Ποιος φοβάται τις Pussy Riot; Το ερώτημα έχει τεθεί πολλές φορές κατά το παρελθόν, στην Αθήνα, όμως, θα το θέσει η Στέγη και θα πάρει απαντήσεις από δύο μέλη της θρυλικής μοσχοβίτικης αναρχοφεμινιστικής πανκ κολεκτίβας και συγκεκριμένα από την ποιήτρια περφόρμερ, Μάσα Αλιόχινα και τη δημοσιογράφο Σάσα Μπογκίνο που έρχονται στις 24 του Μάρτη, στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης, για απαντήσεις, παρατηρήσεις και τυχόν ενστάσεις.
Με αφορμή αυτή την ανατρεπτική επίσκεψη, αξίζει να σταθεί κανείς συνοπτικά, αλλά με ημερολογιακή ακρίβεια σε όλους τους λόγους που η μπάντα κατά κυριολεξία κατάφερε να κάνει τον κόσμο άνω κάτω την τελευταία επταετία, ξεκινώντας μετά τον Πούτιν το στενό μαρκάρισμα και στον Τραμπ.
Δημιουργήθηκαν αρχές των 00s στη Μόσχα και τη συναποτελούν ή βρέθηκαν κατά διαστήματα μέλη της κάπου 10-15 θηλυκού γένους «ταραξίες», ηλικίας 20-40 ετών. Παρά τη μάλλον φτωχή καλλιτεχνική παραγωγή τους (επτά τραγούδια και πέντε βίντεο, που κυκλοφόρησαν διαδικτυακά υπό τον γενικό τίτλο "Kill the Sexist"), οι Pussy Riot έγιναν φαινόμενο χάρη στην τόλμη, την προκλητικότητα, τις φασαριόζικες δημόσιες πολιτικές παρεμβάσεις τους και τη συνεχή αντιπαράθεσή τους με τις ρωσικές αρχές. Μια αντιπαράθεση που μόνο «δήθεν» δεν τη λες εφόσον έχει στοιχίσει βίαιες συλλήψεις, ανακρίσεις, δικαστήρια, φυλακίσεις, απεργίες πείνας, ακόμα κι επιθέσεις εναντίον τους συν ένα καθεστώς διαρκούς απειλής κυρίως για τις Ναντιέζντα Τολοκονίκοβα και Μάσα Αλιόχινα που μαζί με την Κατερίνα Σαμούτσεβιτς (με την οποία τελευταία οι σχέσεις τους δοκιμάζονται) είναι οι "leaders" του σχήματος – βαρύ το κόστος αν απλώς λατρεύουν τη δημοσιότητα, όπως (επίσης) έχουν κατηγορηθεί. Λάβαρά τους ο μαχητικός φεμινισμός, που προσομοιάζει στις ακτιβιστικές παρεμβάσεις των Femen, η ριζοσπαστική κριτική και η ανελέητη σάτιρα ενάντια στις υφιστάμενες πολιτικές, θρησκευτικές και κοινωνικές νόρμες στο πνεύμα των πολιτικοποιημένων συγκροτημάτων της ακμής του πανκ (όπως οι Angelic Upstairs και Dead Kennedys, αγαπημένες τους αναφορές), η υπεράσπιση της ελευθερίας του λόγου και βέβαια ο «ανένδοτος» ενάντια στον αυταρχισμό του Πούτιν, εσχάτως και του Τραμπ, στον οποίο είχαν προκαταβολικά αφιερώσει το χλευαστικό κομμάτι Make America Great Again (Οκτώβριος '16). Στηρίζουν επίσης ανοικτά τα lgbt δικαιώματα, καθώς και αυτά των φυλακισμένων, υπέρ των οποίων ίδρυσαν την οργάνωση Zona Prava. Η «Αιδοιοταραχή», όπως μεταφράζεται ελεύθερα το όνομα της μπάντας έγινε θρύλος για τους φίλους της εντός κι εκτός Ρωσίας και «κόκκινο πανί» για τους εχθρούς της, συσπειρώνοντας εναντίον της τον Πούτιν, τον Ρώσο Πατριάρχη, τον Πάπα και τους Ρεπουμπλικανούς κι αποκτώντας «συμμάχους» από τον Ομπάμα, τη Χίλαρι και τη Διεθνή Αμνηστία μέχρι τον Πολ Μακ Κάρτνεϊ, την Bjork, τη Γιόκο Όνο και τη Μαντόνα! Ελάχιστοι ροκ σταρ, ακόμα κι οι πιο «άτακτοι» μπορούν να καυχηθούν ότι προξένησαν τέτοια αναταραχή και, κυρίως, ότι πήραν τόσα ρίσκα. Όμως, για τις Pussy Riot η μουσική δεν είναι παρά ο τρόπος να επικοινωνούν τις ευαισθησίες, τις αγωνίες και προπάντων την οργή τους.
2011, Αύγουστος: Έχοντας ήδη εκφράσει δημόσια τη στήριξή τους στα lgbt δικαιώματα κι αποκαλύπτοντας ότι τουλάχιστον ένα μέλος τους ανήκει σε «σεξουαλική μειονότητα», οι Pussy Riot συμμετέχουν στο απαγορευμένο Pride της Μόσχας. Η αστυνομία που το διαλύει βίαια συλλαμβάνει κι εκείνες θέτοντάς τις υπό ολιγόωρη κράτηση.
2011, Νοέμβριος, Μόσχα: Στην πρώτη τους δημόσια περφόρμανς με τίτλο «Απελευθερώστε τους κυβόλιθους (των πεζοδρομίων)» σκαρφαλώνουν σε μια σκαλωσιά του μετρό, σκίζουν μαξιλάρια και ραίνουν με πούπουλα την αποβάθρα, καλώντας τους πολίτες να... πάρουν με τις πέτρες την πουλημένη εκλογική διαδικασία, αφού οι ψήφοι τους αντιμετωπίζονται σαν χαρτί τουαλέτας. Λίγες μέρες μετά μέλη των Pussy ανεβασμένα στην οροφή ενός αυτοκινήτου παίζουν live το Kropotkin Vodka («φόρος τιμής» στον Ρώσο αναρχικό πρίγκιπα Πιοτρ Κροπότκιν) σε ακριβό εμπορικό δρόμο της πόλης αδειάζοντας ταυτόχρονα στον αέρα έναν πυροσβεστήρα - σοκ για την «υψηλή» κοινωνία.
2012, Ιανουάριος: Νέα περφόρμανς στο μοσχοβίτικο μετρό υπό τον τίτλο «Ο Πούτιν κατουρήθηκε πάνω του» (Putin Zassal), συνοδευόμενη από βόμβες καπνού! Καταφθάνει η αστυνομία, δύο γυναίκες της κολεκτίβας συλλαμβάνονται και καταδικάζονται σε πρόστιμο 200 ρουβλιών έκαστη.
2012, Φεβρουάριος, Καθεδρικός του Σωτήρος Χριστού, Μόσχα: Μέλη των Pussy Riot φορώντας μπαλακλάβες εισβάλλουν χοροπηδώντας στον ναό – όχι πάντως σε ώρα λειτουργίας –, καταγγέλλοντας μέσα από τους στίχους του Punk Prayer τις πολιτικές κι εκκλησιαστικές αρχές της χώρας, καλώντας ταυτόχρονα την Παναγία να γίνει φεμινίστρια και συστρατευόμενη μαζί τους να διώξει τον Πούτιν! Αιφνιδιασμένοι σεκιουριτάδες και φρικαρισμένες καντηλανάφτισσες εντέλει τις απωθούν. Το βίντεο γίνεται viral. Λίγες μέρες αργότερα οι Τολοκονίκοβα, Αλιόχινα και Σαμούτσεβιτς συλλαμβάνονται με την κατηγορία του χουλιγκανισμού και της διασποράς θρησκευτικού μίσους (υπόψη ότι στη Ρωσία, όπως και στην Ελλάδα, η «βλασφημία» είναι ποινικά κολάσιμη). Κρατούνται χωρίς δίκη μέχρι τον Ιούλιο του '12 οπότε καταδικάζονται σε διετή φυλάκιση. Στον εισαγγελέα αρνούνται ότι σκόπευαν να προσβάλουν την Εκκλησία καθαυτή (αργότερα θα πουν ότι, αντίθετα, ήθελαν να αφυπνίσουν τους πιστούς και ότι δεν θα το επαναλάβουν). Η μεγάλη πλειοψηφία των συμπατριωτών τους πνέουν μένεα εναντίον τους, η όλη φάση των Pussy είναι "too much" για τα ρωσικά χρηστά ήθη, πόσο μάλλον που το «χάπενινγκ» έγινε σε έναν ιστορικό ναό, κατεδαφισμένο επί Στάλιν και ανοικοδομημένο πανηγυρικά τη δεκαετία του '90 – ακόμα και μερίδα της αντιπολίτευσης κρατά αποστάσεις από τις Pussy Riot, την ενέργεια των οποίων επίσης καταδίκασε ο γνωστός σκηνοθέτης και πρόεδρος της Ένωσης Ρώσων Κινηματογραφιστών Νικίτα Μιχάλκοφ. Ο παγκόσμιος πρωταθλητής στο σκάκι Γκάρι Κασπάροφ που τις υποστηρίζει συλλαμβάνεται έξω από το δικαστήριο και καταγγέλλει ξυλοδαρμό. Εκδηλώσεις συμπαράστασης πραγματοποιούνται σε πολλές χώρες. Η Σαμούτσεβιτς αποφυλακίζεται γρήγορα (και στην πορεία ψυχραίνεται με την υπόλοιπη ομάδα), οι άλλες δύο παραμένουν έγκλειστες μέχρι τον Δεκέμβριο τού '13 οπότε ο Ρώσος πρόεδρος απένειμε χάρη σε χιλιάδες κρατούμενους, ανάμεσά τους και μητέρες όπως εκείνες – στο μεταξύ, διαμαρτυρόμενες για τις συνθήκες κράτησης στις ρωσικές φυλακές, είχαν προβεί σε απεργίες πείνας. Η Αλιόχινα μίλησε τότε για «δημοσιοσχετίστικη» ενέργεια ενόψει των Χειμερινών Ολυμπιακών του '14 στο Σότσι κι ότι θα προτιμούσε να εξέτιε την ποινή της. «Δεν είδα τίποτα καλό σε ό,τι έκαναν, νομίζω όμως ότι κρίθηκαν πολύ αυστηρά», είχε δηλώσει ο ίδιος ο Πούτιν μετά την πρώτη καταδίκη των γυναικών, ενώ ο Πατριάρχης Κύριλλος παρά τον αρχικό του αποτροπιασμό για «το βλάσφημο έργο αυτό του διαβόλου» (με τον τότε Πάπα Βενέδικτο να σιγοντάρει), έδωσε ύστερα «γραμμή» να ζητήσει η Εκκλησία μέσω των ΜΜΕ από τις δικαστικές αρχές να «επιδείξουν έλεος» στις δράστριες «με την προσδοκία της μεταμέλειας».
2012 Νοέμβριος, «σχίσμα» με τη νομική ομάδα: Οι Τολοκονίκοβα-Σαμούτσεβιτς κατηγορούν τους τρεις κύριους συνηγόρους τους ότι στάθηκαν ανεπαρκείς και ότι επιδίωξαν να οικειοποιηθούν το brandname της κολεκτίβας για ίδιο όφελος. Εκείνοι αποσύρονται από την υπεράσπιση, κατηγορώντας τις με τη σειρά τους για δυσφήμηση.
2013, Ιανουάριος, Punk Prayers: Προβάλλεται το βρετανικό ντοκιμαντέρ Pussy Riot: A Punk Prayer που εστιάζει στη δικαστική τους περιπέτεια και βραβεύεται στο Φεστιβάλ του Sundance. Οι ίδιες οι Pussy, ωστόσο, δεν συμμετέχουν στα γυρίσματα. Τον επόμενο μήνα, οι ιστορικές αμερικανικές εκδόσεις Feminist Press τυπώνουν το βιβλίο-λεύκωμα Pussy Riot! A Punk Prayer for Freedom, μια συλλογή στίχων, επιστολών αλλά και υλικού από τη δίκη τους με σκοπό τη συγκέντρωση εσόδων για τις αμοιβές των συνηγόρων.
2014, Φεβρουάριος, Νέα Υόρκη-Σότσι: Λίγο αφότου συμμετείχαν σε συναυλία της Διεθνούς Αμνηστίας στη Νέα Υόρκη (6/12), με τη Μαντόνα αυτοπροσώπως να τις προσκαλεί στη σκηνή και τις Τολοκονίκοβα-Αλιόχινα να φωτογραφίζονται με την τότε υπουργό Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον, οι Pussy Riot επιστρέφοντας Ρωσία κατευθύνονται στο Σότσι όπου διεξάγονταν οι Χειμερινοί Ολυμπιακοί. Εκεί σχεδιάζουν να δώσουν άλλη μια «αντάρτικη» περφόρμανς με τίτλο «Ο Πούτιν θα σε μάθει να αγαπάς τη μητέρα πατρίδα». Οι αρχές, που τις παρακολουθούν στενά, συλλαμβάνουν «προληπτικά» τις Τολοκονίκοβα, Αλιόχινα και άλλα τρία μέλη της κολεκτίβας και τις κρατούν μερικές ώρες με άσχετο πρόσχημα. Θα επιχειρήσουν ξανά την περφόρμανς στο λιμάνι της πόλης, όμως Κοζάκοι ασφαλίτες που τις έχουν στο κατόπι τους επιτίθενται και τις ξυλοκοπούν. Εκπρόσωπος της ΔΟΕ τις καλεί να «σεβαστούν» τη διοργάνωση, αρνούμενος ωστόσο κάθε σχέση της Επιτροπής με κατασταλτικές ενέργειες. Τον επόμενο μήνα, ενώ οι δύο προαναφερθείσες γυναίκες και μία ακόμη συντρόφισσά τους βρίσκονται στην πόλη Νίζνι-Νόβγκοροντ όπου προωθούν καμπάνια για τα δικαιώματα των κρατουμένων, ακροδεξιά συμμορία τούς πετά κουτιά με πράσινη μπογιά που τις τραυματίζουν, δημιουργώντας τους επίσης προσωρινά, ευτυχώς, προβλήματα όρασης. Ο ρωσικός καθεστωτικός Τύπος τις κατηγορεί ότι είναι «πιόνια της Χίλαρι» και εμπλέκονται σε «σατανική διεθνή συνωμοσία κατά της χώρας».
2015 Φεβρουάριος, "I Can't Breath": Οι τελευταίες λέξεις του Αφροαμερικανού Έρικ Γκάρνερ λίγο πριν εκπνεύσει από άνευ λόγου ασφυκτική λαβή αστυνομικού γίνονται το πρώτο αγγλόφωνο κομμάτι των Pussy Riot και αφορμή για δριμεία κριτική στο αστυνομικό κράτος των ΗΠΑ, το οποίο παραλληλίζουν με αυτό της απολυταρχικής Ρωσίας.
2016 Οκτώβριος, "Make America Great Again": Στο πλέον πρόσφατο track της που συνοδεύει ένα εξαίρετο βίντεο (κοντά 1.5 εκ. θεάσεις ως τώρα στο youtube), η μπάντα προειδοποιούσε ότι τα ολοκληρωτικά ιδεώδη του ακόμη υποψηφίου, τότε, πρόεδρου των ΗΠΑ θα ήταν απειλή όχι μόνο για κάθε διαφορετικότητα - μουσουλμάνοι, Μεξικάνοι, γκέι, γυναίκες που επιθυμούν έκτρωση- αλλά και τη δημοκρατία καθαυτή, καλούσαν οπότε τους Αμερικανούς να αφυπνισθούν «ακούγοντας τις γυναίκες τους» και «σταματώντας να δολοφονούν μαύρα παιδιά».
Info:
Ποιος φοβάται τις Pussy Riot;
Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών
Κεντρική Σκηνή
24 Mαρτίου 2017
19:00
www.sgt.gr
