Μια τοιχογραφία από το Ακρωτήρι στη Σαντορίνη, ένα μινωικό ειδώλιο της Θεάς των Φιδιών, μια νεανική ανάμνηση από παρεΐστικη περιπλάνηση στην Ελλάδα, μια σχετική αδυναμία στη Φολέγανδρο, ο θαυμασμός για μια τεχνίτρια που ζει στο Σουφλί ή στην Καλαμάτα, μια άσβεστη φλόγα για σύνδεση με το ανεξερεύνητο χθες, ένα κυκλαδικό ειδώλιο, ο σεβασμός στην Ελληνική Επανάσταση, η βαθιά μελέτη των λαογραφικών βιβλίων της Αγγελικής Χατζημιχάλη, η Οδύσσεια, οι μουσικές, οι χοροί, οι φορεσιές και τεχνικές ύφανσης, το Κάλλος και το Φως.
Η καλλιτεχνική διευθύντρια του οίκου Dior, Μαρία Γκράτσια Κιούρι, «ακολούθησε τα χνάρια της Μητέρας Θεάς», υποκλίθηκε στο μεγαλείο της μητέρας, μελέτησε τη γυναικεία λατρεία στον ελλαδικό χώρο αλλά και την οικεία της Μεσόγειο, αφουγκράστηκε το παρελθόν της χώρας μας γυρίζοντάς την απ' άκρη σε άκρη εδώ και δύο χρόνια.
Κι απόψε θα καταλάβουμε γιατί αυτή η μεγάλη προσωπικότητα της σύγχρονης υψηλής ραπτικής επιμένει ότι η αρχαιότητα είναι ο τόπος των απαντήσεων, η παράδοση κίνητρο και δεξαμενή έμπνευσης, οι ρίζες τα μονοπάτια αναζήτησης, η κληρονομιά ιερή και οι συμβολισμοί ο δικός της τρόπος να στέλνει ηχηρά μηνύματα.
«Είναι μεγάλη τιμή να κάνουμε αυτό το όνειρο πραγματικότητα στην καρδιά μιας πρωτεύουσας τεράστιας ομορφιάς, μέσα από ένα ευρύ φάσμα καλλιτεχνικών ανταλλαγών. Οι αρχετυπικές δεξιότητες και η παράδοση της χώρας σας με συναρπάζουν και θα έχω τη χαρά και το προνόμιο να τις ενσωματώσω στη συλλογή μου».
Στο φόντο θα υπάρχει το Καλλιμάρμαρο, στον πλανήτη θα φτάνει το μήνυμα ότι η συλλογή «Cruise 2022» παρουσιάζεται στην Ελλάδα, το σχέδιο «Dior Celebrates Greece» θα γεμίζει την Αττική (από την Ακρόπολη ως το ναό του Ποσειδώνα) με εικόνες ανείπωτης ομορφιάς, οι δημιουργίες θα υπογραμμίζουν το επαναστατικό σθένος και την απέριττη ελληνική λεπτότητα, ενώ στις ετικέτες των ρούχων θα υπάρχει η σφραγίδα «Made in Greece», αφού όλα φτιάχτηκαν στον τόπο που ξύπνησε την έμπνευση της κολεξιόν.
«Είναι μεγάλη τιμή να κάνουμε αυτό το όνειρο πραγματικότητα στην καρδιά μιας πρωτεύουσας τεράστιας ομορφιάς, μέσα από ένα ευρύ φάσμα καλλιτεχνικών ανταλλαγών. Οι αρχετυπικές δεξιότητες και η παράδοση της χώρας σας με συναρπάζουν και θα έχω τη χαρά και το προνόμιο να τις ενσωματώσω στη συλλογή μου» είχε αρχικά δηλώσει η Μαρία Γκράτσια Κιούρι, ενώ, λίγο καιρό μετά, έγινε ακόμα πιο συγκεκριμένη: «Η Αθήνα για μένα αντιπροσωπεύει έναν ονειρεμένο προορισμό για τη διοργάνωση ενός σόου που αποθεώνει, περισσότερο από ποτέ, τη μαγεία και την απήχηση των πολιτισμών».
Διαχρονικά γοητευμένη με την αρχαιότητα αλλά και τη σχέση της με την Ελλάδα, η Κιούρι έχει παραδεχτεί σε ανύποπτες στιγμές πως η χώρα μας είναι ο τόπος που σχηματίστηκαν οι αναφορές της και γεννήθηκε αυτή η ακόρεστη δίψα της για ιστορία.
Η πρώτη γυναίκα καλλιτεχνική διευθύντρια του εμβληματικού οίκου που ιδρύθηκε το 1946 στο Παρίσι από τον Κριστιάν Ντιόρ είναι μια ηγετική φυσιογνωμία της σύγχρονης μόδας με νεοφεμινιστικές ανησυχίες, μια εξαιρετικά χαρισματική και πανίσχυρη γυναίκα, που καταφέρνει εδώ και πέντε χρόνια να σμιλεύει το σύγχρονο πρόσωπο του Dior με τον πιο ευφυή τρόπο. Ας τη γνωρίσουμε:
Τίποτα από όλα αυτά που φλέγονται μέσα της δεν αντανακλώνται στην εξωτερική της εμφάνιση. Κρατά τα ξανθά –λευκά πια– μαλλιά της σε ένα αδιάφορο, ίσιο καρέ, γεμίζει με έντονο μαύρο eye liner το περίγραμμα των ματιών της (όταν δεν κυκλοφορεί χωρίς ίχνος μακιγιάζ), έχει ξεκάθαρη αδυναμία στα λευκά πουκάμισα, λατρεύει τις μονοχρωμίες και το πιο extravagant στοιχείο πάνω της είναι τα ευμεγέθη δακτυλίδια. Η Κιούρι έχει μια weird ανθρωπιά, μια σπάνια ευγένεια, μια ατσαλένια σιγουριά ότι ξέρει να διαβάζει τα σημάδια των καιρών και σαφή άρνηση να διαχωρίσει τη μόδα από την τέχνη και τη ζωή.
Γέννημα θρέμμα της Ρώμης, η Μαρία Γκράτσια Κιούρι έβγαλε τα πρώτα της ένσημα στην εφηβεία σε ένα κατάστημα παιχνιδιών, μια χριστουγεννιάτικη περίοδο. Η πρώτη της διαμαρτυρία, την ίδια περίπου περίοδο, είχε στόχο τους καθηγητές της στο καθολικό σχολείο και αίτημα να χαλαρώσει ο ενδυματολογικός κώδικας. «Δεν ήθελα να φορέσω τη στολή. Είναι σημαντικό στη ζωή να έχουμε κάτι για το οποίο θέλουμε να διαμαρτυρηθούμε. Εάν η ζωή είναι πολύ εύκολη, δεν είναι καλή» θυμόταν χρόνια μετά.
Ως γνήσια Ιταλίδα που έβλεπε πάντα στη γειτονική Ελλάδα τη χώρα της πρώτης νεανικής ελευθερίας, αμέσως μετά το σχολείο μπήκε με μερικούς φίλους σε ένα αυτοκίνητο και τελειώνοντας το σχολείο, έφτασε ως τα Μετέωρα.
Επιστρέφοντας, οι γονείς της την πίεσαν να μπει στο πανεπιστήμιο, από το οποίο δεν έχει ακόμα και σήμερα αποφοιτήσει. Αντί για τις φοιτητικές αίθουσες, προτίμησε έναν δημιουργό αξεσουάρ μόδας, όπου σχεδίασε τα πρώτα της σανδάλια μέχρι να γίνει δεκτή στον Fendi.
Με τον σύζυγό της, Πάολο Ρεγκίνι, έξοχο ράφτη πουκαμίσων, γνωρίστηκαν στη Σαρδηνία. Στον γάμο τους η Κιούρι φορούσε ένα δαντελένιο πουκάμισο, λευκή φούστα και μπεζ παλτό, τα μαλλιά της ήταν πιο κοντά από ποτέ, συνδυασμός που έκανε την μητέρα της να αναφωνήσει ότι ήταν εντελώς κακόγουστη. Για τον μήνα του μέλιτος, ταξίδεψαν στην Αμερική. Σύντομα στην οικογένεια προστέθηκε ο γιος τους Νικολό και η κόρη τους Ρακέλε.
Όταν ανέλαβε τον Dior, διαδέχτηκε τον Ραφ Σίμονς –ουσα η έβδομη στη σειρά καλλιτεχνική διευθύντρια– και είχε μόλις συμπληρώσει τα 52 της χρόνια. Στον γαλλικό οίκο ήξεραν ότι είχε έρθει η ώρα για μια γυναίκα στην ηγεσία, μελετούσαν καιρό το φαινόμενο Κιούρι. Για την ακρίβεια, ο ισχυρός άνδρας του γαλλικού οίκου, Σίντνεϊ Τολεντάνο, είχε «συστηθεί» με την Κιούρι 20 χρόνια πριν, όταν έψαχνε για σχεδιαστή τσαντών που θα προσλάμβανε για βοηθό του Γκαλιάνο!
Η Κιούρι δεν πήρε τότε τη θέση πλάι στον Γκαλιάνο αλλά περιπλανήθηκε σε Fendi και Valentino και συνεργάστηκε άψογα με τον επί 17 χρόνια συνοδοιπόρο της, Πιερπάολο Πιτσιολι. Απέκτησε έτσι μια πλούσια εμπειρία σε ρούχα υψηλής ραπτικής και ready-to-wear συλλογές, έβαλε την υπογραφή της σε μερικές από τις πιο επιτυχημένες τσάντες και παπούτσια των τελευταίων ετών, αλλά, κατά τα ψέματα, για να διευθύνεις το μεγαθήριο Dior προφανώς και δεν αρκεί να έχεις βάλει το V του Valentino παντού και να έχεις πλημμυρίσει την αγορά Baguette it-bags.
«Τι παράξενος κόσμος που είναι η βιομηχανία της μόδας» είχε δηλώσει στο W. «Οι πελάτες είναι γυναίκες, οι περισσότεροι εργαζόμενοι είναι γυναίκες, αλλά όλοι έμειναν έκπληκτοι που μια γυναίκα ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση».
Για την εκπαίδευσή της και για να αντεπεξέλθει στην πρόκληση, κλείστηκε στα αρχεία του οίκου όπου επιβεβαίωσε τη διαίσθησή της ότι η Dior έπρεπε να στραφεί στη γυναικεία ενδυνάμωση. «Όταν ιδρύθηκε ο Dior ο κόσμος έβγαινε από μια απελπιστική παγκόσμια συγκυρία. Αμέσως μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, οι δημιουργίες μας μετέδωσαν σε όλο το Παρίσι την πεποίθηση ότι υπήρχε μέλλον, και αυτό ήταν πολιτικό. Σκέφτομαι λοιπόν ότι σήμερα η ενσωμάτωση της τρομοκρατίας, του ακτιβισμού και της περιβαλλοντικής υποβάθμισης στο αφήγημά μας είναι ένα διαφορετικό είδος του πολέμου».
Έτσι είχε έτοιμα τα συνθήματά της («Πρέπει όλες να γίνουμε φεμινίστριες», «Oι ανησυχίες είναι παγκόσμιες», «Είμαστε όλες κλειτοριδικές») και ήταν πεπεισμένη πως αντί για τάσεις, δοξασμένο παρελθόν, κυρίαρχα μοτίβα και ανούσιους πια ρόλους για τις γυναίκες, οι σύγχρονες ανάγκες επιτάσσουν τολμηρή γλώσσα, διάλογο με τον σύγχρονο προβληματισμό, ταύτιση με τις φεμινιστικές ανησυχίες και επαφή της υψηλής ραπτικής με ο,τι κυριαρχεί στην παγκόσμια ατζέντα.
Τι σχέση όμως είχε αυτή η καλλιεργημένη επαναστάτρια με έναν οίκο ταυτισµένο µε τη θηλυκότητα, που τη δεκαετία του '40 και του '50, σε ένα Παρίσι λαβωμένο από τον Πόλεμο, έπεισε τις γυναίκες να ξαναπιστέψουν στο παραμύθι; Κι όμως. Ο Κριστιάν Ντιόρ, ο σχεδιαστής για τον οποίο επινοήθηκε ο όρος «new look», φλέρταρε με το παρελθόν και με τον κόσμο του ονείρου αλλά πίστευε πως η ομορφιά βρισκόταν σε αυτό το ανεπαίσθητο όριο όπου το σήμερα αγκαλιάζεται με το χθες.
«Όταν έφτασα στο Παρίσι όλοι μου έλεγαν "ξέρετε, ο Dior είναι ένας ο οίκος της θηλυκότητας", κι εγώ τους απαντούσα "εντάξει, αλλά νομίζω ότι μπορούμε να ταυτίσουμε τη θηλυκότητα με κάτι περισσότερο από μερικά λουλουδάκια". Αυτή η παραδοσιακή ιδέα του θηλυκού ήταν για μένα πολύ παλιά και ξεπερασμένη. Κι έτσι συμφωνήσαμε απολύτως στην αξία και την ιστορία του Dior, αλλά και στην ανάγκη να μιλήσουμε για τις γυναίκες σήμερα».
Παραδόξως όλα αυτά όχι μόνο δεν αποθάρρυναν τους επικεφαλής στον Dior, αλλά τους έκαναν να πιστεύουν πως τη στιγμή που ο κόσμος της μόδας δονούνταν από τη μετακίνηση της Μπoυσρά Ζαράρ στον Lanvin και το ντεμπούτο του ιδιοσυγκρασιακού Aντονι Βακαρέλο στον Yves Saint Laurent, εκείνοι είχαν στην Avenue Montaigne την προσωπικότητα που επρόκειτο να ανακηρύξει τον φεμινισμό σε σύγχρονο ζητούμενο. Ήσυχα, συγκροτημένα, μελετημένα. Χωρίς ακρότητες και οριακές καταστάσεις (βλέπε σκάνδαλο Τζον Γκαλιάνο) από τις οποίες οι πληγές επουλώθηκαν με ανυπολόγιστο κόπο και χρήμα.
Εκείνο που μάλλον ανησυχούσε περισσότερο τους Γάλλους ήταν αυτή η κανονικότητά της και το γεγονός ότι έπρεπε να αφήσει τη γενέτειρα της, τη Ρώμη, τον σύζυγό της και την οικογενειακή εστία. Καθώς η μετακίνηση στο Παρίσι ήταν αδιαπραγμάτευτη (πώς αλλιώς θα γινόταν, άλλωστε;), της μεγέθυναν την πρόκληση ζητώντας της, εκτός από τις δύο συλλογές ραπτικής, τον σχεδιασμό παπουτσιών, τσαντών, κοσμημάτων και γυαλιών (projects που την περίμεναν με το που ανέλαβε), να ασχοληθεί με την εικόνα του οίκου, να αποκτήσει τον απόλυτο έλεγχο για τις διαφημιστικές καμπάνιες και να βάλει την υπογραφή της στον σχεδιασμό των καταστημάτων σε όλο τον κόσμο.
Εκείνη, φυσικά, χωρίς να περιμένει λεπτό, μπήκε στο γήπεδο (πρώτη της επίδειξη μόδας), με σχήμα απολύτως επιθετικό: τα ηχεία έπαιζαν το «Flawless» της Beyoncé, γραμμένο κι εμπνευσμένο από την περίφημη ομιλία/μανιφέστο «We Should All Be Feminists» της Νιγηριανής συγγραφέα Τσιμαμάντα Νγκόζι Αντίτσι στο TEDx (η οποία παρεμπιπτόντως καθόταν στις πρώτες σειρές της επίδειξης), και το πρώτο μοντέλο εμφανίστηκε φορώντας μια έξοχα στολισμένη μπλε τούλινη φούστα, με sneakers κι ένα λευκό T-shirt που έγραφε «We Should All Be Feminists».
Από τα μεσάνυχτα της ίδιας μέρας η εικόνα αυτή έγινε η πιο ινσταγκραμική στιγμή της επίδειξης, οι celebrities, καλλιτέχνες και αθλητές του κόσμου, που συχνά πληρώνουν όσο όσο για τον συνδυασμό λάμψης και ουσίας, παράγγελναν το μπλουζάκι μετά μανίας και οι κριτικοί εξαντλούσαν νωρίς νωρίς την επιείκειά τους στην ορμητική Κιούρι, αναρωτώμενοι: «Πότε άλλοτε ένα φεμινιστικό σλόγκαν σε ένα λευκό μακό κόστισε 700 ευρώ;».
Και μπορεί η πρώτη αντίδραση των επικεφαλής του οίκου σε εκείνη τη θρυλική επίδειξη να ήταν το αφόρητο καρφί του Σ. Τολεντάνο «Dior is not a T-shirt brand», ωστόσο, πέντε χρόνια από τότε, η Κιούρι επιμένει: «Πιθανώς οι άνθρωποι να προτιμούν το όνειρο ή να θέλουν κάτι πιο διασκεδαστικό. Εγώ επιμένω ότι πρέπει να εκφράζω αυτό που νιώθω. Υπάρχει μια παγειωμένη εντύπωση ότι η μόδα ταυτίζεται με το όνειρο, αλλά η μόδα οφείλει να είναι κοντά στους ανθρώπους. Μιλάει για σώματα, για γυναίκες και άντρες. Νομίζω ότι στο τέλος οι άνθρωποι καταλαβαίνουν ότι τουλάχιστον παραμένω ειλικρινής με τον εαυτό μου» λέει απολαμβάνοντας τη συγκλονιστική παρισινή θέα από το γραφείο της.
Πέντε χρόνια εκεί μέσα αναμετριέται με τα φάντασμα του παρελθόντος και δείχνει στο παγκόσμιο κοινό ότι η ανάγνωση παραμένει θηλυκή, αλλά η γλώσσα έχει αλλάξει, ότι η ευθραυστότητα είναι passe, ότι η εξιδανίκευση είναι μια επίπλαστη ανάγκη, ότι η κοινωνική διάσταση της μόδας ορίζει τη νέα δημιουργικότητα κι ότι ανάμεσα στο όνειρο και τον ρεαλισμό θα επιλέγει πάντα αυτό που μπορεί να μοιραστεί με όσο το δυνατόν περισσότερες γυναίκες.
Πλάι στο παράθυρό της μινιατούρες μοντέλα με ενδύματα από το παρελθόν του οίκου, παραταγμένα σε σειρά, δημιουργούν τον νοητό σύνδεσμο με το χθες, ενώ σε μια άκρη, τα δικά της παράσημα (όπως η επίδειξη στο Μουσείο Ροντέν, δύο βδομάδες μετά το ξέσπασμα του σκανδάλου Γουάινστιν, όπου γέμισε τον χώρο άρθρα και πλακάτ που απαιτούσαν σεβασμό στην γυναικεία αυτοδιάθεση, οι ξεχωριστές συνεργασίες της στα ντεφιλέ με καλλιτεχνικές ομάδες και η περσινή μαγική παρουσίαση της συλλογής Cruise στην πατρίδα της, το Λέτσε, για να τιμήσει τις παραδόσεις της Νότιας Ιταλίας) υπενθυμίζουν στα αφεντικά ότι κανείς δεν θα μπορούσε να επανεφεύρει την καλλιτεχνική φιλοσοφία του οίκου με τον τρόπο που το επιτυγχάνει η Κιούρι.
«Απαίτησες, άραγε, να πληρώνεσαι όσο και οι άντρες σχεδιαστές που πριν από εκείνη κάθισαν στο ιστορικό αυτό γραφείο;» ρωτήθηκε κάποτε. «Όχι, ποτέ δεν σκέφτηκα έτσι. Θέλω να πληρώνομαι σε σχέση με τη δουλειά που προσφέρω κι όχι συγκριτικά με τους άλλους ανθρώπους»...
Είπαμε, με παρωχημένα κλισέ και τετριμμένα δεν θα τη βγάλετε καθαρή με την Κιούρι!
Παρακολουθείστε στις 21:30 σε ζωντανή μετάδοση την παρουσίαση της συλλογής «Cruise 2022» του οίκου Dior.
