Ένας εντυπωσιακός πέτρινος πύργος εκλεκτικιστικού ρυθμού στο Τροκαντερό, ο Πύργος Κουλούρα που κληροδότησε στο Μουσείο Μπενάκη η Βέρα Κουλούρα, θεωρήθηκε ο ιδανικός χώρος για να στεγαστεί η συλλογή παιχνιδιών του μουσείου, πυρήνας της οποίας είναι η συλλογή που η Μαρία Αργυριάδη δώρισε το 1992. «Είμαι τριάντα χρόνια υπεύθυνη της συλλογής παιχνιδιών και αισθάνομαι ότι κλείνει ένας κύκλος. Είμαι εδώ και συμπαραστέκομαι ως εθελόντρια, έχω όμως παραδώσει τη σκυτάλη στη Νόρα Χατζοπούλου που είναι δίπλα μου δεκαέξι χρόνια, γιατί τα πράγματα πρέπει να προχωρούν» τονίζει η κ. Αργυριάδη. «Οφείλω αυτό το υπέροχο μουσείο στον Άγγελο Δεληβορριά, ο οποίος μου είχε υποσχεθεί ότι πριν φύγει από το Μουσείο Μπενάκη θα ανοίξουμε το Μουσείο Παιχνιδιών». συμπληρώνει.
Η συλλογή αποτελείται από παιχνίδια ελληνικά και ευρωπαϊκά, γιαπωνέζικα και κινεζικά και απ' ό,τι έχει σχέση με το παιδί από τη στιγμή που γεννιέται, ενώ περιλαμβάνει βιβλία σχολικά και παιδικής λογοτεχνίας. Παράλληλα, συνεχίζει να εμπλουτίζεται και από άλλες δωρεές. Σήμερα αριθμεί 20.000 παιχνίδια που έχουν συντηρηθεί από το αρμόδιο τμήμα του μουσείου, ενώ εκτίθενται γύρω στα 2.000 που χρονολογικά φτάνουν μέχρι τη δεκαετία του 1960. Η εμπειρία για τον επισκέπτη ξεκινά όταν αντικρίζει το κτίριο με τους δύο οκταγωνικούς πύργους και συνεχίζεται με την είσοδό του σε αυτό: οι οροφογραφίες, οι τοιχογραφίες και οι γύψινες διακοσμήσεις –για τη δημιουργία των οποίων κλήθηκε από τον πρώτο ιδιοκτήτη του πύργου Σπυρίδωνα Δεσπόζιτο ζωγράφος από την Ιταλία– είναι πλήρως αποκατεστημένες, τα κεραμικά και πορσελάνινα πλακάκια του 1897 αφαιρέθηκαν για να συντηρηθούν και τοποθετήθηκαν εκ νέου, ενώ κυρίαρχο στοιχείο του χώρου της εισόδου είναι το επιβλητικό τζάκι από κόκκινο μάρμαρο. Το αλογάκι που ο Ελευθέριος Βενιζέλος δώρισε στον εγγονό του Λευτεράκη για τα γενέθλιά του το 1927, μαζί με ένα καρουσέλ, στο οποίο έχει τοποθετηθεί μηχανισμός ώστε να μπορεί να περιστρέφεται, είναι τα πρώτα παιχνίδια που συναντάμε και στο βάθος στέκεται η θεατρική κούκλα από σύγχρονα υλικά και παλαιά στοιχεία κουστουμιών του σκηνογράφου Διονύση Φωτόπουλου.
Κούκλες μόδας, κατασκευές, κούκλες με παραδοσιακές φορεσιές, μηχανικά και οπτικά παιχνίδια, παραγωγή παιχνιδιού σε ευρωπαϊκά και ελληνικά εργαστήρια και εργοστάσια, στρατιωτάκια, τρενάκια, πανηγυριώτικα παιχνίδια, χάρτινο θέατρο, κουκλοθέατρο, θέατρο σκιών, εθιμικά παιχνίδια, γέννα, ανατροφή, πρώτα παιχνίδια, σχολικά, παιχνίδια από μακρινές χώρες.
Η έκθεση ξεκινάει με παιχνίδια από την αρχαιότητα και το Βυζάντιο, συνεχίζει με μια ενότητα που δείχνει τον τρόπο κατασκευής τους, ενώ σε μια μεγάλη προθήκη παντρεύονται τα αστικά με τα λαϊκά παιχνίδια, τα ευρωπαϊκά με τα ελληνικά, τα αγορίστικα με τα κοριτσίστικα. Τα παιχνίδια σε γενικές γραμμές παρουσιάζονται σε θεματικές ενότητες: κούκλες μόδας, κατασκευές, κούκλες με παραδοσιακές φορεσιές, μηχανικά και οπτικά παιχνίδια, παραγωγή παιχνιδιού σε ευρωπαϊκά και ελληνικά εργαστήρια και εργοστάσια, στρατιωτάκια, τρενάκια, πανηγυριώτικα παιχνίδια, χάρτινο θέατρο, κουκλοθέατρο, θέατρο σκιών, εθιμικά παιχνίδια, γέννα, ανατροφή, πρώτα παιχνίδια, σχολικά, παιχνίδια από μακρινές χώρες. Στις αίθουσες υπάρχουν και παιχνίδια τα οποία οι μικροί, αλλά και οι μεγάλοι επισκέπτες μπορούν να περιεργαστούν, όπως το εντυπωσιακό κουκλόσπιτο των αρχών του εικοστού αιώνα, στο παιδικό δωμάτιο του οποίου κοιμούνται τρίδυμα μωρά, ενώ έχουν δημιουργηθεί και τρία διαδραστικά παιχνίδια, εμπνευσμένα από εκθέματα του μουσείου, που απευθύνονται σε μικρότερα παιδιά. Η περιήγηση στον Πύργο Κουλούρα θέλει τον χρόνο της, καθώς το βλέμμα σταματά συχνά στην κουζίνα του 1900 που λειτουργούσε με ατμό, στις μηχανικές κούκλες, στο peep show του 1830, στη βιτρίνα της βασίλισσας Όλγας με τις αυθεντικές πορσελάνινες μινιατούρες, στο τεράστιο πολεμικό καράβι για τα κάλαντα από ξύλο, λευκοσίδηρο και πλαστικό που μας ταξιδεύει στη Χίο του 1960, αλλά και σε πολύ πιο «ταπεινές» κατασκευές, σαν τα κλουβιά για τα τζιτζίκια και το «μάτι του διαβόλου», φτιαγμένο από ένα ξύλινο καρουλάκι με ένα μικρό κομμάτι καθρέφτη στην άκρη του, ώστε να «επιστρέφει» το βλέμμα όποιου κοιτάζει μέσα.
Στο τέλος της ξενάγησης μπαίνουμε στον χώρο των περιοδικών εκθέσεων, όπου τώρα φιλοξενούνται οι μνήμες της Μαρίας Αργυριάδη, η διαδρομή της και, ανάμεσα σε άλλα εκθέματα, η πρώτη κούκλα της συλλογής της. «Έχω ζήσει πολλές συγκινητικές ιστορίες αναζητώντας παιχνίδια» θα μας πει, πριν μας μεταφέρει την απορία που εξέφρασε ένα παιδάκι πριν από πολλά χρόνια, γράφοντας στο τετράδιο εντυπώσεων μιας έκθεσης παιχνιδιών: «Κυρία, πού τα βρήκατε τα παιχνίδια, σκάφτετε;».
ΙΝFO:
Μέρες και ώρες λειτουργίας: Πέμπτη-Κυριακή 10:00-18:00
Την Κυριακή 22/10 θα είναι open day για το κοινό με ελεύθερη είσοδο.
Σε συνεργασία με το τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του Μουσείου Μπενάκη έχουν ετοιμαστεί προγράμματα για μαθητές νηπιαγωγείου και δημοτικού με στόχο μια πρώτη γνωριμία με το Μουσείο Παιχνιδιών. Από τη Δευτέρα τα σχολεία μπορούν να τηλεφωνούν για κρατήσεις για όλη τη χρονιά.
Μουσείο Παιχνιδιών Μουσείου Μπενάκη
Λεωφ. Ποσειδώνος 14 & Τρίτωνος 1, Παλαιό Φάληρο
www.benaki.gr
