Ένας ιδιότυπος ζωολογικός κήπος.

Ένας ιδιότυπος ζωολογικός κήπος. Facebook Twitter
9

Τα ζωόμορφα αγγεία εμφανίζονται στην αρχαία τέχνη της Μεσογείου πολύ νωρίς, ήδη από τη νεολιθική εποχή.

Οι κεφαλές των ζώων αποδείχτηκαν μάλιστα ιδιαιτέρως κατάλληλες για τα ρυτά, μια κατηγορία αγγείων που χρησιμοποιούνταν σε θρησκευτικές τελετές ή συμπόσια και είχαν πολύ μεγάλη μορφολογική ποικιλία. Τα ρυτά ονομάζονται έτσι γιατί έχουν δύο οπές και συνεπώς το υγρό που περιέχουν διαρκώς ρέει. Από τη μια μεγαλύτερη οπή γεμίζει το σκεύος, από την μικρότερη στάζει ή ρέει σιγά-σιγά το υγρό. Η ζωομορφική απόδοση δίνει τη δυνατότητα να ζωντανέψει η λειτουργία του σκεύους περισσότερο όταν δημιουργείται η εντύπωση ότι το υγρό χύνεται από το στόμα ενός ζώου.

Τα ζωόμορφα αγγεία έγιναν ιδιαιτέρως δημοφιλή και ιδιαιτέρως περίτεχνα από τον 5ο αιώνα π.Χ. όταν η αττική αγγειοπλαστική φθάνει στο απόγειό της. Είναι η εποχή που η δεξιοτεχνία των αγγειοπλαστών του αθηναϊκού κεραμεικού φθάνει σε τόσο υψηλό επίπεδο ώστε αποδίδει γλυπτικά με εξαιρετικό νατουραλισμό είτε πλήρως ζωόμορφα αγγεία, όπως είναι οι ασκοί, είτε τις κεφαλές ζώων που κοσμούν την απόληξη των κλασικών ρυτών. Αυτή η δεξιοτεχνία μεταλαμπαδεύεται γρήγορα στη Νότια Ιταλία, από όπου προέρχονται πολλά εξαιρετικά δείγματα.

Από τον 5ο αιώνα ως και τη ρωμαϊκή εποχή παράγεται ένας μεγάλος αριθμός τέτοιων αγγείων και η συνολική παρουσίασή τους είναι βέβαια πρακτικά αδύνατη. Σκέφτηκα όμως ότι αξίζει να συλλέξει κανείς μερικά σπάνια και ιδίως εκφραστικά φυσιοκρατικά δείγματα και να συνθέσει έτσι έναν ιδιότυπο ζωολογικό κήπο που περιλαμβάνει μερικές πραγματικά θαυμάσιες απεικονίσεις ζώων.

Παρά το γεγονός ότι δίνω έμφαση όπως ανέφερα σε πήλινα αγγεία από τους ιστορικούς χρόνους, και δη από τον 5ο αι. π.Χ. και εξής, ξεκινώ με μερικά δείγματα ζωόμορφων αγγείων από το προϊστορικό Αιγαίο και από διάφορες ύλες γιατί νομίζω ότι έχουν κι αυτά, παρά τη σχηματοποίησή τους, ιδιαίτερο ενδιαφέρον και δίνουν ένα στίγμα για ό,τι πρόκειται να ακολουθήσει τους επόμενους αιώνες.

 

Σκαντζόχοιρος. Το ζώο εικονίζεται καθιστό να κρατά φιάλη. Χαλανδριανή Σύρου, 3η χιλιετία π.Χ.

Αγριόχοιρος. Πήλινο ρυτό από το Ακρωτήρι Θήρας, 17ος αι. π.Χ.

Οι τρεις λέαινες: πήλινη από το Ακρωτήρι της Θήρας (17ος αι. π.Χ.), μαρμάρινη από την Κνωσό (16-15ος αι. π.Χ.), χρυσή από τις Μυκήνες (16ος αι. π.Χ.)

Ταυροκεφαλή. Ασημένιο ρυτό από τις Μυκήνες με χρυσά κέρατα και χρυσό ρόδακα στο μέτωπο, 16ος αι. π.Χ.

Ταυροκεφαλή. Ρυτό από την Κνωσό από οφείτη λίθο. Στα μάτια χρησιμοποιήθηκε ίασπις και ορεία (ορυκτή) κρύσταλλος και στο ρύγχος μάργαρο, 15ος αι. πΧ.

 

Ποντικός. Ασκός με ηθμό (σουρωτήρι) στο στόμιο και οπή εκροής στην ουρά, από τη Σικελία, 4ος αι. π.Χ. Το ζώο εικονίζεται ξαπλωμένο πάνω στα πόδια του.

 

 

 

Ποντικός. Μελανόμορφο θήλαστρο (σκεύος για το τάισμα μικρών παιδιών), από τη Σικελία, 310-300 π.Χ. Σε κάθε όψη του αγγείου ζωγραφίζεται ένας ιππόκαμπος και στο μέτωπο κισσόφυλλο.

Νυφίτσα. Μελαμβαφής ασκός, Νότια Ιταλία, 4ος αι. π.Χ.

 

Πάπια. Ετρουσκικός ασκός, Vulci, 350-325 π.Χ. Στη θέση των φτερών της πάπιας εικονίζονται δύο γυμνές μορφές, ένας άντρας και μια γυναίκα που φαίνονται σαν να κολυμπούν μαζί στο νερό.

Πάπια. Ασκός, Κύμη (;), 4ος αι. π.Χ.

Αετός. Αττικό ερυθρόμορφο ρυτό που αποδίδεται στον Δούρι, Capua, 500-470 π.Χ.

Αλεπού. Ερυθρόμορφο ρυτό του Ζωγράφου του Bristol, Απουλία, 340-315 π.Χ. Στο λαιμό του αγγείου φτερωτή γυναικεία μορφή.

Κουτάβι καθισμένο στα πόδια του, τα μπροστινά πλέον σπασμένα. Μελαμβαφής ασκός, Απουλία, 330-300 π.Χ.

Σκύλος. Ερυθρόμορφο αττικό κύπελο (δεν είναι ρυτό), Απουλία, 350-300 π.Χ. Στο λαιμό Σάτυρος που τρέχει.

Σκύλος. Ερυθρόμορφο ρυτό, Απουλία, 320-310 π.Χ. Στο λαιμό Έρωτας καθισμένος σε βράχο κρατά σταφύλια και στεφάνι με ταινία.

Σκύλος. Ερυθρόμορφο αττικό ρυτό, Falerii, πρώιμος 5ος αι. π.Χ.

Σκύλος. Ερυθρόμορφο ρυτό του Βρύγου, πρώιμος 5ος αι. π.Χ.

Σκύλος. Άγραπτο ρυτό, Απουλία, ύστερος 4ος-πρώιμος 3ος αι. π.Χ. Αποδίδεται σκύλος Μαλτέζικης ράτσας.

Σκύλος. Ερυθρόμορφο ρυτό, Απουλία, 350-300 π.Χ. Στο λαιμό εικονίζεται γονατιστός Έρωτας με βεντάλια, καθρέπτη και στεφάνι. Αποδίδεται σκύλος Μαλτέζικης ράτσας.

Σκύλος-Αγριόχοιρος. Ερυθρόμορφο ρυτό, Απουλία, 340-320 π.Χ. Το άκρο του ρυτού λήγει σε δύο διαφορετικές ενωμένες κεφαλές ζώων, ενός σκύλου και ενός αγριόχοιρου. Ο αγριόχοιρος είναι βαμμένος ερυθρός, ο σκύλος λευκός. Στο λαιμό εικονίζονται καθιστή νεαρή γυναίκα που κρατά φιάλη με φρούτα και νεαρός άνδρας που την προσεγγίζει κρατώντας φιάλη.

Αγριόχοιρος. Ερυθρόμορφο ρυτό, Sheikh Zenad, 5ος αι. π.Χ. Στο λαιμό εικονίζονται νεαρά αγόρια.

Αγριόχοιρος. Ερυθρόμορφο ρυτό του Σωτάδη, Capua, 460-450 π.Χ. Στο λαιμό εικονίζονται αγριόχοιροι.

Αγριόχοιρος. Ερυθρόμορφο ρυτό, Τάραντας, 340-330 π.Χ. Στο λαιμό φτερωτή γυναικεία μορφή με κοσμήματα, κρατά φιάλη.

Κριός. Ερυθρόμορφο ρυτό, Απουλία, 340-320 π.Χ. Στο λαιμό του αγγείου ο φτερωτός Έρωτας με κοσμήματα κρατά πυξίδα.

Κριός. Ερυθρόμορφο αττικό ρυτό του Συρίσκου, Capua, 480-470 π.Χ. Στο λαιμό εικονίζεται σκηνή συμποσίου.

Κριός. Ερυθρόμορφο ρυτό, Ανάβυσσος, Αττική, 460-450 π.Χ. Στο λαιμό νεαρές γυναίκες και άνδρας.

Πρόβατο. Ερυθρόμορφο ρυτό, αποδίδεται στο Ζωγράφο του Λονδίνου Ε100, Αττική, 460 π.Χ. Στο λαιμό αποδίδονται αγόρια στο σχολείο.

Λιοντάρι. Ασκός, Vulci, 340-300 π.Χ. Μάλλον χρησιμοποιήθηκε ως μυροδοχείο.

Ελάφι. Ερυθρόμορφο ρυτό, Απουλία, 350-300 π.Χ. Στο λαιμό εικονίζεται φτερωτή Νίκη.

Γάϊδαρος. Ερυθρόμορφο ρυτό του Ζωγράφου των Βρυξελλών, Αττική, 470-460 π.Χ.

 

Ημίονος. Ρυτό, Vulci (;), 400 π.Χ.

Άλογο. Ερυθρόμορφο ρυτό, Ruvo, 400-300 π.Χ. Στο λαιμό ο φτερωτός Έρωτας με κοσμήματα κρατά πυξίδα και γιρλάντα με λουλούδια.

Αγελάδα. Ερυθρόμορφο ρυτό, Ruvo, 400-300 π.Χ. Στο λαιμό γυναικεία μορφή με κοσμήματα κρατά στεφάνι και τύμπανο.

Αγελάδα. Ερυθρόμορφο ρυτό, Vulci (;), 460 π.Χ. Στο λαιμό νεαρές γυναίκες και νέοι.

Ελέφαντας. Μελαμβαφής ασκός, Vulci, 300-200 π.Χ. Στο εσωτερικό μικρό κρόταλο για κουδουνίστρα.

Δαγκάνα αστακού. Αττικός ερυθρόμορφος ασκός διακοσμημένος με σκύλο, γάτα και κόκορα, Αττική, 470-400 π.Χ.

Δαγκάνα αστακού. Αττικός ερυθρόμορφος ασκός διακοσμημένος με ελάφι και αλεπού, Αττική, 470-400 π.Χ.

Δαγκάνα αστακού. Αττικός ερυθρόμορφος ασκός διακοσμημένος με ημίονο, από την Capua, 460 π.Χ.

Ψάρι. Κορινθιακό ρυτό, 6ος αι. π.Χ. 

Αρχαιολογία & Ιστορία
9

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μικρά Ασία: Αποκρυπτογραφήθηκε αρχαία φρυγική επιγραφή - Τα ελληνικά γράμματα και το «μήνυμά» της

Αρχαιολογία & Ιστορία / Μικρά Ασία: Αποκρυπτογραφήθηκε αρχαία φρυγική επιγραφή - Τα ελληνικά γράμματα και το «μήνυμά» της

Το μνημείο Ασλάν Καγιά (Βράχος του Λέοντος), ένα μνημείο 2.600 ετών που παρουσιάζει μορφές σφίγγας και μια εικόνα θηλυκής θεότητας που πλαισιώνεται από λιοντάρια
THE LIFO TEAM
Ναυάγιο Αντικυθήρων

Αρχαιολογία & Ιστορία / Το Ναυάγιο των Αντικυθήρων, ένας θησαυρός της ενάλιας αρχαιολογίας

Η έκθεση «Το Ναυάγιο των Αντικυθήρων: 124 χρόνια υποβρύχιας αρχαιολογικής έρευνας» παρουσιάζει τις πιο σύγχρονες αποκαλύψεις και ευρήματα για το θρυλικό ναυάγιο, προσφέροντας την πληρέστερη μέχρι σήμερα καταγραφή της ιστορίας του.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Υπήρχαν χωριά στην Αθήνα;

Ιστορία μιας πόλης / Υπήρχαν χωριά στην Αθήνα;

Ποιοι ήταν οι οικισμοί που αναπτύχθηκαν στην αθηναϊκή πεδιάδα επί Οθωμανών; Ποιες είναι οι πηγές, τα σωζόμενα μνημεία, τα χωριά και τα μοναστήρια που απλώνονται στην περιοχή; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Γιώργο Πάλλη.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Ο πολιτισμός της αρχαίας Ελλάδας αναπτύχθηκε 100 χρόνια νωρίτερα από ό,τι νομίζαμε, λέει αρχαιολόγος

Αρχαιολογία & Ιστορία / Ο πολιτισμός της αρχαίας Ελλάδας αναπτύχθηκε 100 χρόνια νωρίτερα από ό,τι νομίζαμε, λέει αρχαιολόγος

Νέα έρευνα στο Πανεπιστήμιο του Warwick δείχνει ότι η άνοδος του πολιτισμού της αρχαίας Ελλάδας ξεκίνησε τουλάχιστον έναν αιώνα νωρίτερα από ό,τι πιστεύαμε
THE LIFO TEAM
Τέχνη σε χρυσό - Το κόσμημα στους ελληνιστικούς χρόνους

Αρχαιολογία & Ιστορία / Τo χρυσάφι των ελληνιστικών χρόνων έρχεται στο μουσείο Μπενάκη

Σημαντικά κοσμήματα αλλά και τα αποτελέσματα μιας ενδελεχούς έρευνας πάνω στην τεχνογνωσία της κατασκευής των κοσμημάτων των ελληνιστικών χρόνων αποτελούν τους δύο πυλώνες της μεγάλης έκθεσης που ξεκινά στο Μουσείο Μπενάκη. Τριάντα μουσεία και εφορείες αρχαιοτήτων από όλη την Ελλάδα και πέντε μουσεία του εξωτερικού συμμετέχουν στην έκθεση-σταθμό. Η επιμελήτρια Ειρήνη Παπαγεωργίου και ο κοσμηματοποιός και επιστημονικός σύμβουλος Άκης Γκούμας μας ξεναγούν στην έκθεση.
M. HULOT
Πως διασκέδαζαν οι Αθηναίοι στη «Μάντρα» του Αττίκ;

Ιστορία μιας πόλης / Πώς διασκέδαζαν οι Αθηναίοι στη «Μάντρα» του Αττίκ;

Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Δαυίδ Ναχμία για τη ζωή και την πορεία του πρωτοπόρου συνθέτη του ελαφρού τραγουδιού των αρχών του 20ού αιώνα Αττίκ, την «Μάντρα» του και την ιστορία του τραγουδιού «Ζητάτε να σας πω».
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Υπάρχουν αρχαία είδη φυτών στον Κήπο του Διομήδους;

Ιστορία μιας πόλης / Υπάρχουν αρχαία είδη φυτών στον Κήπο του Διομήδους;

Το Τμήμα Ιστορικών Φυτών του Κήπου είναι ίσως μοναδικό στον κόσμο και περιλαμβάνει φυτά όπως η μυρτιά, το κώνειο, ο δίκταμος και η ελιά. Η Κατερίνα Στέφη «ξεναγεί» την Αγιάτη Μπενάρδου σε μια έκταση 1.860 στρεμμάτων, στις βόρειες πλαγιές του Όρους Αιγάλεω.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Μεταπτυχιακός φοιτητής ανακαλύπτει χαμένη πόλη στη ζούγκλα του Μεξικού κατά λάθος

Αρχαιολογία & Ιστορία / Φοιτητής ανακαλύπτει χαμένη πόλη στη ζούγκλα του Μεξικού κατά λάθος

Η Valeriana φαίνεται να έχει τα χαρακτηριστικά μιας πρωτεύουσας των Μάγια, με κεντρικές πλατείες, ναούς και χώρους λατρείας, καθώς και μια ειδικά διαμορφωμένη αυλή για το αρχαίο παιχνίδι με μπάλα των Μάγια
LIFO NEWSROOM
«Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Βιβλίο / «Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Ένα νέο βιβλίο επιχειρεί να καταρρίψει τους μισογυνιστικούς μύθους για τις αυτοκρατορικές γυναίκες της Ρώμης, οι οποίες απεικονίζονται μονίμως ως στρίγγλες, ραδιούργες σκύλες ή λάγνες λύκαινες.
THE LIFO TEAM

σχόλια

5 σχόλια
Πραγματικά απορεί κανείς που δεν κατασκευάζονται πια τέτοια δοχεία. Σύμφωνοι, δεν υπάρχει πια ανάγκη για ρυτά, αλλά για ασκούς, π.χ. τσαγιέρες; Σύμφωνοι, τ' αγριογούρουνα και τα κριάρια θα ξένιζαν τον σύγχρονο άνθρωπο των πόλεων. Αλλά ο σκαντζόχοιρος, το ποντίκι, η νυφίτσα, η πάπια, το κουτάβι;Η γάτα λάμπει δϊά της απουσίας της. Αλλά η εξημερωμένη πρέπει να έφτασε στην Ελλάδα μόλις τα ρωμαϊκά χρόνια. Άραγε να υπάρχουν ρωμαϊκά αγγεία σε σχήμα γάτας;Τα κεφάλια των πήλινων ρυτών πώς κατασκευάζονταν; Μήπως με καλούπι; Ή τα έπλαθε ο αγγειοπλάστης με τα δάχτυλά του;
H γάτα εξημερώθηκε πολύ νωρίτερα, μάλλον περί το 10.000 π.Χ. Στην Κύπρο βρέθηκε σχετικά πρόσφατα μιά ταφή ανθρώπου με τη γάτα του ποθ χρονολογείται στο τέλος της 9ης χιλιετίας π.Χ. Αν κάποιος ενδιαφέρεται περισσότερο για το εύρημα αυτό ας δει αυτή τη δημοσίευσηhttp://www.cas.umt.edu/anthropology/courses/anth254/documents/Earlytamingofthecat.pdfΟι απεικονίσεις της γάτας είναι πράγματι αξιοσημείωτα λιγοστές και μάλλον ατυχείς όσες τουλάχιστον βρηκα σε μεταλλικά δείγματα (για την ανάρτηση έμεινα στα πήλινα).Για την κατασκευή των αγγείων σημειώνω ότι το χείλος και ο λαιμός είναι τροχήλατα, οι κεφαλές που αποδίδονται πλαστικά κατασκευάζονταν σε μήτρες, γεγονός που αποδεικνύει ότι μιλάμε για μια τεχνική γλυπτικής.
Ευχαριστώ.Η γάτα εξημερώθηκε νωρίς, αλλά πότε έγινε γνωστή στον ελληνορωμαϊκό κόσμο;Το λινκ και την πρώτη φορά σωστό ήτανε, απλώς δεν κάνει wrap, αλλά βγαίνει έξω απ' τη στήλη. Λύση: https://bitly.com/.