Αυγουστίνα της Αραγωνίας, η Ζαν ντ' Αρκ της Ισπανίας Facebook Twitter

Αυγουστίνα της Αραγωνίας, η Ζαν ντ' Αρκ της Ισπανίας

0

Τη λένε Ζαν ντ΄Αρκ της Ισπανίας και το όνομά της έχει περάσει από την προφορική παράδοση της χώρας της, με μύθους, θρύλους και λαϊκά μυθιστορήματα που προσφέρουν πλήθος πληροφοριών, που δεν διασταυρώνονται ιστορικά αλλά συνδέονται με την ιστορία της Ισπανίας και τον πόθο της ανεξαρτησίας.

Καταλανή, γεννημένη στο Ρέους της Ταραγόνα, η Αυγουστίνα της Αραγωνίας ή αλλιώς Αυγουστίνα Ραϊμούνδα Μαρία Σαραγόσα ι Ντομένεκ, όπως βαφτίστηκε δυο μέρες μετά τη γέννησή της, στις 4 Μαρτίου 1786, με γονείς εργάτες σε μια Ισπανία που είναι μια Αυτοκρατορία με μεγάλες κοινωνικές ανισότητες και φτώχεια, είναι το σύμβολο της αντίστασης των Ισπανών στους αγώνες της ανεξαρτησίας τους κατά των Γάλλων.  

Η δράση της Αυγουστίνας της Αραγωνίας λαμβάνει χώρα στη διάρκεια του πολέμου της Ιβηρικής Χερσονήσου, τη στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ της Α΄ Γαλλικής Αυτοκρατορίας και των συμμαχικών δυνάμεων της Ισπανικής Αυτοκρατορίας, του Βρετανικής Αυτοκρατορίας και του Βασιλείου της Πορτογαλίας, για τον έλεγχο της Ιβηρικής Χερσονήσου κατά τη διάρκεια των Nαπολεόντειων Πολέμων.

Μια ατρόμητη νέα γυναίκα κρατώντας ένα δαδί ανάβει το κανόνι. Μεταξύ θρύλου και ιστορικής πραγματικότητας η επόμενη αφήγηση αφορά τον φόβο των Γάλλων στρατιωτών όταν είδαν μια γυναίκα να το χειρίζεται, κάτι πρωτοφανές για την εποχή. Η γενναία πολεμίστρια τούς αναγκάζει να υποχωρήσουν δίνοντας χρόνο στην ισπανική άμυνα να αναδιοργανωθεί.

Ο πόλεμος ξέσπασε μόλις η Γαλλία και η Ισπανία κατέλαβαν την Πορτογαλία το 1807 και κλιμακώθηκε το 1808, όταν η Γαλλία στράφηκε ενάντια στην πρώην σύμμαχό της, Ισπανία. 

Augusto Ferrer-Dalmau Facebook Twitter
Η Agustina de Aragón από τον ζωγράφο Augusto Ferrer-Dalmau, 2012.

«Βρίσκομαι εδώ με τους στρατιώτες που νίκησαν στο Άουστερλιτς, την Ιένα, το Άιλαου. Ποιος μπορεί να τούς αντισταθεί; Σίγουρα όχι τα δυστυχή ισπανικά στρατεύματα που δεν ξέρουν να πολεμούν. Θα κατακτήσω την Ισπανία σε δύο μήνες και θ' αποκτήσω τα δικαιώματα του κατακτητή» διακηρύσσει με αυτοπεποίθηση ο Ναπολέοντας, που τελικά θα ηττηθεί το 1814 στην Ισπανία, σε έναν πόλεμο που θεωρείται ως ένας από τους πρώτους πολέμους εθνικής ανεξαρτησίας της χώρας.

Το καλοκαίρι του 1808, τη χρονιά της πολιορκίας της Σαραγόσα, η Αυγουστίνα είναι 22 ετών και παντρεμένη με έναν μόνιμο οπλίτη του ισπανικού στρατού, τον Juan Roca Vilaseca από τα 17 της. Το ζευγάρι απέκτησε έναν γιο που πέθανε σε νεαρή ηλικία και εξαιτίας των γεγονότων του πολέμου μετακόμισαν στη Σαραγόσα, που ήταν μία από τις ελάχιστες πόλεις της βόρειας Ισπανίας που δεν είχε καταληφθεί από τον Ναπολέοντα και δεν είχε γνωρίσει πόλεμο για πάνω από 450 χρόνια.

Οι Γάλλοι δεν δυσκολεύτηκαν να σπάσουν την άμυνα του Πορτίγιο, μια αρχαία είσοδο της πόλης που φυλασσόταν από μια μικρή ομάδα εθελοντών και μερικά κανόνια. Η Αυγουστίνα γίνεται μάρτυρας της μάχης, περνώντας από το Πορτίγιο για να πάει φαγητό στον σύζυγό της. Οι Ισπανοί στρατιώτες είναι αποδεκατισμένοι και βαριά τραυματισμένοι και εκείνη αποφασίζει να αναλάβει δράση.

Είναι η εικόνα της που πέρασε στην ιστορία. Μια ατρόμητη νέα γυναίκα κρατώντας ένα δαδί να ανάβει το κανόνι. Μεταξύ θρύλου και ιστορικής πραγματικότητας η επόμενη αφήγηση αφορά τον φόβο των Γάλλων στρατιωτών όταν είδαν μια γυναίκα να το χειρίζεται, κάτι πρωτοφανές για την εποχή. Η γενναία πολεμίστρια τούς αναγκάζει να υποχωρήσουν δίνοντας χρόνο στην ισπανική άμυνα να αναδιοργανωθεί.

Η γενναιότητά της προκαλεί την προσοχή του λαϊκού κυβερνήτη της Σαραγόσα και αρχηγού της Αραγονίας, José Rebolledo de Palafox, πρώτου δούκα της Αραγονίας, γνωστού για τον αγώνα του κατά των γαλλικών στρατευμάτων, που παρά την έλλειψη χρημάτων και τακτικών στρατευμάτων, δεν έχασε χρόνο να κηρύξει πόλεμο εναντίον τους. 

Juan Gálvez Facebook Twitter
Agustina de Aragón, από τον Juan Gálvez.
Αυγουστίνα της Αραγωνίας, η Ζαν ντ' Αρκ της Ισπανίας Facebook Twitter
Άγαλμα της Agustina de Aragón στην Plaza del Portillo de Zaragoza, από την οποία πολέμησε τους Γάλλους.

Το σημαντικό κομμάτι της ιστορίας και αυτό που έκανε το όνομα της Αυγουστίνας της Αραγωνίας να περάσει στον θρύλο είναι ότι η Σαραγόσα είναι η πόλη από την οποία ξεκινά η πραγματική αντίσταση. 

Η Αυγουστίνα παίρνει τα εύσημα για την ανδρεία της ως «Υπερασπίστρια της Σαραγόσα» και γίνεται πυροβολήτρια, μια θέση που της επέτρεπε πρόσβαση στο συσσίτιο, κάτι πολύ κρίσιμο σε περίοδο πολιορκίας. Στη συνέχεια γίνεται λοχίας και ανθυπολοχαγός και αγωνίζεται εναντίον των Γάλλων, στη διάρκεια της δεύτερης πολιορκίας της πόλης, που πέφτει στα χέρια των Γάλλων. Η Αυγουστίνα αιχμαλωτίστηκε μαζί με το σύνολο σχεδόν των Ισπανών υποστηρικτών της πόλης και οι Γάλλοι εκτέλεσαν τον άντρα της μπροστά στα μάτια της.

Ο μύθος της γιγαντώθηκε μετά την απόδρασή της όταν εντάχθηκε στην αντίσταση οργανώνοντας επιθέσεις και επιδρομές κατά του εχθρού. Η συμμαχία της Ισπανικής και Αγγλικής Αυτοκρατορίας κατά των Γάλλων οδηγεί τελικά στη νίκη των συμμάχων, οι Γάλλοι υποχωρούν εγκαταλείποντας τα σχέδια της κατάκτησης της Ιβηρικής χερσονήσου, η ισπανική αντίσταση γιγαντώνεται και η Αυγουστίνα βρίσκεται να πολεμά μαζί με Άγγλους και Ισπανούς ως αξιωματικός και διοικητής.  

Ορισμένοι ιστορικοί ισχυρίζονται ότι το 1813 βρέθηκε στην πρώτη γραμμή της μάχης της Βιτώρια που οδήγησε στη συντριβή του γαλλικού στρατού, κάτι που άλλοι αμφισβητούν.  

 David Wilkie Facebook Twitter
Η άμυνα της Σαραγόσα, πίνακας του David Wilkie, 1828.

Ο μύθος της Αυγουστίνας της Αραγωνίας διατρανώνεται. Της δόθηκε το όνομα La Artillera, η πυροβολήτρια ή η μπουρλοτιέρισα, όνομα που δινόταν στη συνέχεια στις γυναίκες, οι οποίες, σε μια εποχή που τα παραδείγματα ηρωισμού ήταν τόσο απαραίτητα, άρχισαν να καταλαμβάνουν τη θέση τους στις σελίδες των ιστορικών βιβλίων της Ισπανίας.

Παντρεύτηκε σε δεύτερο γάμο στη Θέουτα τον Juan Eugenio Cobos de Mesperuza και απέκτησε μια κόρη, την Καρλότα Κόμπο που έγραψε ένα μυθιστόρημα σε 528 σελίδες και 46 κεφάλαια, που δημοσιεύθηκε δυο χρόνια μετά το θάνατο της μητέρας της, μέσα στο οποίο υπάρχουν αληθινά και φανταστικά περιστατικά, που περισσότερο μπερδεύουν παρά λύνουν τις ιστορίες της ζωής της. 

Η Αυγουστίνα έζησε μέχρι τα 71 της χρόνια και τα τελευταία χρόνια τα πέρασε στη Θέουτα, ενώ στις δημόσιες εμφανίσεις της φορούσε όλα τα παράσημά της. Τάφηκε στο νεκροταφείο Santa Catalina της πόλης και λίγα χρόνια αργότερα τα οστά της μεταφέρθηκαν στο παρεκκλήσι του Ευαγγελισμού της Εκκλησίας Nuestra Señora del Portillo στη Σαραγόσα.

Ανάμεσα στους καλλιτέχνες που την απεικόνισαν σε μια και μοναδική σκηνή, σε αυτή να είναι δίπλα στο κανόνι με τα σώματα των συμπατριωτών της στο έδαφος, ήταν ο Γκόγια, ενώ ο λόρδος Μπάιρον της αφιέρωσε αρκετούς στίχους στο ποίημα Childe Harold

Goya, Que valor! Facebook Twitter
Goya, Que valor! (Tί κουράγιο!): Χαρακτικό που αναφέρεται στην ηρωική συμμετοχή της Agustina de Aragón στην πρώτη άμυνα της Σαραγόσα. Η γυναίκα ανεβαίνει πάνω στα πτώματα των στρατιωτών για να χρησιμοποιήσει το κανόνι.

ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΑΥΤΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΣΤΙΣ 4.3.2021

Αρχαιολογία & Ιστορία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο πολιτισμός της αρχαίας Ελλάδας αναπτύχθηκε 100 χρόνια νωρίτερα από ό,τι νομίζαμε, λέει αρχαιολόγος

Αρχαιολογία & Ιστορία / Ο πολιτισμός της αρχαίας Ελλάδας αναπτύχθηκε 100 χρόνια νωρίτερα από ό,τι νομίζαμε, λέει αρχαιολόγος

Νέα έρευνα στο Πανεπιστήμιο του Warwick δείχνει ότι η άνοδος του πολιτισμού της αρχαίας Ελλάδας ξεκίνησε τουλάχιστον έναν αιώνα νωρίτερα από ό,τι πιστεύαμε
THE LIFO TEAM
Μυστήριο στο Βέλγιο: Αρχαίος σκελετός έχει κεφάλι Ρωμαίας και διαφορετικά μέλη από τη νεολιθική εποχή

Αρχαιολογία & Ιστορία / Μυστήριο στο Βέλγιο: Αρχαίος σκελετός έχει κεφάλι Ρωμαίας και διαφορετικά μέλη από τη νεολιθική εποχή

Ο σκελετός αποτελείται από οστά από τουλάχιστον οκτώ άσχετους άνδρες και γυναίκες - Το παλαιότερο κομμάτι είναι από άνθρωπο που πέθανε σχεδόν πριν από 4.445 χρόνια
THE LIFO TEAM
Τέχνη σε χρυσό - Το κόσμημα στους ελληνιστικούς χρόνους

Αρχαιολογία & Ιστορία / Τo χρυσάφι των ελληνιστικών χρόνων έρχεται στο μουσείο Μπενάκη

Σημαντικά κοσμήματα αλλά και τα αποτελέσματα μιας ενδελεχούς έρευνας πάνω στην τεχνογνωσία της κατασκευής των κοσμημάτων των ελληνιστικών χρόνων αποτελούν τους δύο πυλώνες της μεγάλης έκθεσης που ξεκινά στο Μουσείο Μπενάκη. Τριάντα μουσεία και εφορείες αρχαιοτήτων από όλη την Ελλάδα και πέντε μουσεία του εξωτερικού συμμετέχουν στην έκθεση-σταθμό. Η επιμελήτρια Ειρήνη Παπαγεωργίου και ο κοσμηματοποιός και επιστημονικός σύμβουλος Άκης Γκούμας μας ξεναγούν στην έκθεση.
M. HULOT
Πως διασκέδαζαν οι Αθηναίοι στη «Μάντρα» του Αττίκ;

Ιστορία μιας πόλης / Πώς διασκέδαζαν οι Αθηναίοι στη «Μάντρα» του Αττίκ;

Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Δαυίδ Ναχμία για τη ζωή και την πορεία του πρωτοπόρου συνθέτη του ελαφρού τραγουδιού των αρχών του 20ού αιώνα Αττίκ, την «Μάντρα» του και την ιστορία του τραγουδιού «Ζητάτε να σας πω».
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Υπάρχουν αρχαία είδη φυτών στον Κήπο του Διομήδους;

Ιστορία μιας πόλης / Υπάρχουν αρχαία είδη φυτών στον Κήπο του Διομήδους;

Το Τμήμα Ιστορικών Φυτών του Κήπου είναι ίσως μοναδικό στον κόσμο και περιλαμβάνει φυτά όπως η μυρτιά, το κώνειο, ο δίκταμος και η ελιά. Η Κατερίνα Στέφη «ξεναγεί» την Αγιάτη Μπενάρδου σε μια έκταση 1.860 στρεμμάτων, στις βόρειες πλαγιές του Όρους Αιγάλεω.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Μεταπτυχιακός φοιτητής ανακαλύπτει χαμένη πόλη στη ζούγκλα του Μεξικού κατά λάθος

Αρχαιολογία & Ιστορία / Φοιτητής ανακαλύπτει χαμένη πόλη στη ζούγκλα του Μεξικού κατά λάθος

Η Valeriana φαίνεται να έχει τα χαρακτηριστικά μιας πρωτεύουσας των Μάγια, με κεντρικές πλατείες, ναούς και χώρους λατρείας, καθώς και μια ειδικά διαμορφωμένη αυλή για το αρχαίο παιχνίδι με μπάλα των Μάγια
LIFO NEWSROOM
«Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Βιβλίο / «Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Ένα νέο βιβλίο επιχειρεί να καταρρίψει τους μισογυνιστικούς μύθους για τις αυτοκρατορικές γυναίκες της Ρώμης, οι οποίες απεικονίζονται μονίμως ως στρίγγλες, ραδιούργες σκύλες ή λάγνες λύκαινες.
THE LIFO TEAM
Παναγιά Βλασσαρού: Μια τοιχογραφία που επιβίωσε θαμμένη για δεκαετίες

Ιστορία μιας πόλης / Παναγιά Βλασσαρού: Μια τοιχογραφία που επιβίωσε θαμμένη για δεκαετίες

Ένας ναός που θυσιάστηκε για την ανάδειξη της Αρχαίας Αγοράς των Αθηνών και μια τοιχογραφία που «έζησε» μέχρι να ξαναβγεί στο φως. Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τους Γιώργο Μαστρογιάννη, υπεύθυνο του εργαστηρίου συντήρησης του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών, και Γιάννη Παπαδόπουλο, διευθυντή των ανασκαφών στην Αρχαία Αγορά και καθηγητή αρχαιολογίας και φιλολογίας στο UCLA.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Υπήρχαν καμηλοπαρδάλεις, φοίνικες και τζακατράντες στον Πύργο Βασιλίσσης;

Ιστορία μιας πόλης / Υπήρχαν καμηλοπαρδάλεις, φοίνικες και τζακαράντες στον Πύργο Βασιλίσσης;

Γιατί η Αμαλία δεν κοιμήθηκε ποτέ μέσα στον κυρίως πύργο και γιατί ο Όθωνας δεν επισκεπτόταν το κτήμα; Ο Βασίλης Κουτσαβλής «ξεναγεί» την Αγιάτη Μπενάρδου σε ένα από τα πιο εντυπωσιακά και καλοδιατηρημένα μνημεία γοτθικού ρυθμού στην Ελλάδα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Αγγεία ηλικίας 4.500 ετών στη Συρία είναι προϊόν παιδικής εργασίας λένε αρχαιολόγοι

Αρχαιολογία & Ιστορία / Αγγεία ηλικίας 4.500 ετών στη Συρία φτιάχτηκαν από 8χρονα παιδιά, λένε αρχαιολόγοι

Οι αρχαιολόγοι ανέλυσαν 450 αγγεία που κατασκευάστηκαν στην Τελ Χάμα και διαπίστωσαν ότι τα δύο τρίτα των αγγείων κατασκευάζονταν από παιδιά ηλικίας επτά και οκτώ ετών
THE LIFO TEAM
Το ξεχασμένο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Καρυά Φθιώτιδας

Αρχαιολογία & Ιστορία / Το ξεχασμένο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Καρυά Φθιώτιδας

Η έκθεση του Μουσείου Μπενάκη «Καρυά 1943. Καταναγκαστική εργασία και Ολοκαύτωμα» είναι αφιερωμένη σε μια άγνωστη πτυχή της εξόντωσης των Ελλήνων Εβραίων κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πού έμαθαν να πίνουν μπίρα οι Αθηναίοι;

Ιστορία μιας πόλης / Πού έμαθαν να πίνουν μπίρα οι Αθηναίοι;

Φιξ, Μετς, Κλωναρίδη. Τρία τοπωνύμια, τρεις περιοχές της Αθήνας που σχετίζονται με τη ζυθοποιία. Επιχειρήσεις που έμαθαν στην αθηναϊκή κοινωνία να πίνει μπίρα, να την απολαμβάνει κατ’ οίκον ή σε πάρκα. H Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Βασίλη Νάστο για τη ζυθοποιία Κλωναρίδη και την εξέλιξη της περιοχής των Πατησίων.
THE LIFO TEAM
Οι «ερωτοφωλιές» στην Αθήνα του Μεσοπολέμου

Ιστορία μιας πόλης / Οι «ερωτοφωλιές» στην Αθήνα του Μεσοπολέμου

Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με την Εύα Γανίδου και τον Τάσο Θεοφίλου για τις γκαρσονιέρες, τα σεπαρέ και τα απρόσμενα μέρη στην πόλη τα οποία επέλεγαν οι Αθηναίοι για τις ερωτικές συνευρέσεις τους.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Κλάους-Μίκαελ Κουν

Iστορία / Κλάους-Μίκαελ Κουν: Οι ναζιστικές ρίζες του πιο πλούσιου Γερμανού στον κόσμο

Ο πατέρας του Γερμανού μεγιστάνα έχτισε μεγάλο μέρος της οικογενειακής επιχείρησης επωφελούμενος από τις διώξεις και τη γενοκτονία των Εβραίων. Αντίθετα όμως με άλλες μεγάλες γερμανικές εταιρείες όπως η Volkswagen και η Deutsche Bank, η εταιρεία του αρνείται να ανοίξει τα σκοτεινά αρχεία της.
THE LIFO TEAM