Η ιστορική εμπειρία έχει δείξει ούτε ο βασιλιάς των σπορ δεν μπορεί να απομακρύνει το φάσμα του πολέμου. Μόνο ο κινηματογράφος τα καταφέρνει, διότι -και κάτι ξέρει ο Ζαν-Λικ Γκοντάρ που το λέει- «ο κινηματογράφος ψεύδεται, ο αθλητισμός ποτέ».
13 Ιουνίου 1982. Η παγκόσμια πρωταθλήτρια Αργεντινή αντιμετωπίζει το Βέλγιο για το πρώτο της ματς στο Μουντιάλ της Ισπανίας. Ο αγώνας γίνεται στη Βαρκελώνη κι οι θεατές ανυπομονούν να δουν το ολοκαίνουργιο απόκτημα της ομάδας τους, τον Ντιέγκο Μαραντόνα.
Οι Αργεντίνοι, όμως, έχουν σοβαρότερα προβλήματα. Λίγες μέρες πριν, φτάνοντας στην Ευρώπη, ανακάλυψαν στις εφημερίδες ότι, όχι, δεν θριαμβεύουν στον πόλεμο των Φώκλαντς – «των Μαλβινών», γι΄αυτούς – που μαίνεται από τις 2 Απριλίου στα ανοιχτά της Γης του Πυρός, αντίθετα τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα, έως απελπιστικά.
Η χώρα βρίσκεται πρακτικά ολομόναχη απέναντι στη Μ. Βρετανία, μετά την απόφαση των Η.Π.Α. να πάρουν θέση υπέρ του ιστορικού τους συμμάχου κι όχι υπέρ του αργεντίνικου καθεστώτος που τους στηρίζει στον αντικομμουνιστικό τους αγώνα στη Λατινική Αμερική και ειδικότερα στη Νικαράγουα.
Η ιστορική εμπειρία έχει δείξει ούτε ο βασιλιάς των σπορ δεν μπορεί να απομακρύνει το φάσμα του πολέμου. Μόνο ο κινηματογράφος τα καταφέρνει, διότι -και κάτι ξέρει ο Ζαν-Λικ Γκοντάρ που το λέει- «ο κινηματογράφος ψεύδεται, ο αθλητισμός ποτέ»
Στο εσωτερικό, όμως, της χώρας, το φρόνημα είναι υψηλό – ίσως επειδή δεν φτάνουν τα νέα. Συνεχίζεται κανονικά το ποδόσφαιρο, με ματς πρωταθλήματος όπου οι φίλαθλοι αδερφωμένοι τραγουδούν αντι-βρετανικά συνθήματα, με φιλικούς αγώνες προετοιμασίας που μεταδίδονται ζωντανά για τους στρατιώτες στο μέτωπο, ακόμη και με σχέδια για οργάνωση φιλικού ματς μεταξύ των δυο μεγαλύτερων ομάδων – και ιστορικών αντιπάλων – της Μπόκα Τζούνιος και της Ρίβερ Πλέιτ στα ...Φώκλαντς.
Ενώ στην Αγγλία υπήρξαν κάποιες συζητήσεις για τη σκοπιμότητα συμμετοχής την ομάδας στο Μουντιάλ εν καιρώ πολέμου, στην Αργεντινή, ο δικτάτορας στρατηγός Λεοπόλδο Γκαλτιέρι δεν το συζητά: ελπίζει ότι, όπως πριν τέσσερα χρόνια, οι νίκες της Εθνικής θα ισχυροποιήσουν το καθεστώς του, που κλονίζεται τόσο από τον πόλεμο όσο και από την οικονομική κρίση κι έναν πληθωρισμό γύρω στα 90%. Οι παίκτες είναι λιγότερο σίγουροι σχετικά με το τι πρέπει να κάνουν.
Ανησυχούν για τις οικογένειές τους, καθώς κυκλοφορούν φήμες ακόμη και για πιθανό βομβαρδισμό του Μπουένος Άιρες. Ο Οσβάλντο Αρντίλες, που έπαιζε τότε στη λονδρέζικη Τότεναμ, μαθαίνει ότι ο ξάδερφός του σκοτώθηκε στο μέτωπο. Θα κατέβουν, τελικά, να παίξουν. Το Βέλγιο θα κερδίσει.
Λίγες ώρες αργότερα, οι Βρετανοί θα καταλάβουν το Πουέρτο Αρχεντίνο – «Πορτ Στάνλεϊ», γι΄αυτούς– κι η Αργεντινή θα συνθηκολογήσει, κάτι που θα σημάνει και το τέλος του Γκαλτιέρι. Η Εθνική θα προκριθεί στον δεύτερο γύρο αλλά δε θα προχωρήσει παραπέρα.
Τέσσερα χρόνια αργότερα ο Μαραντόνα θα «κλέψει το πορτοφόλι από την τσέπη ενός Εγγλέζου», δηλαδή θα βάλει το περίφημο γκολ με το χέρι, απολαυστική εκδίκηση για τον χαμένο πόλεμο.
Μετά τον δεύτερό τους αγώνα στο Μουντιάλ του 1982, μια νίκη 4-1 επί της Ουγγαρίας, ο προπονητής Σέζαρ-Λούις Μενότι, μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος θα πει ότι η χώρα του έπεσε και πάλι θύμα της αποικιοκρατίας και του ιμπεριαλισμού.
Ο Αρντίλες δεν διστάζει να προβλέψει πως «κάποτε, η γαλανόλευκη σημαία της Αργεντινής θα ξανακυματίσει στις Μαλδίνες» αλλά κυρίως θα ξεσπάσει:«όλοι οι πόλεμοι είναι ηλίθιοι, αυτός ήταν ειδική περίπτωση αλλά και πάλι. Πώς μπόρεσαν δυο χώρες με τον ίδιο πολιτισμό να φτάσουν σε αυτό το σημείο;».Όπως έφτασαν και πριν.
Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1942 δεν θα γίνει ποτέ. Για προφανείς λόγους. Το αμέσως προηγούμενο γίνεται στη Γαλλία. Στις 9 Ιουνίου 1938, στο σημερινό γήπεδο της Παρί Σεν Ζερμέν, θα συμβεί το αναπάντεχο: η Γερμανία θα αποκλειστεί για πρώτη και τελευταία – μέχρι σήμερα! – φορά από τη συνέχεια των αγώνων, ήδη από τον πρώτο γύρο. Χάνει 4-2, σε μια αισιόδοξη, φιλειρηνική εκδοχή της πραγματικότητας, από την, αδύναμη ποδοσφαιρικά και ουδέτερη στον πόλεμο που θα ακολουθήσει, Ελβετία.
Λίγους μήνες πριν, στις 12 Μαρτίου 1938, η ναζιστική Γερμανία προσάρτησε την Αυστρία και μαζί με αυτήν την πανίσχυρη ποδοσφαιρική της ομάδα, που στη διάρκεια του Μεσοπολέμου, τα σαρώνει όλα και γίνεται γνωστή ως Wunderteam, «ομάδα-Θαύμα». Το Μουντιάλ του 1938 θα διεξαχθεί με 15 αντί για 16 συμμετοχές, καθώς η Wunderteam έπαψε να υπάρχει.
Οι παίκτες της θα ενισχύσουν τη μέτρια αλλά φιλόδοξη, Εθνική Γερμανίας. Η Ελβετία θα «ψαλιδίσει» αυτές τις φιλοδοξίες και θα δικαιώσει τον Χίτλερ που δεν συμπάθησε ποτέ το ποδόσφαιρο κι αρνούνταν να τρέχει στα γήπεδα να βλέπει είκοσι δυο μαντράχαλους να κυνηγούν ένα τόπι. Αιτία της αναπάντεχης ήττας; Πιθανότατα η απουσία του ισχυρότερου Αυστριακού, του αέρινου επιθετικού Ματίας Ζίντελαρ. Ο Ζίντελαρ δηλώνει τραυματίας και απέχει.
Γυρίζουμε λίγο πίσω. 3 Απριλίου 1938, Γήπεδο Πράτερ της Βιέννης, της πόλης την οποία έχουν ήδη εγκαταλείψει διανοούμενοι και καλλιτέχνες –ο Φρόιντ, ο Τσβάιχ, ο Μπίλι Γουάιλντερ, ο Φριτς Λανγκ. Ως συμβολική πράξη της ένωσης των δύο ομάδων, της ναζιστικής και της πάλαι ποτέ αυστριακής, οργανώνεται ένα φιλικό ματς με αποτέλεσμα, λέγεται, προσυμφωνημένο. Ισοπαλία.
Ο Ματίας Ζίντελαρ, που δεν κρύβει τις πολιτικές του πεποιθήσεις ούτε την αγάπη του στον έκπτωτο Εβραίο πρόεδρο της ομάδας του, της Αούστρια, Μίχελ Σουάρτζ, μπαίνει πολλές φορές στον πειρασμό να να σπάσει τη συμφωνία. Τελικά υποκύπτει στο 70', σκοράρει και πανηγυρίζει έξαλλα μπροστά στους επισήμους, ενώ οι κερκίδες έχουν βουβαθεί.
Τον Ιανουάριο του επόμενου έτους ο Ζίντελαρ θα βρεθεί μαζί με τη φίλη του νεκρός, δηλητηριασμένος από μονοξείδιο του άνθρακα, πάνω από το καφέ που είχε αγοράσει από έναν Εβραίο γνωστό του.
Οι φήμες ότι ο θάνατος δεν ήταν ατύχημα αλλά δολοφονία οργανωμένη από την Γκεστάπο, θα συντελέσουν στην δημιουργία ενός ακόμη μεγαλύτερου μύθου γύρω από τον, έτσι κι αλλιώς, σπουδαίο, ποδοσφαιριστή. Πάντως, οι αρχές τον είχαν φακελωμένο ως «Τσέχος, σοσιαλδημοκράτης, φιλοεβραίος».
*Για μια εναλλακτική πραγματικότητα, στην οποία το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1942 έγινε κι οργανώθηκε στην κοσμπολίτικη και ποδοσφαιρόφιλη Αργεντινή, ψάξτε το ψευδο-ντοκιμαντέρ των Ιταλών Λορέντσο Γκαρτσέλα και Φιλίπο Ματσελόνι «Το ξεχασμένο Μουντιάλ: Η αληθινά απίστευτη ιστορία του Μουντιάλ της Παταγονίας το 1942 [Il Mundial dimenticato – la vera incredibile storia dei Mondiali di Patagonia 1942] ».
Ο κινηματογράφος, ευτυχώς, ψεύδεται, το είπε κι ο Γκοντάρ.
σχόλια