Συνέντευξη στη Σοφία Ζυγούμη
Στη σκηνή του TEDxAUEB στις 15 Μαρτίου, εκτός από τους ομιλητές έλαβαν χώρα και ορισμένες παραστάσεις, μεταξύ των οποίων το Θέατρο Σκιών από τον Κωνσταντίνο Βαμβακάρη. Ο Κωνσταντίνος είναι 16 χρονών και ένας από τους νεότερους ερασιτέχνες καραγκιοζοπαίχτες σήμερα στην Ελλάδα.
Αν δεν κοιτάξει όμως κάποιος πίσω από το μπερντέ, αποκλείεται να καταλάβει τη διαφορά του από έναν μεγάλο Καραγκιοζοπαίχτη. Η παράσταση του είναι απολαυστική και το κοινό δείχνει να περνάει καλά. Με το όμορφο χαμόγελό του μυεί και μένα στο μαγικό κόσμο του Θεάτρου των Σκιών.
Κωνσταντίνε πως ξεκίνησε η αγάπη σου για το θέατρο σκιών; Είχες κάποιον συγγενή ή γνωστό που σε μύησε ή από τις παραστάσεις που έβλεπες;
Η αλήθεια είναι πως δεν είχα κάποιο συγγενή, ωστόσο η πρώτη μου επαφή στο θέατρο των σκιών ήταν στο χωριό της μητέρας μου όπου έκανα τις καλοκαιρινές μου διακοπές σε ηλικία τριών ετών. Μόλις είδα την παράσταση είπα αμέσως "Μαμά πάμε από πίσω να δούμε τι γίνεται, πως κουνιούνται οι φιγούρες" και έτσι μυήθηκα στο θέατρο των σκιών. Ήταν ένας καραγκιοζοπαίχτης ο Μιχάλης Χατζάκης από τη Θεσσαλονίκη ο οποίος μου έδειξε τις φιγούρες και από τότε πήγαινα συνέχεια σε παραστάσεις με τη μητέρα μου και φυσικά πάντα από πίσω για να βλέπω πως γίνεται όλο αυτό. Κάποια στιγμή παρακολούθησα μια παράσταση από τα αδέρφια Αθανασίου που αργότερα έγιναν οι δάσκαλοί μου. Είπα στη μητέρα μου αφού μου αρέσει τόσο πολύ θα ήθελα να παρακολουθήσω τα εργαστήρια τους.
Σε ποια ηλικία ήσουν τότε;
Άρχισα τα εργαστήρια στα πέντε, αρχικά κατασκεύαζα απλές φιγούρες και όσο περνούσε ο καιρός αποκτούσα μεγαλύτερη δεξιοτεχνία και σιγά σιγά με έβαλαν πίσω από τον μπερντέ και μου έμαθαν τις φωνές για να μπορέσω κάποια στιγμή να παίξω και εγώ την δική μου παράσταση.
Πότε ήσουν έτοιμος λοιπόν να παίξεις την δική σου παράσταση;
Η πρώτη μου παράσταση ήταν το 2011. Πήγαινα στην έκτη δημοτικού και συμμετείχα σε μία εκδήλωση του γυμνασίου του σχολείου μου.
Πως μπορεί να μυηθεί κανείς στα μυστικά του θεάτρου σκιών; Κάποιος πού θέλει να μάθει να χρησιμοποιεί τις φιγούρες του καραγκιόζη πού πρέπει να απευθυνθεί;
Για να μάθει κανείς τα μυστικά του θεάτρου σκιών πρέπει να κάτσει δίπλα σε επαγγελματία καραγκιοζοπαίχτη. Μόνο σε αληθινές συνθήκες μπορείς να μάθεις να χειρίζεσαι τις φιγούρες αλλά και τις δυσκολίες που μπορεί να προκύψουν κατά την διάρκεια της παράστασης. Τώρα όσον αφορά τα εργαστήρια θεάτρου σκιών υπάρχουν στην Αθήνα των Αδερφών Αθανασίου που πήγα κι εγώ και του Θανάση Σπυρόπουλου ενός μεγάλου καραγκιοζοπαίχτη από τους τελευταίους της γενιάς του.
Οι καραγκιοζοπαίχτες που έχεις γνωρίσει ξεκίνησαν και αυτοί σε τόσο μικρή ηλικία όπως εσύ;
Όλοι σχεδόν οι καραγκιοζοπαίχτες έχουν από μικρή ηλικία ασχοληθεί και αγαπήσει το θέατρο σκιών. Για παράδειγμα οι δάσκαλοι μου ήταν μαθητές του Χαρίδημου, πολύ γνωστού καραγκιοζοπαίχτη στην Πλάκα.
Πόσο δύσκολο είναι για ένα αγόρι την στιγμή που μεγαλώνοντας μεταβάλλεται η φωνή, να μάθει να μιλά με την φωνή του Καραγκιόζη;
Η φωνή είναι αλήθεια ότι μεταβάλλεται. Αν ακούσετε την πρώτη μου παράσταση, θα διαπιστώνατε ότι υπάρχει μεγάλη διαφορά με αυτή που παρακολουθήσατε σήμερα. Ωστόσο προσπαθώ να μιμούμαι την φωνή του Καραγκιόζη όπως μου την δίδαξαν οι δάσκαλοι μου.
Ο καραγκιόζης αντλεί την θεματολογία από την καθημερινότητα καθώς αναλαμβάνει να σατιρίσει τα "κακώς κείμενα". Κατά συνέπεια ο καραγκιοζοπαίχτης πρέπει να παρακολουθεί και τα τεκταινόμενα στην πολιτική: Εσύ παρόλο που είσαι τόσο μικρός παρακολουθείς τις πολιτικές εξελίξεις προκειμένου να δώσεις μία παράσταση;
Ναι βέβαια παρακολουθώ την πολιτική. Ο Καραγκιόζης δεν μπορεί να σατιρίσει τις πιο μικρές υποθέσεις. Ασχολείται με όλα τα θέματα που προκαλούν σάλο στην κοινωνία και απασχολούν το κόσμο. Όμως ο καλός καραγκιοζοπαίχτης αφήνει πρώτα ένα θέμα να γίνει γνωστό. Ένας καραγκιοζοπαίχτης μου είχε πει πως έβλεπε το πρωί ειδήσεις και πήγαινε το βράδυ να παίξει καραγκιόζη χρησιμοποιώντας τις ίδιες ατάκες και κατάλαβε πως κάτι τέτοιο δεν είχε επιτυχία γιατί ο κόσμος από τις δουλειές του το πρωί δεν είχε ενημερωθεί για ότι είχε γίνει εκείνη την ημέρα.
Πέρα από τα πολιτικά δρώμενα βασίζεσαι και σε κλασικά έργα όπως αυτό του Ιάκωβου Καμπανέλλη που παρακολουθήσαμε σήμερα;
Το συγκεκριμένο έργο το διάλεξα να το παίξω σήμερα αφενός για να είμαι συνεπής στα χρονικά όρια που μου είχαν θέσει και αφετέρου και πιο σημαντικό να δείξω πόσο διαχρονικός είναι ο Καραγκιόζης, μιας και αυτόν τον καιρό συμπληρώνονται 40 χρόνια από τότε που πρωτοπαίχτηκε.
Τα κλασικά έργα του Καραγκιόζη είναι το ''Καραγκιόζης φούρναρης'', ''ο Καραγκιόζης γραμματικός. Υπάρχουν επίσης τα ηρωικά έργα που σχετίζονται με τις εθνικές επετείους της 28ης Οκτωβρίου και της 25ης Μαρτίου, αλλά και έργα εποχιακά όπως αυτά που σχετίζονται με τις Απόκριες ή το καλοκαίρι.
Είδαμε και τους γονείς σου να συμμετέχουν στην παράσταση. Χάρη στην δική σου αγάπη έμαθαν και αυτοί στην ουσία το θέατρο σκιών;
Ναι οι γονείς μου δεν το ήξεραν και τους μύησα εγώ σε αυτό. Όπως είναι λογικό, όταν σε μια παράσταση παρουσιάζονται πάνω από δυο φιγούρες χρειάζονται χέρια και φυσικά με βοηθούσαν από την πρώτη στιγμή οι γονείς μου.
Κάνουν και αυτοί κάποια φωνή;
Όχι. Τις φωνές στο θέατρο σκιών τις κάνει μόνο ένας γιατί δεν είναι εφικτό να μιλάνε δύο.
Τις φιγούρες τις φτιάχνεις εσύ;
Ο κάθε καραγκιοζοπαίχτης φτιάχνει τις δικές του φιγούρες. Εγώ είμαι επηρεασμένος από το Χαρίδημο, αφού και οι δάσκαλοί μου αυτής της σχολής είναι. Υπάρχουν 3 τρόποι να φτιάξεις φιγούρες.Στην αρχή φτιάχνονταν από χαρτόνι, η φιγούρα ήταν μαύρη και οι καραγκιοζοπαίχτες άνοιγαν τρύπες με το κοπίδι, έπειτα προστέθηκε το χρωματισμένο ριζόχαρτο για να υπάρχει κάποιο χρώμα στη φιγούρα και πλέον φτιάχνονται και από επεξεργασμένο δέρμα.
Τώρα βέβαια έχει επικρατήσει αυτή με το πλαστικό τάπερ, που το παίρνουμε λευκό,σε μεγάλη έκταση γιατί είναι εύκολος τρόπος και φθηνός.Το σχεδιάζουμε γύρω γύρω, βάζουμε τα χρώματα, το τρυπάμε και τοποθετούμε τις σούστες για να μπορεί να κινείται η φιγούρα και είναι έτοιμη.
Έχεις σκεφτεί ποτέ να το κάνεις ως επάγγελμα;
Ίσως στα πρώτα χρόνια, αλλά τώρα βλέποντας τις συνθήκες βλέπω ότι δυστυχώς μόνο συνδυαστικά θα μπορούσε να λειτουργήσει. Θα ήθελα να γίνω παιδίατρος κι έτσι να το συνδυάσω με τα παιδιά με τα οποία έχω πολύ καλή σχέση. Βέβαια υπάρχουν και αυτοί που το κάνουν επαγγελματικά και σε αυτούς αξίζει ένα μεγάλο μπράβο.
Έχω διαβάσει ότι ξέρεις κάποια καραγκιοζο-μυστικά. Θες να μου πεις κανένα;
Ναι κάτι πολύ σημαντικό που το έχει πει ο Σπαθάρης: "ο καραγκιοζοπαίχτης παίζει με το αφτί". Δηλαδή πρέπει να ακούει το κοινό του αν γελάει ή αν είναι πιο συγκρατημένο. Πρέπει συνεχώς να έχει όλες του τις αισθήσεις παρατεταμένες με κυρίαρχη την ακοή μιας και μεταξύ του και στο κοινό μεσολαβεί το πανί.
Πρέπει να είναι σε εγρήγορση και να αξιοποιεί κάθε ευκαιρία να κεντρίσει το ενδιαφέρον του κοινού, όπως για παράδειγμα να πιαστεί από μία ατάκα ενός θεατή και να την εντάξει στο κείμενο του ή να την σατιρίσει.
Είναι μια πολύ κουραστική δουλεία μα συνάμα μαγευτική. Γιατί ο καραγκιοζοπαίχτης δεν είναι μόνο ηθοποιός. Αλλά είναι και σκηνοθέτης, σκηνογράφος, και ηχολήπτης και σεναριογράφος...
Αυτό ήθελα να σε ρωτήσω αν γράφεις τα κείμενα μόνος σου..
Συνήθως καταπιάνομαι με κλασικά έργα στα οποία υπάρχει ένας βασικός κορμός. Πειράζω πολύ τον πρόλογο με τα κολλητήρια, και αυτά που σχολιάζει ο Καραγκιόζης μόνος του την επικαιρότητα και προσθέτω πολλά δικά μου στοιχεία τα οποία αλλάζω κάθε φορά.
Οι γονείς σου δεν σου δίνουν συμβουλές για τα κείμενα;
Τους ρωτάω καμιά φορά στο σπίτι πως τους φαίνεται κάτι που έχω γράψει περισσότερο για να διερευνήσω τις αντιδράσεις του κοινού, πως και αν θα ανταποκριθεί. Τους ρωτάω αν θα γελούσαν πχ με ένα κείμενο ή αν τα λέω καλά.
Μια ευχή που θα ήθελες να δώσεις στα παιδιά και σε όσους μαζεύτηκαν εδώ ανταλλάσσοντας ιδέες προκειμένου να αλλάξουν την πραγματικότητα τους το μέλλον τους..
Αυτό που κάνει και ο Καραγκιόζης, να μην σταματήσουμε να ελπίζουμε και να ονειρευόμαστε και όλα μπορούν να γίνουν.
σχόλια