Αυγουστίνα της Αραγωνίας, η Ζαν ντ' Αρκ της Ισπανίας Facebook Twitter

Αυγουστίνα της Αραγωνίας, η Ζαν ντ' Αρκ της Ισπανίας

0

Τη λένε Ζαν ντ΄Αρκ της Ισπανίας και το όνομά της έχει περάσει από την προφορική παράδοση της χώρας της, με μύθους, θρύλους και λαϊκά μυθιστορήματα που προσφέρουν πλήθος πληροφοριών, που δεν διασταυρώνονται ιστορικά αλλά συνδέονται με την ιστορία της Ισπανίας και τον πόθο της ανεξαρτησίας.

Καταλανή, γεννημένη στο Ρέους της Ταραγόνα, η Αυγουστίνα της Αραγωνίας ή αλλιώς Αυγουστίνα Ραϊμούνδα Μαρία Σαραγόσα ι Ντομένεκ, όπως βαφτίστηκε δυο μέρες μετά τη γέννησή της, στις 4 Μαρτίου 1786, με γονείς εργάτες σε μια Ισπανία που είναι μια Αυτοκρατορία με μεγάλες κοινωνικές ανισότητες και φτώχεια, είναι το σύμβολο της αντίστασης των Ισπανών στους αγώνες της ανεξαρτησίας τους κατά των Γάλλων.  

Η δράση της Αυγουστίνας της Αραγωνίας λαμβάνει χώρα στη διάρκεια του πολέμου της Ιβηρικής Χερσονήσου, τη στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ της Α΄ Γαλλικής Αυτοκρατορίας και των συμμαχικών δυνάμεων της Ισπανικής Αυτοκρατορίας, του Βρετανικής Αυτοκρατορίας και του Βασιλείου της Πορτογαλίας, για τον έλεγχο της Ιβηρικής Χερσονήσου κατά τη διάρκεια των Nαπολεόντειων Πολέμων.

Μια ατρόμητη νέα γυναίκα κρατώντας ένα δαδί ανάβει το κανόνι. Μεταξύ θρύλου και ιστορικής πραγματικότητας η επόμενη αφήγηση αφορά τον φόβο των Γάλλων στρατιωτών όταν είδαν μια γυναίκα να το χειρίζεται, κάτι πρωτοφανές για την εποχή. Η γενναία πολεμίστρια τούς αναγκάζει να υποχωρήσουν δίνοντας χρόνο στην ισπανική άμυνα να αναδιοργανωθεί.

Ο πόλεμος ξέσπασε μόλις η Γαλλία και η Ισπανία κατέλαβαν την Πορτογαλία το 1807 και κλιμακώθηκε το 1808, όταν η Γαλλία στράφηκε ενάντια στην πρώην σύμμαχό της, Ισπανία. 

Augusto Ferrer-Dalmau Facebook Twitter
Η Agustina de Aragón από τον ζωγράφο Augusto Ferrer-Dalmau, 2012.

«Βρίσκομαι εδώ με τους στρατιώτες που νίκησαν στο Άουστερλιτς, την Ιένα, το Άιλαου. Ποιος μπορεί να τούς αντισταθεί; Σίγουρα όχι τα δυστυχή ισπανικά στρατεύματα που δεν ξέρουν να πολεμούν. Θα κατακτήσω την Ισπανία σε δύο μήνες και θ' αποκτήσω τα δικαιώματα του κατακτητή» διακηρύσσει με αυτοπεποίθηση ο Ναπολέοντας, που τελικά θα ηττηθεί το 1814 στην Ισπανία, σε έναν πόλεμο που θεωρείται ως ένας από τους πρώτους πολέμους εθνικής ανεξαρτησίας της χώρας.

Το καλοκαίρι του 1808, τη χρονιά της πολιορκίας της Σαραγόσα, η Αυγουστίνα είναι 22 ετών και παντρεμένη με έναν μόνιμο οπλίτη του ισπανικού στρατού, τον Juan Roca Vilaseca από τα 17 της. Το ζευγάρι απέκτησε έναν γιο που πέθανε σε νεαρή ηλικία και εξαιτίας των γεγονότων του πολέμου μετακόμισαν στη Σαραγόσα, που ήταν μία από τις ελάχιστες πόλεις της βόρειας Ισπανίας που δεν είχε καταληφθεί από τον Ναπολέοντα και δεν είχε γνωρίσει πόλεμο για πάνω από 450 χρόνια.

Οι Γάλλοι δεν δυσκολεύτηκαν να σπάσουν την άμυνα του Πορτίγιο, μια αρχαία είσοδο της πόλης που φυλασσόταν από μια μικρή ομάδα εθελοντών και μερικά κανόνια. Η Αυγουστίνα γίνεται μάρτυρας της μάχης, περνώντας από το Πορτίγιο για να πάει φαγητό στον σύζυγό της. Οι Ισπανοί στρατιώτες είναι αποδεκατισμένοι και βαριά τραυματισμένοι και εκείνη αποφασίζει να αναλάβει δράση.

Είναι η εικόνα της που πέρασε στην ιστορία. Μια ατρόμητη νέα γυναίκα κρατώντας ένα δαδί να ανάβει το κανόνι. Μεταξύ θρύλου και ιστορικής πραγματικότητας η επόμενη αφήγηση αφορά τον φόβο των Γάλλων στρατιωτών όταν είδαν μια γυναίκα να το χειρίζεται, κάτι πρωτοφανές για την εποχή. Η γενναία πολεμίστρια τούς αναγκάζει να υποχωρήσουν δίνοντας χρόνο στην ισπανική άμυνα να αναδιοργανωθεί.

Η γενναιότητά της προκαλεί την προσοχή του λαϊκού κυβερνήτη της Σαραγόσα και αρχηγού της Αραγονίας, José Rebolledo de Palafox, πρώτου δούκα της Αραγονίας, γνωστού για τον αγώνα του κατά των γαλλικών στρατευμάτων, που παρά την έλλειψη χρημάτων και τακτικών στρατευμάτων, δεν έχασε χρόνο να κηρύξει πόλεμο εναντίον τους. 

Juan Gálvez Facebook Twitter
Agustina de Aragón, από τον Juan Gálvez.
Αυγουστίνα της Αραγωνίας, η Ζαν ντ' Αρκ της Ισπανίας Facebook Twitter
Άγαλμα της Agustina de Aragón στην Plaza del Portillo de Zaragoza, από την οποία πολέμησε τους Γάλλους.

Το σημαντικό κομμάτι της ιστορίας και αυτό που έκανε το όνομα της Αυγουστίνας της Αραγωνίας να περάσει στον θρύλο είναι ότι η Σαραγόσα είναι η πόλη από την οποία ξεκινά η πραγματική αντίσταση. 

Η Αυγουστίνα παίρνει τα εύσημα για την ανδρεία της ως «Υπερασπίστρια της Σαραγόσα» και γίνεται πυροβολήτρια, μια θέση που της επέτρεπε πρόσβαση στο συσσίτιο, κάτι πολύ κρίσιμο σε περίοδο πολιορκίας. Στη συνέχεια γίνεται λοχίας και ανθυπολοχαγός και αγωνίζεται εναντίον των Γάλλων, στη διάρκεια της δεύτερης πολιορκίας της πόλης, που πέφτει στα χέρια των Γάλλων. Η Αυγουστίνα αιχμαλωτίστηκε μαζί με το σύνολο σχεδόν των Ισπανών υποστηρικτών της πόλης και οι Γάλλοι εκτέλεσαν τον άντρα της μπροστά στα μάτια της.

Ο μύθος της γιγαντώθηκε μετά την απόδρασή της όταν εντάχθηκε στην αντίσταση οργανώνοντας επιθέσεις και επιδρομές κατά του εχθρού. Η συμμαχία της Ισπανικής και Αγγλικής Αυτοκρατορίας κατά των Γάλλων οδηγεί τελικά στη νίκη των συμμάχων, οι Γάλλοι υποχωρούν εγκαταλείποντας τα σχέδια της κατάκτησης της Ιβηρικής χερσονήσου, η ισπανική αντίσταση γιγαντώνεται και η Αυγουστίνα βρίσκεται να πολεμά μαζί με Άγγλους και Ισπανούς ως αξιωματικός και διοικητής.  

Ορισμένοι ιστορικοί ισχυρίζονται ότι το 1813 βρέθηκε στην πρώτη γραμμή της μάχης της Βιτώρια που οδήγησε στη συντριβή του γαλλικού στρατού, κάτι που άλλοι αμφισβητούν.  

 David Wilkie Facebook Twitter
Η άμυνα της Σαραγόσα, πίνακας του David Wilkie, 1828.

Ο μύθος της Αυγουστίνας της Αραγωνίας διατρανώνεται. Της δόθηκε το όνομα La Artillera, η πυροβολήτρια ή η μπουρλοτιέρισα, όνομα που δινόταν στη συνέχεια στις γυναίκες, οι οποίες, σε μια εποχή που τα παραδείγματα ηρωισμού ήταν τόσο απαραίτητα, άρχισαν να καταλαμβάνουν τη θέση τους στις σελίδες των ιστορικών βιβλίων της Ισπανίας.

Παντρεύτηκε σε δεύτερο γάμο στη Θέουτα τον Juan Eugenio Cobos de Mesperuza και απέκτησε μια κόρη, την Καρλότα Κόμπο που έγραψε ένα μυθιστόρημα σε 528 σελίδες και 46 κεφάλαια, που δημοσιεύθηκε δυο χρόνια μετά το θάνατο της μητέρας της, μέσα στο οποίο υπάρχουν αληθινά και φανταστικά περιστατικά, που περισσότερο μπερδεύουν παρά λύνουν τις ιστορίες της ζωής της. 

Η Αυγουστίνα έζησε μέχρι τα 71 της χρόνια και τα τελευταία χρόνια τα πέρασε στη Θέουτα, ενώ στις δημόσιες εμφανίσεις της φορούσε όλα τα παράσημά της. Τάφηκε στο νεκροταφείο Santa Catalina της πόλης και λίγα χρόνια αργότερα τα οστά της μεταφέρθηκαν στο παρεκκλήσι του Ευαγγελισμού της Εκκλησίας Nuestra Señora del Portillo στη Σαραγόσα.

Ανάμεσα στους καλλιτέχνες που την απεικόνισαν σε μια και μοναδική σκηνή, σε αυτή να είναι δίπλα στο κανόνι με τα σώματα των συμπατριωτών της στο έδαφος, ήταν ο Γκόγια, ενώ ο λόρδος Μπάιρον της αφιέρωσε αρκετούς στίχους στο ποίημα Childe Harold

Goya, Que valor! Facebook Twitter
Goya, Que valor! (Tί κουράγιο!): Χαρακτικό που αναφέρεται στην ηρωική συμμετοχή της Agustina de Aragón στην πρώτη άμυνα της Σαραγόσα. Η γυναίκα ανεβαίνει πάνω στα πτώματα των στρατιωτών για να χρησιμοποιήσει το κανόνι.

ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΑΥΤΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΣΤΙΣ 4.3.2021

Αρχαιολογία & Ιστορία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Κόλιν Ρένφριου, ο «λόρδος» της Κέρου

Απώλειες / Κόλιν Ρένφριου (1937-2024): Ο «λόρδος» της Κέρου

Αποδήμησε χθες ένας από τους πλέον επιφανείς αρχαιολόγους που στην Ελλάδα έγινε περισσότερο γνωστός για τις ανασκαφές του στην Κέρο και στο Δασκαλιό και για τη συμβολή του στη λύση του «μυστηρίου» που κάλυπτε για δεκαετίες τα ευρήματα των θέσεων αυτών.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Μικρά Ασία: Η πηγή στην αρχαιοελληνική Πέργη έχει ξανά νερό μετά από 1.800 χρόνια

Αρχαιολογία & Ιστορία / Μικρά Ασία: Η πηγή στην αρχαιοελληνική Πέργη έχει ξανά νερό μετά από 1.800 χρόνια

Η κρήνη της Πέργης φέρνει νερό από τον κοντινό ποταμό Κέστρο στην Παμφυλία της Μικράς Ασίας - Τα σχέδια των Τούρκων αρχαιολόγων για πλήρη αποκατάστασή της
ΠΕΤΡΟΣ ΚΡΑΝΙΑΣ
Φυλαχτό που απεικονίζει τον Σολομώντα σε μάχη με τον διάβολο βρέθηκε στην Αδριανούπολη της Παφλαγονίας

Αρχαιολογία & Ιστορία / Αρχαίο φυλαχτό που απεικονίζει τον Σολομώντα σε μάχη με τον διάβολο βρέθηκε στην Αδριανούπολη της Παφλαγονίας

Το σπάνιο τεχνούργημα βρέθηκε κατά τη διάρκεια ενός συνεχιζόμενου ανασκαφικού έργου στην Αδριανούπολη της Παφλαγονίας στη Μικρά Ασία και χρονολογείται στον πέμπτο αιώνα
THE LIFO TEAM
Ναυάγιο Αντικυθήρων

Αρχαιολογία & Ιστορία / Το Ναυάγιο των Αντικυθήρων, ένας θησαυρός της ενάλιας αρχαιολογίας

Η έκθεση «Το Ναυάγιο των Αντικυθήρων: 124 χρόνια υποβρύχιας αρχαιολογικής έρευνας» παρουσιάζει τις πιο σύγχρονες αποκαλύψεις και ευρήματα για το θρυλικό ναυάγιο, προσφέροντας την πληρέστερη μέχρι σήμερα καταγραφή της ιστορίας του.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Υπήρχαν χωριά στην Αθήνα;

Ιστορία μιας πόλης / Υπήρχαν χωριά στην Αθήνα;

Ποιοι ήταν οι οικισμοί που αναπτύχθηκαν στην αθηναϊκή πεδιάδα επί Οθωμανών; Ποιες είναι οι πηγές, τα σωζόμενα μνημεία, τα χωριά και τα μοναστήρια που απλώνονται στην περιοχή; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Γιώργο Πάλλη.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Ο πολιτισμός της αρχαίας Ελλάδας αναπτύχθηκε 100 χρόνια νωρίτερα από ό,τι νομίζαμε, λέει αρχαιολόγος

Αρχαιολογία & Ιστορία / Ο πολιτισμός της αρχαίας Ελλάδας αναπτύχθηκε 100 χρόνια νωρίτερα από ό,τι νομίζαμε, λέει αρχαιολόγος

Νέα έρευνα στο Πανεπιστήμιο του Warwick δείχνει ότι η άνοδος του πολιτισμού της αρχαίας Ελλάδας ξεκίνησε τουλάχιστον έναν αιώνα νωρίτερα από ό,τι πιστεύαμε
THE LIFO TEAM
Τέχνη σε χρυσό - Το κόσμημα στους ελληνιστικούς χρόνους

Αρχαιολογία & Ιστορία / Τo χρυσάφι των ελληνιστικών χρόνων έρχεται στο μουσείο Μπενάκη

Σημαντικά κοσμήματα αλλά και τα αποτελέσματα μιας ενδελεχούς έρευνας πάνω στην τεχνογνωσία της κατασκευής των κοσμημάτων των ελληνιστικών χρόνων αποτελούν τους δύο πυλώνες της μεγάλης έκθεσης που ξεκινά στο Μουσείο Μπενάκη. Τριάντα μουσεία και εφορείες αρχαιοτήτων από όλη την Ελλάδα και πέντε μουσεία του εξωτερικού συμμετέχουν στην έκθεση-σταθμό. Η επιμελήτρια Ειρήνη Παπαγεωργίου και ο κοσμηματοποιός και επιστημονικός σύμβουλος Άκης Γκούμας μας ξεναγούν στην έκθεση.
M. HULOT
Πως διασκέδαζαν οι Αθηναίοι στη «Μάντρα» του Αττίκ;

Ιστορία μιας πόλης / Πώς διασκέδαζαν οι Αθηναίοι στη «Μάντρα» του Αττίκ;

Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Δαυίδ Ναχμία για τη ζωή και την πορεία του πρωτοπόρου συνθέτη του ελαφρού τραγουδιού των αρχών του 20ού αιώνα Αττίκ, την «Μάντρα» του και την ιστορία του τραγουδιού «Ζητάτε να σας πω».
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Υπάρχουν αρχαία είδη φυτών στον Κήπο του Διομήδους;

Ιστορία μιας πόλης / Υπάρχουν αρχαία είδη φυτών στον Κήπο του Διομήδους;

Το Τμήμα Ιστορικών Φυτών του Κήπου είναι ίσως μοναδικό στον κόσμο και περιλαμβάνει φυτά όπως η μυρτιά, το κώνειο, ο δίκταμος και η ελιά. Η Κατερίνα Στέφη «ξεναγεί» την Αγιάτη Μπενάρδου σε μια έκταση 1.860 στρεμμάτων, στις βόρειες πλαγιές του Όρους Αιγάλεω.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Μεταπτυχιακός φοιτητής ανακαλύπτει χαμένη πόλη στη ζούγκλα του Μεξικού κατά λάθος

Αρχαιολογία & Ιστορία / Φοιτητής ανακαλύπτει χαμένη πόλη στη ζούγκλα του Μεξικού κατά λάθος

Η Valeriana φαίνεται να έχει τα χαρακτηριστικά μιας πρωτεύουσας των Μάγια, με κεντρικές πλατείες, ναούς και χώρους λατρείας, καθώς και μια ειδικά διαμορφωμένη αυλή για το αρχαίο παιχνίδι με μπάλα των Μάγια
LIFO NEWSROOM