Το έθιμο της «Παναγίας Μεσοσπορίτισσας» προωθείται από το υπουργείο Πολιτισμού για ένταξη στον κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, έκανε γνωστό η Λίνα Μενδώνη.
Πρόκειται για ένα έθιμο με πανάρχαιες ρίζες που αναβιώνει κάθε χρόνο στην Ελευσίνα, στον ιερό τόπο των Ελευσίνιων Μυστηρίων, όπου από τη Μυκηναϊκή Εποχή έως το τέλος του 4ου αι. μΧ λατρευόταν συνεχώς η θεά Δήμητρα, θεά της ανανέωσης της φύσης και της βλάστησης των σιτηρών.
Το έθιμο με τα πολυσπόρια πραγματοποιείται την παραμονή των Εισοδίων της Θεοτόκου, δηλαδή στις 20 Νοεμβρίου, στο μεταβυζαντινό εκκλησάκι της Παναγίας Μεσοσπορίτισσας.
Η εκκλησία δεσπόζει στον λόφο εντός του αρχαιολογικού χώρου -συγκεκριμένα πάνω από το αρχαίο Τελεστήριο, το εστιακό σημείο αναφοράς της λατρείας στη θεά- και έχει χτιστεί πάνω στα ερείπια παλαιότερου χριστιανικού ναού.
Σύμφωνα με τον Λαογραφικό Σύλλογο Ελευσίνας το «Αδράχτι», κύριο υπεύθυνο για την αναβίωση του εθίμου, εκείνη τη μέρα ετοιμάζονται τα πολυσπόρια στο ομώνυμο Λαογραφικό Μουσείο της πόλης. Οι γυναίκες βράζουν στα σπίτια τους όσπρια (όπως ρεβίθια, φασόλια και φακές), αλλά και στάρι, αναβιώνοντας την αγροτική παράδοση που ήθελε ο καθένας να βράζει ό,τι παρήγαγε. Κατόπιν, τα πηγαίνουν στο Λαογραφικό Μουσείο, όπου μέσα σε ένα καζάνι γίνεται η «σύβραση», δηλαδή το βράσιμο όλων των παραπάνω μαζί με πετιμέζι, ρόδι και σταφίδες.
Κατόπιν το τελικό προϊόν, δηλαδή τα «πολυσπόρια», μοιράζεται σε πλαστικά ποτηράκια και μετά τον Εσπερινό (γύρω στις 5 το απόγευμα) διανέμεται στον κόσμο που έχει ανέβει στην εκκλησία για να παρακολουθήσει την εορταστική λειτουργία, προσκομίζοντας άρτους και πρόσφορα για τον εορτασμό της Παναγίας της Μεσοσπορίτισσας.
Το υπουργείο Πολιτισμού αποφάσισε δια της αρμόδιας διεύθυνσης Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, να ετοιμάσει τον φάκελο της υποψηφιότητας του εθίμου της Παναγίας Μεσοσπορίτισσας στην Ελευσίνα, ώστε αρχές του 2020 να κατατεθεί για τον εθνικό κατάλογο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς και το πρώτο τρίμηνο του 2021 να προωθηθεί για ένταξη στον κατάλογο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.
Όπως είχε αναφέρει η Λίνα Μενδώνη στην πρόσφατη συνέντευξη Τύπου, στην Παναγία Μεσοσπορίτισσα, την παραμονή των Εισοδίων της Θεοτόκου, «γίνεται ένα καταπληκτικό έθιμο που στην πραγματικότητα είναι η αναβίωση του αντίστοιχου εθίμου της αρχαιότητας».
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ/ Φωτογραφίες: ΑΠΕ-ΜΠΕ/Παντελής Σαίτας
σχόλια