Στην εποχή της γιγάντωσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης η οποιαδήποτε συζήτηση γίνεται με συμμετοχή ολόκληρης της κοινωνίας. Από τον κανόνα αυτό δεν θα μπορούσε, φυσικά, να εξαιρεθεί η συζήτηση για τα δικαιώματα των γυναικών, τη θέση της γυναίκας στη σύγχρονη κοινωνία και τα νέα δεδομένα που θέτει το φεμινιστικό κίνημα.
Πολλές φορές έχω σκεφτεί να γράψω αυτά που σκέφτομαι επί του θέματος, όμως σχεδόν πάντα μπαίνω σε μια διαδικασία αυτοφίμωσης και το παρατάω. Ας κάνω μια εισαγωγή που μπορεί να με βοηθήσει ώστε να συνεχίσω αυτό το δύσκολο άρθρο.
Μεγάλωσα σε ένα σπίτι που για την εποχή του ήταν προοδευτικό. Οι καιροί ήταν διαφορετικοί, μερικά πράγματα που σήμερα θεωρούμε αυτονόητα τότε δεν ήταν.
Ο πατέρας μου μαγείρευε πολύ συχνά και ασχολούνταν πολύ με το μεγάλωμά μας. Η μητέρα μου μας μιλούσε από μικρά για θέματα που οι περισσότεροι γονείς δεν ακουμπούσαν καν. Η αποδοχή τους εκ μέρους τους του διαφορετικού ήταν σχεδόν δεδομένη. Πέραν τούτου, μεγάλωσα με μια μεγαλύτερη αδερφή και αυτό με βοήθησε να κατανοήσω από μικρός ακόμα καλύτερα τον κόσμο των γυναικών.
Αυτή, λοιπόν, είναι μια δογματική αντιμετώπιση τύπου «you 're either with us or against us» και εδώ και καιρό σκέφτομαι αν στο τέλος αυτή η αντιμετώπιση θα έχει θετικά αποτελέσματα για το φεμινιστικό κίνημα και για τα δικαιώματα των γυναικών ή απλώς μειώνει τον κύκλο των συμμετεχόντων στην εκάστοτε συζήτηση αλλά και στη γενικότερη συζήτηση για τα δικαιώματα των γυναικών.
Οι γονείς μου μπορεί να τσακωνόντουσαν, αλλά ποτέ δεν άκουσα τον πατέρα μου να χρησιμοποιεί μειωτικές εκφράσεις για τη μητέρα μου επειδή ήταν γυναίκα και ποτέ δεν τον άκουσα επίσης να μειώνει άλλες γυναίκες, είτε στον δρόμο είτε σε κουβέντες που κάναμε μεταξύ μας, επειδή ήταν γυναίκες.
Η μητέρα μου, επίσης, δούλευε πολύ, σε πολύ ανταγωνιστικό περιβάλλον και πέτυχε πολύ με τη δουλειά της και τον κόπο της και τον δυναμισμό της και αυτό με έκανε να συνειδητοποιήσω ότι η θέση της γυναίκας είναι εκεί όπου αισθάνεται καλύτερα ‒ της μητέρας μου της ταίριαζε να είναι υπεύθυνη μιας μεγάλης ομάδας κι εμένα μου φαινόταν πολύ φυσικό το ότι δούλευε πολύ, το ότι πληρωνότανε καλά και ότι μοναδική της έννοια δεν ήταν το μεγάλωμά μας.
Τον σεβασμό στις γυναίκες και την πεποίθηση ότι τα δύο φύλα πρέπει να ζούμε σε καθεστώς ισότητας τα έμαθα από το σπίτι.
Μια μέρα, πρέπει να ήμουνα γύρω στα 12, βγήκα από το σπίτι να πάω να πάρω κάτι από το ψιλικατζίδικο. Στον γυρισμό με ακολούθησε κάποιος άγνωστος μέχρι την είσοδο της πολυκατοικίας. Μπήκε καθώς η πόρτα έκλεινε και όταν πήγα να μπω στο ασανσέρ μπήκε κι αυτός μαζί μου.
Με ρώτησε πού πηγαίνω, του είπα στον τρίτο, τον ρώτησα «εσείς;» και μου είπε «πιο πάνω». Καθώς το ασανσέρ ανέβαινε, μου είπε «ωραία φόρμα» κι έβαλε το χέρι του στο πίσω μέρος της φόρμας. Εκείνη την ώρα το ασανσέρ έφτασε στον τρίτο, εγώ βγήκα έντρομος, μπήκα στο σπίτι και κοιτούσα τους γονείς μου εντελώς χαμένος, χωρίς να μπορώ να πω τίποτα.
Αφού με ρωτήσαν δέκα φορές τι έπαθα, τους διηγήθηκα το περιστατικό και ο πατέρας μου έφυγε τρέχοντας σε μια κατάσταση που δεν τον είχα ξαναδεί ποτέ και ίσως καλύτερα που δεν βρήκε αυτόν που του είχα περιγράψει, γιατί, όπως ξέρει οποιοσδήποτε γονιός, αν πειράξει κάποιος το παιδί σου, είναι εύκολο να χάσεις και τη λογική και την ψυχραιμία σου.
Με αυτή την μικρή ιστορία ήθελα να πω ότι πέρα από τον κόσμο των γυναικών, έμαθα κάποια στιγμή και τι σημαίνει παρενόχληση, πράγμα αρκετά δύσκολο για ένα παιδί σε τέτοια ηλικία.
Αυτή η (πολύ μεγάλη) εισαγωγή ένιωσα ότι χρειάζεται για να μπορέσω να πω αυτά που αισθάνομαι για τον δημόσιο διάλογο που έχει να κάνει με τα δικαιώματα των γυναικών, με την πολύ πρόσφατη κουβέντα του #metoo, με την κακοποίηση, την παρενόχληση και τον φεμινισμό.
Αν κάτι μου φαίνεται περίεργο είναι που για να μιλήσω για το συγκεκριμένο θέμα ζορίζομαι πολύ. Νιώθω ότι ακόμα και το πιο προσεκτικά γραμμένο κείμενο μπορεί να προκαλέσει ακραίες αντιδράσεις και δεν είναι ο στόχος μου αυτός αλλά ούτε η διάθεσή μου.
Όμως, οποιαδήποτε διαδικτυακή προσπάθεια συμμετοχής σε συζητήσεις για θέματα στα οποία παίρνουν μέρος και αρκετές φεμινίστριες και φεμινιστές καταλήγει πολύ άσχημα, με χαρακτηρισμούς, ειρωνείες και την αίσθηση ότι, εν τέλει, κανείς, πλην αυτών που συμφωνούν πλήρως με μια πολύ συγκεκριμένη και αυστηρή γραμμή, δεν μπορεί να είναι κομμάτι της κουβέντας.
Αυτή, λοιπόν, είναι μια δογματική αντιμετώπιση τύπου «you 're either with us or against us» και εδώ και καιρό σκέφτομαι αν στο τέλος αυτή η αντιμετώπιση θα έχει θετικά αποτελέσματα για το φεμινιστικό κίνημα και για τα δικαιώματα των γυναικών ή απλώς μειώνει τον κύκλο των συμμετεχόντων στην εκάστοτε συζήτηση αλλά και στη γενικότερη συζήτηση για τα δικαιώματα των γυναικών.
Ως συμμετοχική κοινότητα, όπως αυτή που έχει δημιουργηθεί στα social media, μας έχει δοθεί μια πολύ ιδιαίτερη και σημαντική δυνατότητα: να μιλάμε με ανθρώπους με τους οποίους μας ενώνουν πολλά και μας χωρίζουν άλλα τόσα και να ανοίγουμε τον δημόσιο διάλογο σε επίπεδα στα οποία δεν είχε ξανασυμβεί ποτέ στο παρελθόν.
Ένα ποσοστό του πληθυσμού δεν αναγνωρίζει τα δικαιώματα των γυναικών και την ανάγκη κοινωνικής ισότητας. Αυτό το ποσοστό, αγκυλωμένο σε μια πιο παραδοσιακή θεώρηση της ζωής, δυσκολεύεται πολύ να κατανοήσει γενικότερα την έννοια της ισότητας, όχι μόνο μεταξύ των δύο φύλων αλλά και μεταξύ διαφόρων άλλων κοινωνικών ομάδων.
Σε συζητήσεις για ευαίσθητα κοινωνικά θέματα αυτοί οι άνθρωποι ξεχωρίζουν, τα σχόλιά τους είναι υπερσυντηρητικά και είναι δύσκολο έως αδύνατο να μετακινηθούν έστω και λίγο από τις θέσεις τους.
Υπάρχει όμως και ένα πολύ μεγάλο ποσοστό ανθρώπων με κατανόηση, με όρεξη για μεγάλες ή μικρές μετακινήσεις των θεωρήσεών τους, άνθρωποι που βλέπουν τις κοινωνικές αλλαγές θετικά και προσπαθούν να προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα που επιφέρει το πέρασμα του χρόνου.
Αυτοί πρέπει να είναι οι σύμμαχοι οποιασδήποτε κοινωνικής ομάδας διεκδικεί τα δικαιώματά της, αυτοί πρέπει να είναι και οι βασικότεροι σύμμαχοι του φεμινιστικού κινήματος, αν είναι να ελπίζει το κίνημα αυτό στα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα. Οι υπόλοιποι, αυτοί με τις παγιωμένες αντιλήψεις, είτε θετικά είτε αρνητικά προσκείμενοι, δύσκολα θα μετακινηθούν.
Οι κοινωνίες προχωράνε και η προσπάθεια δημιουργίας ενός δικαιότερου κόσμου είναι συνεχής. Η κατάλυση της πατριαρχίας καλώς να έρθει, θα βοηθήσει τους άντρες να βγάλουνε από πάνω τους μεγάλα βαρίδια και τις γυναίκες να αισθάνονται ότι ζουν σε έναν κόσμο φτιαγμένο απ' όλους, για όλους.
Ας μην έρθει όμως μέσω εκφοβισμού, ας μην έρθει με λογικές «you 're with us or against us», ας μην έρθει μέσω ειρωνειών και χλευασμού και υιοθέτησης macho συμπεριφορών, καθώς αυτές είναι το πρόβλημα και υιοθετώντας τες δεν το λύνεις, απλώς γίνεσαι αυτό που θες να αλλάξεις.
Οι κοινωνικές συμμαχίες απαιτούν χρόνο, σεβασμό και πολύ διάλογο. Κυρίως απαιτούν καλές προθέσεις και πολλή υπομονή. Ο στόχος, ούτως ή άλλως, είναι κοινός, ένας καλύτερος κόσμος. Και για έναν καλύτερο κόσμο η ισότητα είναι η βασικότερη προϋπόθεση.
