξική-απολίτικη και μπουρδουκλώνοντας πονηρά δεξιά κι αριστερή λαϊκίστικη πολεμική στην εθνικιστική, απομονωτική, ξενοφοβική ρητορική της. Τη μαντάμ Λεπέν ψηφίζει το 30% των Γάλλων. Αν δεν θέλουμε ενωμένη Ευρώπη, ας αναλογιστούμε τι μπορεί να σημαίνει μια διαλυμένη. Αν τη θέλουμε, αλλά αλλιώτικη, ευκαιρία να δοκιμάσουμε τα όρια του εφικτού.
σχόλια