Αλλιώς περίμενα την πρώτη μου παράσταση της νέας (χειμερινής) περιόδου. Η ψυχρολουσία που δέχθηκα κατά τη διάρκεια του Desire, μιας παρά λίγο ωριαίας σκηνικής πράξης στο υπόγειο του Bios, με επανέφερε στη σκληρή πραγματικότητα της πόλης με τις εκατοντάδες παραστάσεις, τους χιλιάδες ηθοποιούς, τους δεκάδες wanna-be σκηνοθέτες. Και ως γνωστόν, όταν οι αριθμοί δεν αντιστοιχούν σε πραγματικές ανάγκες, παρατηρούνται επώδυνες παρανοήσεις. Αλλιώς, η ομάδα Mag θα αντιλαμβανόταν ότι αυτό που oι ίδιοι θεωρούν ενδιαφέρον δεν είναι απαραίτητα ενδιαφέρον και για τους άλλους. Περιγράφω: Μία κόκκινη κουρτίνα που καλύπτει κατά το ήμισυ μία εσοχή στον τοίχο, ένα φωτεινό αστέρι κρεμασμένο στον τοίχο αριστερά, δύο γυναίκες που λικνίζονται, ένας άνδρας που μπαίνει κατά διαστήματα φέρνοντας διάφορα αντικειμένα. Σ’ ένα λίγο που κρατά ώρα οι τρεις ηθοποιοί της παράστασης (ο Κώστας Κουτσολέλος, η Έλενα Πολυγένη και η Φιλιώ Ρεζίτη) αγνοούν τη σημασία του «σεναρίου», αγνοούν το σκηνικό timing και κάθε έννοια υποκριτικής, κι όποτε θέλουν να εκφραστούν διά του λόγου λένε τις πιο βαρετές κοινοτοπίες, φορούν τα αγγλοσαξωνικά καπελάκια γενεθλίων, τραγουδούν σωστά ή επιτηδευμένα παράφωνα, μας δείχνουν τη ματαιότητα -ή ίσως την ηλιθιότητα- του να διεκδικείς την ιδιότητα του καλλιτέχνη ή του θεατή. Κάποια στιγμή οι ηθοποιοί μας δηλώνουν ότι η παράσταση τελείωσε. Για μια στιγμή λες «δεν μπορεί, πρόκειται για εύρημα», μετά κοιτάς το ρολόι σου, βλέπεις ότι, πλήξη-ξεπλήξη, πέρασαν 50 λεπτά, παίρνεις τα πράγματά σου και φεύγεις.
Αισθάνομαι άσχημα κάθε φορά που γράφω αρνητικά για νέες ομάδες και νέους ανθρώπους του χώρου. Αλλά φαίνεται πως ξεχνούν ότι τέτοιου είδους απόπειρες δοκιμάστηκαν και εξαντλήθηκαν στη δεκαετία του ’70. Έπειτα, η πρωτοπορία στις καλές, ουσιαστικές στιγμές της δεν μπορεί να συμπίπτει με την ομφαλοσκόπηση αλλά με την ανάγκη των δημιουργών να διαρρήξουν την κυρίαρχη συνθήκη, οδηγώντας σε νέους δρόμους τη σχέση τους με το κοινό. Αλλά όταν δεν δημιουργείται σχέση, όταν μια παράσταση διώχνει τους ανθρώπους από το θέατρο, για ποιους δρόμους ακριβώς μιλάμε; Στην περίπτωση του Desire, η παρεξήγηση είναι σίγουρη, αν ένας θεατής έχει δει λίγο θέατρο στη ζωή του.
Η δεύτερη καινούργια παράσταση που είδα ήταν ο μονόλογος Κρεβάτι ανάμεσα στις φακές (1987) του Άλαν Μπένετ, συγγραφέα της Τρέλας του Γεωργίου Γ’ και του πιο πρόσφατου History Boys (2004). Το συγκεκριμένο κείμενο συμπεριλαμβάνεται σε μία συλλογή έξι μονολόγων που έγραψε ο Μπένετ το 1987 για την τηλεόραση του ΒΒC. Το ξεχώρισε ο κινηματογραφιστής Σταύρος Στάγκος, το μετέφρασε και το σκηνοθέτησε στο θέατρο Χώρα. Στις περισσότερες παραστάσεις που υπογράφουν σκηνοθέτες του κινηματογράφου είναι ευδιάκριτη η αγάπη για το κείμενο, η πίστη στη δύναμη της υποκριτικής, η έγνοια για συνέπεια μεταξύ δραματουργικής και σκηνικής συνθήκης. Η Λιλή Τσεσματζόγλου ερμηνεύει πειστικά τη σύζυγο ενός εφημέριου, μια γυναίκα παγιδευμένη σ’ έναν κενό νοήματος ρόλο, αφού ούτε η θρησκεία ούτε η Εκκλησία (με το καθημερινό τυπικό, τις τελετές και τις φιλανθρωπικές εκδηλώσεις της) μπορούν να τη συγκινήσουν. Η σχέση της με τον άνδρα της είναι μια αποτυχημένη κωμωδία. Καταλήγει στην παρηγορητική δύναμη του αλκοόλ και ενός Ινδού ιδιοκτήτη μίνι μάρκετ. Η ειρωνεία, το πικρό χιούμορ, η καθαρότητα με την οποία παρατηρεί η γυναίκα τη ζωή της έχουν καθαρά βρετανικά χαρακτηριστικά - γι’ αυτό και ο λόγος της προσλαμβάνεται εμμέσως μέσα από συγγενείς αναφορές σε βιβλία και ταινίες.
Προφανώς, επειδή το κείμενο είναι μικρό και η ερμηνεία του με το ζόρι φτάνει τα 50 λεπτά, ο σκηνοθέτης εικονογράφησε κάποιες σκηνές του μονόλογου με τη βοήθεια τεσσάρων χορευτών/ηθοποιών. Και παρ’ ότι η σκηνική πράξη μαρτυρούσε τη φροντίδα με την οποία στήθηκε, τόσο τα μιμικά ενσταντανέ που εκτέλεσαν η Βάλια Πάτσιου, η Βιβή Ρωμανά, η Ελένη Ανδρεουλάκη και ο Φερνάντ Ζοζέφ Ραμπλό όσο και το βίντεο ήταν περιττά. Δεν υπάρχει λόγος να πολλαπλασιάζεις την ίδια πληροφορία με διαφορετικούς τρόπους και μέσα. Ό,τι χρειάζεται ένας καλός μονόλογος για να μεταδοθεί στους θεατές εμπεριέχεται στον ίδιο το λόγο. Όταν είναι καλός ο ηθοποιός που τον ερμηνεύει, η σκηνοθεσία είναι περιττή.
