Οι μόνες σωζόμενες φωτογραφίες του Πωλ Γκωγκέν από την εξωτική Πολυνησία, τόπο που επηρέασε καθοριστικά την τέχνη του φαίνεται ότι ανακαλύφθηκε πρόσφατα σε ένα φωτογραφικό άλμπουμ, το οποίο βρισκόταν στην κατοχή εμπόρου Τέχνης του Μονάχου. Το άλμπουμ περιείχε τη φωτογραφία μίας νεαρής γυναίκας από την Ταϊτή να φιλάει τον μεσήλικα -τότε- Γκωγκέν, ενώ δίπλα τους εικονίζεται ο δρ. Gouzer, γάλλος γιατρός του πληρώματος του σκάφους, με το οποίο ο ζωγράφος ταξίδεψε σε Παναμά και Μαρτινίκα. Δίπλα στον γιατρό επίσης εμφανίζεται μία νεαρή γυναίκα. Οι φωτογραφίες έρχονται να ρίξουν νέο φως στη μυστηριώδη ζωή του Γκωγκέν στην Ταϊτή, πίσω στα 1896.
Για την ακρίβεια, ο λόγος γίνεται για δύο φωτογραφικά άλμπουμ, με φωτογραφίες που τράβηξε ο Jules Agostini και βρέθηκαν να πωλούνται σε δημοπρασία στη Γαλλία τον Ιούλιο του 2015. Το ένα άλμπουμ πωλήθηκε στον έμπορο τέχνης Daniel Blau και το άλλο στο Μουσείο Quai Branly στο Παρίσι. Στον κατάλογο της δημοπρασίας δεν υπήρχε η παραμικρή αναφορά ότι τα άλμπουμ περιλάμβαναν φωτογραφίες του Γκωγκέν, ενώ εκείνο που τελικά απέκτησε ο Blau, πωλήθηκε στην τιμή των 5.875 δολάρια.
Μία δεκαετία αργότερα, η σύζυγος του Blau ήταν εκείνη που πρώτη αντιλήφθηκε ότι στις φωτογραφίες που είχαν περιέλθει στην κατοχή τους, εικονιζόταν ο διάσημος φωτογράφος. H Maria Blau κατέληξε σ' αυτό το συμπέρασμα συγκρίνοντας τον άντρα που έβλεπε σ' αυτές τις φωτογραφίες, με αυτοπροσωπογραφίες του ζωγράφου και μερικές παλιότερες φωτογραφίες του. Βέβαια, εκείνη την εποχή, τόσο ο φωτογράφος όσο και οι ημερομηνίες των συγκεκριμένων λήψεων ήταν άγνωστες. Πριν από λίγο καιρό, ιστορικοί Τέχνης εξακρίβωσαν ότι ο Agostini -που υπήρξε φίλος του ζωγράφου- ήταν τελικά ο άνθρωπος που τον τράβηξε σ' εκείνες τις ανέμελες στιγμές στην Ταϊτή το 1896. Επίσης, στο άλμπουμ υπήρχε και μία φωτογραφία με το σπίτι στο οποίο διέμενε ο ζωγράφος εκείνη την περίοδο. Στο άλμπουμ περιλαμβάνονται δύο ομάδες φωτογραφιών, όπου οι άντρες της παρέας εικονίζονται ημι-επίσημα ντυμένοι, με ευρωπαϊκά κοστούμια, ενώ οι γυναίκες φορούν παραδοσιακά φορέματα της Ταϊτής και στεφάνια από λουλούδια στα μαλλιά τους.
Όσο για τον ίδιο τον ζωγράφο, φημισμένο γυναικοκατακτητή της εποχής του, εμφανίζεται και στις δύο φωτογραφικές ομάδες του άλμπουμ: στη μία εμφανίζεται με δύο γυναίκες από την Ταϊτή, όπου φιλάει τη μία και το χέρι του κρέμεται πάνω από το στήθος της άλλης. Στην άλλη φωτογραφία, όπου το πρόσωπο της γυναίκας με την οποία είχε αναπτύξει τέτοια οικειότητα -από πλευράς χειρονομιών- ο Γκωγκέν, φαίνεται καλύτερα, κάνει τους ειδικούς να πιστεύουν ότι πρόκειται για την Pahura, τη νεαρή ερωμένη του ζωγράφου τα πρώτα χρόνια του στην Ταϊτή.
Ας σημειωθεί ότι η Pahura δεν ήταν μία τυχαία γυναίκα στη ζωή του Γκωγκέν: ήταν πηγή έμπνευσης για πολλούς από τους σπουδαιότερους πίνακες του Γκωγκέν, μεταξύ των οποίων και του «Ποτέ πια», που εδώ και χρόνια βρίσκεται στη γκαλερί Courtauld του Λονδίνου. Η αποκάλυψη ότι αυτή η γυναίκα ήταν ανήλικη εκείνη την περίοδο, έρχεται να φωτίσει και άλλη μία πτυχή, γύρω από τα ήθη και τους φραγμούς του καλλιτέχνη. Τον Ιανουάριο του 1897, όταν ο Γκωγκέν ήταν 48 ετών, έγραφε στον φίλο του, Armand Séguin: «Έχω μία 15χρονη σύζυγο που μου μαγειρεύει απλά κάθε μέρα και ξαπλώνει μαζί όποτε το επιθυμήσω. Όλα αυτά για την πιο ταπεινή αμοιβή των 10 φράγκων τον μήνα».
Εκτός από τον Blau και η Caroline Boyle-Turner, συγγραφέας της βιογραφίας του ζωγράφου, επίσης θεωρεί ότι ο Γκωγκέν είναι που εμφανίζεται σ' αυτές τις σπάνιες φωτογραφίες, όπως και το ότι η κοπέλα είναι όντως η διάσημη Pahura, για την οποία μάλιστα αποκαλύπτει ότι περίμενε παιδί από τον ζωγράφο. «Η Pahura ήταν τριών μηνών έγκυος και η κατάσταση της ίσως επίσης να αποτελούσε πηγή χαράς για τον καλλιτέχνη και κίνητρο για τη δημιουργικότητα του», λέει. Από την πλευρά της, πάντως, η Christine Barthe, υπεύθυνη των φωτογραφικών συλλογών του Μουσείου που αγόρασε το δεύτερο άλμπουμ, επιμένει ότι χρειάζεται κάτι περισσότερο από ευσεβείς πόθους για να αποδειχθεί το ποιος πραγματικά εικονίζεται σε αυτές τις φωτογραφίες.
Όσο για τον δρ. Gouzer, το πρόσωπο του ίσως είναι και ο μόνος σύνδεσμος επιβεβαίωσης της ταυτότητας του καλλιτέχνη και στις δύο κατηγορίες φωτογραφιών. Αν και υπήρχαν αμφιβολίες και για τη δική του ταυτότητα, φαίνεται ότι ήταν ο άντρας που συνόδευσε τον Γκωγκέν στο μακρινό του ταξίδι στην Ταϊτή . Ήταν ειδικός στην εξάρτηση ασθενών από τη μορφίνη και μάλιστα είχε εκπονήσει μελέτη, ύστερα από τον θάνατο ενός συναδέλφου του, λόγω της εξάρτησης από την ουσία. Εικάζεται ότι κοντά στον Γκωγκέν, ο συγκεκριμένος γιατρός βρέθηκε, τόσο για τη συνταγογράφηση όσο και για τη χορήγηση των δόσεων μορφίνης, καθώς εκείνη την εποχή ο ζωγράφος υπέφερε από πόνους, λόγω ελκών στα πόδια του.
Με στοιχεία από Art Newspaper
