Στη λαϊκή μουσική παράδοση του αραβικού κόσμου οι ρόλοι και η εικόνα των δύο φύλων είναι εδραιωμένοι και η αντιστροφή τους θεωρείται κάτι αδιανόητο. Ο Λιβανέζος τραγουδιστής και χορευτής Χάνσα όμως αποφάσισε πως πρέπει να πει αυτό που κρύβει μέσα στην καρδιά του και τόλμησε να γυρίσει ένα βιντεοκλίπ που ακροβατεί μεταξύ της αραβικής και της ηλεκτρονικής μουσικής και των χορευτικών κινήσεων του Vogue της Μαντόνα, αποδεικνύοντας πως η τέχνη και η ομορφιά δεν γνωρίζουν γλώσσα και στερεοτυπικούς περιορισμούς.
Ο νεαρός καλλιτέχνης είχε ξεκινήσει τις σπουδές του μη γνωρίζοντας ακριβώς με το τι θέλει να καταπιαστεί. Στο πρώτο έτος σπούδασε υποκριτική, ενδυματολογία, χορογραφία, ασχολήθηκε με την τζαζ, συμμετείχε σε σουίνγκ και ποπ συγκροτήματα και θεατρικές παραγωγές. Όλα αυτά όμως μπήκαν στο περιθώριο όταν ο Χάνσα συνάντησε τη δασκάλα φωνητικής του και ανακάλυψε πως οι μορφές τέχνης που τον συγκινούν και τον εκφράζουν καλύτερα είναι ο χορός και το τραγούδι.
Παρακολουθώντας το βιντεοκλίπ δεν μπορεί κανείς να μη σκεφθεί ότι η σκηνή που εκτυλίσσεται θα μπορούσε εξίσου άνετα να μεταφερθεί στο εσωτερικό ενός ελληνικού σπιτιού σε μια οικογενειακή γιορτή.
Όμως αυτό το ταξίδι προς την καλλιτεχνική ολοκλήρωση τον οδήγησε και στην προσωπική έκφραση και την ελευθερία να μην κρύβει το ποιος είναι. Συνοδοιπόρος του είναι ο Μοχαμάντ Ζαχζά, με τον οποίον συναντήθηκαν στο πανεπιστήμιο. Η συνεργασία τους ξεκίνησε σε μια πανεπιστημιακή μουσική παραγωγή για την οποία είχαν επιλέξει να διασκευάσουν και να παρουσιάσουν ένα κλασικό τραγούδι της Μέσης Ανατολής. Την περίοδο εκείνη έτυχε να μελετά ο Χάνσα το Khayef Akoul Eli fi Qalbi, ένα τραγούδι του Αιγυπτίου συνθέτη Μοχαμέντ Αμντέλ Ουαχάμπ και πρότεινε στον Ζαχζά να το «πειράξουν» και κάπως έτσι ξεκίνησε η ιστορία της δημιουργίας ενός από τα πιο προβοκατόρικα βιντεοκλίπ του είδους που πλέον αποκαλείται middle eastern avant-pop.
Όσο αβανγκάρντ κι αν θεωρείται το βίντεο, τόσο πιο πολύ ο Χάνσα επιμένει πως πρόκειται απλά για την ειλικρινή και αυθεντική δική του ερμηνεία της μουσικής παράδοσης, των ηθών και εθίμων της αραβικής οικογένειας. Όταν ήταν παιδάκι θυμάται πως τον χειροκροτούσαν και τον ενθάρρυναν όταν σηκωνόταν να χορέψει στις οικογενειακές συναθροίσεις, συνοδεύοντας το λίκνισμα του με ρυθμικά παλαμάκια. Μεγαλώνοντας όμως οι κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς απαιτούσαν να σταματήσει να κάνει κάτι που τον ευχαριστεί. Οι χοροί του πλέον συνοδεύονταν από σηκωμένα φρύδια, καταδικαστικά βλέμματα και σχόλια του τύπου «μη χορεύεις όπως οι γυναίκες» ή «είσαι άνδρας, γίνε πιο σκληρός», λες και η απόλαυση της μουσικής και της κίνησης ορίζονται από τα χρωμοσώματα σου.
Επιθυμώντας να εκφράσουν κάτι βαθύ αλλά συνάμα απλό και προφανές, οι δύο καλλιτέχνες απέρριψαν τις αρχικές τους ιδέες για το βιντεοκλίπ ως υπερβολικά σύνθετες και μαζί με τον σκηνοθέτη Μοχαμάντ Σαμπάχ κατέληξαν στην επιλογή μιας απλούστερης γλώσσας επιθυμώντας να απευθυνθούν στο σύνολο της λιβανέζικης κοινωνίας, και όχι σε λίγους εστέτ που πιθανά να έχουν ήδη ενστερνιστεί το μήνυμα τους. Έχοντας κατά νου αναφορές στον χορό της κοιλιάς και της απεχθούς πρακτικής του «παιχνιδιού με το παιδί - bacha bazi», όπου νεαρά αγόρια στο Αφγανιστάν ντύνονται γυναικεία και χορεύουν ώστε να θέλξουν άνδρες, θέλησαν να αφαιρέσουν το αρνητικό πρόσημο από την επιλογή ενός άνδρα να κουνηθεί με τρόπο που διαχρονικά αποκαλείται γυναικείος.
Γι' αυτό διάλεξαν ως φόντο για να αφηγηθούν την ιστορία τους μια εικόνα συνηθισμένη σε όλους τους Λιβανέζους, ανεξαρτήτως μορφωτικού, κοινωνικού ή οικονομικού υπόβαθρου. Όταν ξεκινά το βιντεοκλίπ ο τραγουδιστής βρίσκεται σε μία οικογενειακή συνάθροιση, εμφανώς αποστασιοποιημένος. Η χιλιοπροβαρισμένη ροή της διακόπτεται όταν μπροστά στους συγγενείς εμφανίζονται οι εγγενείς και διαφορετικές εκφράσεις της προσωπικότητάς του που απρόσμενα ξεσπούν σε έναν χορό χωρίς φύλο, γένος ή όνομα. Υπάρχουν μόνο η μουσική και τα σώματα που αφήνονται να εκφραστούν χωρίς να αυτολογοκριθούν, σε μία χορογραφία που γεννιέται από την παράδοση και ξεπερνά τα όριά της, δανειζόμενη στοιχεία από τον σύγχρονο χορό και την ποπ κουλτούρα και μπολιασμένη με τις κινήσεις του ύμνου των '90s Vogue.
Η επιλογή του τραγουδιού επίσης κινείται στο ίδιο μήκος κύματος. Η γνωστή και αγαπημένη μελωδία είναι ντυμένη με λόγια που μιλούν για την αγάπη και τα αισθήματα που κάποιος φοβάται, διστάζει να εκφράσει και μετατρέπεται στο ιδανικό όχημα που επιτρέπει στον Χάνσα να μιλήσει για όσα ο ίδιος και πολλοί άλλοι διστάζουν να πούνε. Με τον τρόπο αυτό, το θέμα ταμπού της ταυτότητας φύλου και της αναίρεσης των στερεοτύπων περί ανδροπρέπειας και θηλυπρέπειας αρθρώνεται με μία φυσικότητα, ο δισταγμός του ατόμου που επιθυμεί διακαώς να μιλήσει για το ποιος ή ποια είναι τοποθετείται πλάι πλάι με τον δισταγμό του ερωτευμένου να εκφέρει το σ΄αγαπώ, κάτι που κανείς ποτέ δεν διανοήθηκε να λοιδορήσει.
Παρακολουθώντας το βιντεοκλίπ δεν μπορεί κανείς να μη σκεφθεί ότι η σκηνή που εκτυλίσσεται θα μπορούσε εξίσου άνετα να μεταφερθεί στο εσωτερικό ενός ελληνικού σπιτιού σε μια οικογενειακή γιορτή. Είναι εμφανές πως τα πρόσωπα, η εγγύτητα, ακόμα και ο τρόπος που τα μέλη της κάθονται στον καναπέ και αλληλοκοιτάζονται, ανήκουν σε ένα κοινό πλαίσιο κοινωνικών και εθιμικών αναφορών ενώ το υπόβαθρο της αντίστοιχης λαϊκής κουλτούρας στην Ελλάδα δεν διαφέρει καθόλου στη στερεοτυπική αναπαραγωγή και εδραίωση των ρόλων των φύλων.
Μάλιστα αν λάβει κανείς υπόψιν την απίστευτη ομερτά που διαχρονικά τηρείται γύρω από την αμφίσημη σεξουαλικότητα μερικών Ελλήνων αοιδών του λαϊκού πενταγράμμου, αυτή η σιγή ιχθύος αγγίζει την ομοφοβία. Η απάντηση του Λιβανέζου καλλιτέχνη λοιπόν δεν προορίζεται για κατανάλωση αποκλειστικά εντός της Μέσης Ανατολής αλλά και στις παρυφές της Ευρώπης, νοηματοδοτώντας αλλιώς τον χαρακτηρισμό Bon pour l'Orient.
Ουσιαστικά εκείνο που επιδιώκει να επιτύχει ο Χάνσα είναι να πιάσει από το χέρι το εύθραυστο εγώ μας, τον εαυτό που φοβάται την απόρριψη, και να μας οδηγήσει χορεύοντας και τραγουδώντας στην αλήθεια μας. Εκεί όπου πλέον η ματιά των άλλων δεν θα μας βαραίνει ακόμα κι αν βρεθούμε αντιμέτωποι με το κάθετο όχι τους, είτε γιατί δεν εγκρίνουν την πολυπλοκότητα της ύπαρξης μας, είτε γιατί ο έρωτας μας είναι χωρίς αντίκρυσμα.
σχόλια