Πριν από μερικά χρόνια υπήρχε ένα μέτωπο ανθρώπων, που έπιανε από το χώρο της φιλελεύθερης Δεξιάς, το κέντρο μέχρι και την άκρα αριστερά, το οποίο μιλούσε για ειρήνη. Ο καθείς με τον τρόπο του. Από το κλασικό αντιιμπεριαλιστικό «Έξω οι βάσεις του θανάτου-Ειρήνη στη Μεσόγειο» μέχρι τον διεθνιστικό λόγο της κάθε λογής αριστεράς και τον κοσμοπολιτισμό ενός τμήματος των ελίτ που έβλεπαν στο ενδεχόμενο ενός πολέμου την καταστροφή – οικονομική, και όχι μόνο.
Ο λόγος υπέρ της ειρήνης πλέον δεν ακούγεται. Έχει σιγάσει. Αντιθέτως, σχεδόν όλος ο πολιτικός ορίζοντας διακατέχεται από ένα δυσοίωνο σύνδρομο: αυτό της δημιουργίας γεωπολιτικών αξόνων στο όνομα μιας λογικής αμοιβαία αυτοεκπληρούμενων προφητειών του κακού. Το αποτέλεσμα είναι οι διεθνείς παράγοντες να ωθούνται ακόμη περισσότερο σε συμπεριφορές που απειλούν τη διεθνή ασφάλεια. Αυτό αφορά πρωτίστως την Τουρκία αλλά όχι μόνο αυτή.
Οι γεωπολιτικοί άξονες με μαθηματική βεβαιότητα δημιουργούν αντι-άξονες. Έτσι βυθιζόμαστε σε ένα σπιράλ έντασης, στη δίνη του οποίου μικρή σημασία έχει, τελικά, το «ποιος ξεκίνησε». Ο κάθε λογής συμβιβασμός –η πεμπτουσία της ειρηνικής επίλυσης των διεθνών διαφορών– θεωρείται μειοδοσία. Οι πολιτικές δυνάμεις φοβούνται να αναπτύξουν στο ακροατήριό τους λόγια της λογικής, διότι ο κόσμος πλέον έχει ξεσυνηθίσει. Κι όταν κάποτε έρθει η στιγμή του συμβιβασμού, που είναι επιθυμητό να έρθει πριν από κάποιο θερμό επεισόδιο και όχι μετά, το ακροατήριο θα νιώθει αδικαίωτο, διότι άλλα του λέγανε προηγουμένως. Κι έτσι μπαίνουμε σε έναν φαύλο κύκλο εθνικισμού που βαφτίζεται «αγέρωχη εθνική πολιτική», από τον οποίο αδυνατούμε να βγούμε. Οι Πρέσπες υπήρξαν η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα.
Βυθιζόμαστε σε ένα σπιράλ έντασης, στη δίνη του οποίου μικρή σημασία έχει, τελικά, το «ποιος ξεκίνησε». Ο κάθε λογής συμβιβασμός –η πεμπτουσία της ειρηνικής επίλυσης των διεθνών διαφορών– θεωρείται πλέον μειοδοσία. Αν όμως αρχίσουν οι οικογένειες να λαμβάνουν στο σπίτι φύλλα πορείας για τ' αγόρια τους, τότε ο ορίζοντας θα σκοτεινιάσει, διότι η ζωή δεν είναι αναλώσιμη. Και σ' αυτό η Ελλάδα διαφέρει από την Τουρκία. Ευτυχώς! Τριάντα φέρετρα στην Ελλάδα είναι περισσότερα από 300 στην Τουρκία.
Αν όμως αρχίσουν οι οικογένειες να λαμβάνουν στο σπίτι φύλλα πορείας για τ' αγόρια τους, τότε ο ορίζοντας θα σκοτεινιάσει, διότι η ζωή δεν είναι αναλώσιμη. Και σ' αυτό η Ελλάδα διαφέρει από την Τουρκία. Ευτυχώς! Τριάντα φέρετρα στην Ελλάδα είναι περισσότερα από 300 στην Τουρκία. Τι να κάνουμε όμως; Αυτός είναι ο γείτονας που μας έλαχε και όχι το Λουξεμβούργο.
Στο διά ταύτα τώρα:
1ον. Το ότι η Τουρκία, και ειδικότερα ο Πρόεδρός της, βρίσκεται εσχάτως σε αναθεωρητικό παροξυσμό και έχει τα περισσότερα άδικα δεν συνεπάγεται αυτομάτως, αντανακλαστικά και ως συνέπεια ότι η Ελλάδα έχει σε όλα δίκιο. Είτε μας αρέσει είτε όχι, στο Αιγαίο δεν υπάρχει μόνο η διαφορά της υφαλοκρηπίδας που αποδέχεται η χώρα μας. Αν κάποτε οδηγηθούμε στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, η ελληνική κοινή γνώμη θα πρέπει να προετοιμάζεται ότι θα τεθούν κι άλλα ζητήματα, τα οποία ως σήμερα είναι δημοσίως ανομολόγητα, πλην όμως δεν υπάρχει διεθνολόγος –Έλληνας, Τούρκος ή άλλος– που να μην τα γνωρίζει. Μάλιστα, επ' αυτών η αντίληψη δικαίου που υπάρχει διεθνώς δεν αξιολογεί πως η Τουρκία βρίσκεται συνολικά εν αδίκω, καθώς θεωρείται ετεροβαρές το Αιγαίο να είναι «ελληνική λίμνη». Κι αυτό παρά το γεγονός ότι η εν γένει συμπεριφορά της τουρκικής κυβέρνησης έχει εύλογα οδηγήσει σε μεγάλο εκνευρισμό και την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ. Αυτό όμως δεν μπορείς να το πεις στην Ελλάδα, διότι θεωρείται αυτομάτως μειοδοσία. Έτσι, οι Έλληνες κοιμούνται τον ύπνο του εθνικού δικαίου. Κι αν κάποιος τολμήσει να πει μια κουβέντα, τότε αυτή αντιμετωπίζεται όπως η βλασφημία τον Μεσαίωνα.
Περαιτέρω, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή διεθνώς η ελληνική θέση για επέκταση των χωρικών μας υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια, λόγω της μορφολογίας του Αιγαίου Πελάγους. Το ίδιο ισχύει με την εμμονή για διατήρηση του εθνικού εναέριου χώρου στα 10 αντί στα 6 ναυτικά μίλια. Ξέρουμε, επίσης, ότι στη Συνθήκη της Λωζάννης δεν αναφέρονται ονομαστικά ως τμήματα της ελληνικής επικράτειας κάποια ελληνικά νησιά και έκτοτε τα χωρικά ύδατα δεν έχουν οριοθετηθεί από τον Έβρο ως το Αγαθονήσι. Τέλος, είναι επίσης δεδομένο ότι τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και τα Δωδεκάνησα δεν είναι αποστρατιωτικοποιημένα, όπως προβλέπουν οι διεθνείς συνθήκες. Αυτά είναι σοβαρές εστίες διαφωνιών. Οι διαφορές αυτές έχουν πραγματική και όχι μόνο φαντασιακή υπόσταση. Μια ενδεχόμενη δικαστική διευθέτησή τους αποκλείεται να φέρει ικανοποίηση μόνο στη δική μας πλευρά.
2ον. Ζούμε μια στιγμή κατά την οποία η αμερικανική κυβέρνηση έχει απροσχημάτιστα απολέσει το όποιο ενδιαφέρον είχε στο παρελθόν για την ειρήνη στη Μέση Ανατολή. Τούτο την οδηγεί σε διεθνή εγκλήματα, όπως αυτό της δολοφονίας του Ιρανού στρατηγού Σουλεϊμανί. Σε αυτό το περιβάλλον η πρόσδεση της Ελλάδας σε έναν άξονα με το Ισραήλ και δι' αυτού τις ΗΠΑ οδηγεί σε μια μονοδιάστατη πολιτική που δημιουργεί μεγάλης κλίμακας αντι-συσπειρώσεις στον αραβικό κόσμο και στην Τουρκία.
Μα τι στο καλό νομίζουμε; Ότι, αν γίνει στραβή, το Ισραήλ θα πάρει τα όπλα για την Ελλάδα;
Η πρόσδεση της Ελλάδας σε έναν άξονα με το Ισραήλ και δι' αυτού τις ΗΠΑ οδηγεί σε μια μονοδιάστατη πολιτική που δημιουργεί μεγάλης κλίμακας αντι-συσπειρώσεις στον αραβικό κόσμο και στην Τουρκία. Μα τι στο καλό νομίζουμε; Ότι, αν γίνει στραβή, το Ισραήλ θα πάρει τα όπλα για την Ελλάδα; Προκαλεί, σ' εμένα τουλάχιστον, αμηχανία μέχρι αποστροφή ο τρόπος με τον οποίον οι τελευταίες ελληνικές κυβερνήσεις συναγελάζονται με την ισραηλινή κυβέρνηση που εγκληματεί διεθνώς, κατέχοντας εδάφη που δεν της ανήκουν.
3ον και τελευταίο, μα όχι έσχατο: Η Ελλάδα είναι μια χώρα που στρατηγικά λέει πως υπερασπίζεται το διεθνές δίκαιο για λόγους αρχής αλλά και συμφέροντος. Αν έχουν, λοιπόν, κάποια σημασία τα λόγια αρχής, θέλω να πω ότι προκαλεί, σ' εμένα τουλάχιστον, αμηχανία μέχρι αποστροφή ο τρόπος με τον οποίον οι τελευταίες ελληνικές κυβερνήσεις συναγελάζονται με την ισραηλινή κυβέρνηση που εγκληματεί διεθνώς, κατέχοντας εδάφη που δεν της ανήκουν. Από κει που είχαμε βρει τους «αιωνίους αδελφούς μας», όπως λέγαμε στους αδικημένους Παλαιστίνιους και πενθούσαμε μαζί τους διότι σε όλα είχαν δίκιο, σήμερα τους ξεπουλάμε ευτελώς και μάλιστα στο όνομα μιας κοντόθωρης θεώρησης της γεωπολιτικής συγκυρίας στη δύσκολη περιοχή. Το ίδιο ισχύει και για τον άλλον άξονα με τη στρατιωτική δικτατορία της Αιγύπτου στο όνομα (ομολογημένων και μη) γεωπολιτικών στοχεύσεων. Αλήθεια, πώς θα φαινόταν στους Έλληνες αγωνιστές εναντίον του καθεστώτος των συνταγματαρχών να βλέπουν δημοκρατικές χώρες να αψηφούν τον χουντικό χαρακτήρα της ελληνικής κυβέρνησης στο όνομα των αξόνων που συνομολογούσαν μαζί της... Αυτό ακριβώς πράττουν οι ελληνικές κυβερνήσεις με την Αίγυπτο σήμερα.
Ας παλέψουμε, λοιπόν, ώστε να ακούγονται περισσότερο τα λόγια της ειρήνης και της λογικής. Ας δώσουμε μια ευκαιρία στην ειρήνη που τραγούδησε κι ο Λένον. Το να παλεύεις για την ειρήνη δεν είναι αφελής αισιοδοξία ή πασιφισμός της μειοδοσίας. Είναι η μόνη βάσιμη ελπίδα για έναν ασφαλέστερο κόσμο.
_______________
(1) Η κατεξοχήν ελληνοτουρκική διαφορά αφορά την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο μεταξύ των δύο χωρών, το πώς δηλαδή ρυθμίζεται η κυριαρχία επί του παράκτιου βυθού της θάλασσας ανάμεσα στις δύο χώρες. Η χώρα μας θεωρεί ότι η υφαλοκρηπίδα πρέπει να οριοθετηθεί με βάση την αρχή της μέσης γραμμής, ενώ η Τουρκία υποστηρίζει ότι τα νησιά του Αιγαίου δεν έχουν δικαίωμα υφαλοκρηπίδας και ότι η εγγύτητα των ελληνικών νησιών στα τουρκικά παράλια αποτελεί «ειδική περίσταση» που δικαιολογεί απόκλιση από την αρχή της μέσης γραμμής.
σχόλια