Ήταν σίγουρα πολλαπλά απαράδεκτο το επιθετικό σχόλιο που ανέβασε στο Τwitter ο πρώην διεθνής ποδοσφαιριστής Βασίλης Τσιάρτας σχετικά με την ψήφιση στη Βουλή του νομοσχεδίου για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου: «Εύχομαι οι πρώτες αλλαγές φύλου να γίνουν στα παιδιά αυτών που ψήφισαν αυτό το αίσχος. Να δω με τι καμάρι θα κυκλοφορήσουν... Νομιμοποιήστε κ τους παιδόφιλους να ολοκληρώσετε τα εγκλήματα» έγραψε. Μάλιστα, αντί να κατανοήσει το ατόπημα και να απολογηθεί, ζήταγε και τα ρέστα! Απαράδεκτο ήταν όχι επειδή διαφωνούσε –δεν περιμέναμε κιόλας να έχει εντρυφήσει στην queer theory– αλλά για τον σκαιό, ανθρωποφαγικό τρόπο με τον οποίο το εξέφρασε, πράγμα ανεπίτρεπτο για έναν παλαίμαχο παίκτη που θεωρείται ίνδαλμα, όντας πρωταθλητής Ευρώπης με την Εθνική στην Πορτογαλία το '04, ο λόγος του οπότε μετράει, όπως δείξανε και οι πολλές (όπως, δυστυχώς, ήταν αναμενόμενο) θετικές ανταποκρίσεις. Φάουλ «εσκεμμένο» που δείχνει, επιπλέον, πλήρη άγνοια των ανέμων της αλλαγής που πνέουν τα τελευταία χρόνια και στα γήπεδα του βασιλιά των σπορ που θεωρείται, ταυτόχρονα, το πιο «αντρίκιο», το πιο «στρέιτ», το πιο macho και συνακόλουθα το πιο σεξιστικό ομαδικό παιχνίδι. Εντούτοις, αφενός υπάρχει και γυναικείο ποδόσφαιρο, αφετέρου ολοένα περισσότεροι παίκτες, οργανωμένοι οπαδοί, ακόμα και διαιτητές, «βγαίνουν προς τα έξω», καταρρίπτοντας ένα από τα ισχυρότερα ταμπού στον αθλητισμό. Σύλλογοι όπως οι Μάντσεστερ Σίτι, Μπράιτον Άστον Βίλα –σύντομα διαβάζω και η Μπαρτσελόνα– διατηρούν πλέον lgbt συνδέσμους φιλάθλων, γκέι ποδοσφαιρικοί σύλλογοι όπως oι Stonewall F.C. και London Titans έχουν ιδρυθεί, ο πρόεδρος της «αναρχικής» γερμανικής Ζανκτ Πάουλι είναι ανοικτά ομοφυλόφιλος. Αίσθηση προκάλεσε εξάλλου το βιβλίο Football's coming out: Life as a gay fan and player που εξέδωσε πέρσι ο Νιλ Μπέσλι. Διότι, βέβαια, όσο μύθος είναι ότι το ποδόσφαιρο είναι τάχα ένα αποκλειστικά cis-«αγορίστικο» άθλημα άλλο τόσο είναι ότι οι γκέι γενικά απεχθάνονται την μπάλα. Ο μέγας Παζολίνι π.χ. τη θεωρούσε εξίσου μεγάλη απόλαυση με τη λογοτεχνία και τον έρωτα, έπαιζε μάλιστα και ο ίδιος όποτε ευκαιρούσε, ο Γιάννης Τσαρούχης εμπνεύστηκε έναν πίνακά του από τον παλιό παίκτη του Ολυμπιακού Υβ Τριαντάφυλλο, ο ομοερωτισμός είναι διάχυτος στη Φανέλα με το Εννιά του Μένη Κουμανταρέα.
Θα όφειλε να δείχνει μεγαλύτερο σεβασμό απέναντι στους συναδέλφους του, που, ακολουθώντας το παράδειγμα αρκετών άλλων αθλητών, βρίσκουν πλέον το σθένος να «βγαίνουν προς τα έξω» σε έναν ιδιαίτερα συντηρητικών ηθών και αντιλήψεων, τουλάχιστον επιφανειακά, χώρο, όπου περισσεύουν η «αντρίλα», η έμφυλη «τιμή» και η τεστοστερόνη.
Υπόψη ότι αν ο Τσιάρτας δεν είχε κρεμάσει τα παπούτσια του κι έπαιρνε μετεγγραφή στην Πρέμιερ Λιγκ, πιθανά να τον «σφύραγε» κάποτε ο Ράιαν Άτκινς, ο πρώτος Βρετανός ρέφερι που τόλμησε το coming out φέτος τον Αύγουστο, έχοντας και την υποστήριξη του παλαίμαχου διαιτητή Νεάλε Μπάρι, αξιωματούχου της Αγγλικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας (FA). Θα διακινδύνευε, άραγε, τότε μια κόκκινη κάρτα συν μια πειθαρχική τιμωρία αποκαλώντας τον κατάμουτρα «παιδόφιλο»; «Είναι σημαντικό να φανεί ότι ποδόσφαιρο και ομοφυλοφιλία δεν είναι έννοιες ασύμβατες... Αλλάζοντας κανείς αντιλήψεις, αλλάζει και την ποδοσφαιρική κουλτούρα. Οι διαιτητές στοχοποιούμαστε συχνά για πολλά πράγματα, αλλά ο σεξουαλικός μας προσανατολισμός δεν μπορεί να είναι ένα από αυτά» δήλωσε ο Άτκινς, συμπληρώνοντας ότι «ναι», υπάρχει αρκετή ομοφοβία στο σπορ, υπάρχουν όμως πια και πολλοί ανοιχτόμυαλοι άνθρωποι μέσα σε αυτό. Μένει, βέβαια, να δούμε πόσο θα ευοδωθεί στην πράξη αυτή η θαρραλέα πρωτοβουλία. Ο Ισπανός ρέφερι Χεσούς Τομιγιέρο, που είχε πράξει το ίδιο πρόπερσι, αναγκάστηκε εν τέλει να αλλάξει επάγγελμα ύστερα από τις αντιδράσεις και το κάζο που του επεφύλασσαν κάθε Κυριακή φίλαθλοι που διαφωνούσαν με τις αποφάσεις του. Την ίδια πορεία είχε και ο εξαναγκασθείς σε παραίτηση αφότου «αποκαλύφθηκε» οικειοθελώς το 2011 Τούρκος διαιτητής Χαλίλ Ιμπραΐμ. Σημειωτέον ότι στην Αγγλία, τόσο ο πρόεδρος της FA Γκρεγκ Κλαρκ όσο και η υπουργός Αθλητισμού ενθάρρυναν όσους επαγγελματίες της «στρογγυλής θεάς» (διαιτητές, παίκτες, προπονητές, παράγοντες κ.λπ.) νιώθουν ότι θέλουν να «αποκαλυφθούν» να το πράξουν, εφόσον έτσι θα βοηθήσουν να αρθούν χρόνιες προκαταλήψεις. Το ίδιο έκανε παλιότερα σε τηλεοπτική του συνέντευξη ο σπουδαίος Τιερί Ανρί της Άρσεναλ, παρότι στρέιτ, αντίθετα από τον ομοφοβικό πρώην Ιταλό διεθνή Φάμπιο Καναβάρο. Η συζήτηση για την ομοφοβία στο ποδόσφαιρο έχει ανάψει για τα καλά σε Αγγλία, Γερμανία, Ισπανία, Ιταλία και αλλού, ενώ UEFA και FIFA έχουν ποινικοποιήσει χρόνια τώρα τα ομοφοβικά συνθήματα στα γήπεδα όπως και κάθε ρατσιστικό σύνθημα. Η FA μάλιστα «επιστράτευσε», ήδη από το '08, τον γνωστό γκέι ακτιβιστή Πίτερ Τάτσελ στις καμπάνιες της κατά της ομοφοβίας στα γήπεδα.
Θα όφειλε, νομίζω, να τα γνωρίζει αυτά ο πρώην Έλληνας διεθνής. Θα όφειλε, επίσης, να δείχνει μεγαλύτερο σεβασμό απέναντι στους συναδέλφους του, που, ακολουθώντας το παράδειγμα αρκετών άλλων αθλητών, βρίσκουν πλέον το σθένος να «βγαίνουν προς τα έξω» σε έναν ιδιαίτερα συντηρητικών ηθών και αντιλήψεων, τουλάχιστον επιφανειακά, χώρο, όπου περισσεύουν η «αντρίλα», η έμφυλη «τιμή» και η τεστοστερόνη. Τόσο ώστε ακόμα και σε χώρες υπερανεκτικές, όπως η Ολλανδία, οι γκέι ποδοσφαιριστές να προτιμούν τη σιωπή. Ο πρώτος που το αποκότησε, ο κάποτε διάσημος Τζάστιν Φάσανου (1990) που έπαιξε σε ομάδες όπως οι Νόργουιτς, Μάντσεστερ Σίτι, Νότιγχαμ Φόρεστ και Γουέστ Χαμ, δεν άντεξε την κατακραυγή και εν τέλει εγκατέλειψε μια ενεργό δράση που εξαιτίας (και) αυτού του γεγονότος είχε πάρει πρόωρα την κάτω βόλτα. Λίγα χρόνια μετά αυτοκτόνησε, φτωχός και ξεχασμένος, έχοντας επίσης κατηγορηθεί για σεξουαλική παρενόχληση 17χρονου στις ΗΠΑ. Τρεις ακόμα επώνυμοι ποδοσφαιριστές, ο διεθνής Γερμανός μέσος Τόμας Χιτσλσμπέργκερ, ο Γάλλος Ολιβιέ Ρουγιέρ της Νανσί και ο Αμερικανός Ρόμπι Ρότζερς (Λιντς, Εθνική ΗΠΑ) αποκαλύφθηκαν δημόσια μεν, μετά το πέρας της καριέρας τους δε, για ευνόητους προφανώς λόγους. Μάλιστα, ο πρώην αρχηγός της Εθνικής Γερμανίας Φίλιπ Λαμ (που τα εκεί σκανδαλοθηρικά ΜΜΕ κατηγορούν για κρυπτοομοφυλόφιλο), σε βιβλίο που κυκλοφόρησε πρόσφατα, συμβουλεύει, μεταξύ άλλων, τους γκέι ποδοσφαιριστές να... παραμείνουν «ερμητικά κλεισμένοι στην ντουλάπα τους», ώστε να μην έχουν το τέλος του Φάσανου. Πιο ανθεκτικός στο κράξιμο αποδείχτηκε ο πρώην παίκτης της Κόβεντρι Λίαμ Ντέιβις (έκανε coming out επίσης το '90), που παραμένει ενεργός και εξακολουθεί να εκφράζεται κατά της ομοφοβίας στο ποδόσφαιρο, όπως και ο Σουηδός αμυντικός Άντον Χισέν. Δεκάδες άλλοι γνωστοί ποδοσφαιράνθρωποι, από τον γοητευτικό σούπερ σταρ της Ρεάλ Κριστιάνο Ρονάλντο και τον πρώην άσο της Τσέλσι και της Εθνικής Αγγλίας Γκριμ Λε Σο (που παρότι στρέιτ οικογενειάρχης, υπέστη επίσης μπούλινγκ από κουτσομπολίστικα έντυπα και οπαδούς ως υποτιθέμενος «κρυφός») μέχρι τον Άγγλο διεθνή Σολ Κάμπελ και τον «κομψευόμενο» Πεπ Γκουαρδιόλα, προπονητή σήμερα της Μάντσεστερ Σίτι, έχουν στιγματιστεί επώνυμα και μη ως ομοφυλόφιλοι από «κίτρινα» μίντια ακόμα και στην Ελλάδα. Θυμάμαι ακόμα π.χ. πόσο θόρυβο είχε ξεσηκώσει το ότι ο Αργεντινός μεσοεπιθετικός Χεσούς Ντατόλο, παίκτης του Ολυμπιακού το 2010, είχε φωτογραφηθεί για γκέι περιοδικό στη χώρα του! Η εγκυρότητα αυτού του είδους της πληροφόρησης είναι φυσικά αμφίβολη, γεγονός όμως παραμένει ότι στατιστικά τουλάχιστον ένας στους δέκα παίκτες είναι μέλος και αυτού του «κλαμπ».
Ο σεξισμός και η ομοφοβία είναι συνυφασμένα με το δημοφιλέστερο σπορ που όμως φημίζεται, ταυτόχρονα, ως ένα από τα πλέον ομοερωτικά! Αρκετά εξάλλου είναι τα παραδείγματα που πιστοποιούν ότι το δήθεν ασύμβατο ποδοσφαίρου και ομοφυλοφιλίας, είναι επίσης υπό κατάρρευση.
Η οργάνωση Stonewall έχει χαρακτηρίσει το ποδόσφαιρο «θεμελιωδώς ομοφοβικό». Όσο όμως «αντρικό σπορ» κι αν θεωρείται το τόπι (ή ακριβώς γι' αυτό) τόσο μεγάλη είναι και η φιλολογία που, όχι εντελώς άδικα, έχει αναπτυχθεί σχετικά με το κατά πόσο είναι πράγματι μια λανθάνουσα μαζική ομοφυλοφιλική τελετουργία, όπως προκύπτει όχι μόνο από τη φύση του σπορ καθαυτή αλλά και από τη σχέση των φιλάθλων μαζί του. Πρωτοπόρα σε αυτό υπήρξε η κλασική μελέτη του Αμερικανού ανθρωπολόγου Άλαν Ντάντες Into the end zone for a touchdown: A psychoanalytic consideration of Αmerican football (1978), που πραγματευόταν την ψυχαναλυτική διερεύνηση της κρυφο-ομοφυλοφιλικής συμπεριφοράς των αντρών στο γήπεδο. Ο λόγος εκεί ήταν για το (ακόμα πιο macho) αμερικανικό ποδόσφαιρο ή ράγκμπι, όμως οι ομοιότητες με το «δικό μας» ποδόσφαιρο είναι πάρα πολλές. Η σχεδόν ερωτική ταύτιση με ποδοσφαιριστές και προπονητές, η ηδονική προσμονή ενός σημαντικού παιχνιδιού, η οργασμική διέγερση που προκαλεί η επίτευξη κάποιου τέρματος, η ομοιότητα του γκολ με τη διείσδυση, οι συχνά «παρεξηγήσιμης» θερμότητας και οικειότητας πανηγυρισμοί παικτών και οπαδών, τα ουκ ολίγα στιγμιότυπα και φάσεις μέσα στο τερέν που παραπέμπουν σε... σκηνές πορνό, η πληθώρα σεξουαλικών υπονοούμενων και υπαινιγμών σε συνθήματα, χειρονομίες και παροτρύνσεις τύπου «γαμήστε τους», «ξεσκίστε τους», «πάρτε τα τρία μας» κ.λπ., καταστάσεις γνωστές σε οποιονδήποτε έχει παρακολουθήσει έστω άπαξ ποδοσφαιρικό αγώνα. Ναι, παρά ταύτα ή και εξαιτίας τους, ματσίλα, σεξισμός, ομοφοβία και ποδόσφαιρο πάνε πολύ συχνά μαζί. Επειδή όμως «μπάλα είναι και γυρίζει» κι επειδή οι εκπλήξεις, ως γνωστόν, είναι συνυφασμένες με το δημοφιλέστερο σπορ, μήπως η ώρα για «αλλαγή σελίδας» έχει ήδη σημάνει;
σχόλια