Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δεσμεύθηκε ότι θα είναι γρήγορη η αντίδραση στην απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου της Πολωνίας που απορρίπτει την υπεροχή του δικαίου της ΕΕ, εξέλιξη που προκάλεσε νέα κρίση στις σχέσεις των Βρυξελλών με τη Βαρσοβία.
Η Φον ντερ Λάιεν δήλωσε βαθιά ανήσυχη για την απόφαση του δικαστηρίου, που κατέληξε ότι βασικές αρχές του δικαίου της ΕΕ είναι ασύμβατες με το σύνταγμα της Πολωνίας. «Έδωσα εντολή στις υπηρεσίες της Κομισιόν να αναλύσουν την απόφαση διεξοδικά και γρήγορα. Σε αυτή τη βάση θα αποφασίσουμε τα επόμενα βήματα», δήλωσε η πρόεδρος της Κομισιόν, στην πρώτη της αντίδραση για το ζήτημα.
«Οι Συνθήκες μας είναι απόλυτα σαφείς. Όλες οι αποφάσεις του Δικαστηρίου της ΕΕ είναι δεσμευτικές για όλες τις αρχές των κρατών μελών, μεταξύ άλλων και για τα εθνικά δικαστήρια. Το ενωσιακό δίκαιο υπερισχύει του εθνικού δικαίου, συμπεριλαμβανομένων των συνταγματικών διατάξεων. Αυτό έχουν συνυπογράψει όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ ως μέλη αυτής», δήλωσε ακόμη η Φον ντερ Λάιεν και υπογράμμισε ότι η Κομισιόν θα χρησιμοποιήσει «όλες τις εξουσίες» που έχει βάσει των Συνθηκών, για να τα διασφαλίσει όλα αυτά.
Τόσο η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν όσο και οι αξιωματούχοι της Κομισιόν δεν έδωσαν λεπτομέρειες για το χρονοδιάγραμμα. «Το “γρήγορα” δεν μας δεσμεύει με ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Σημαίνει χωρίς καθυστέρηση. Σημαίνει ότι θα ελέγξουμε αυτή την απόφαση και ο χρόνος που θα απαιτήσει η ανάλυση προφανώς θα εξαρτηθεί από την πολυπλοκότητα της απόφασης και τις επιπλοκές της για εμάς», δήλωσε ο επικεφαλής εκπρόσωπος της Κομισιόν, Ερίκ Μαμέρ.
Ενεργοποίηση του μηχανισμού αιρεσιμότητας ζητά το ευρωκοινοβούλιο
Οι επικεφαλής των επιτροπών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ζήτησαν από την Κομισιόν να εφαρμόσει άμεσα τον νέο μηχανισμό αιρεσιμότητας, μετά την απόφαση του πολωνικού Συνταγματικού Δικαστηρίου.
Αντιδρώντας στην απόφαση, οι επικεφαλής των επιτροπών για τον Έλεγχο του Προϋπολογισμού, τις Νομικές Υποθέσεις και για τις Πολιτικές Ελευθερίες, τη Δικαιοσύνη και τις Εσωτερικές Υποθέσεις, τόνισαν ότι η Κομισιόν θα πρέπει να εφαρμόσει άμεσα τον μηχανισμό αιρεσιμότητας για την προστασία του προϋπολογισμού από παραβιάσεις του κράτους δικαίου στην Πολωνία.
«Με αυτή την απόφαση, η Πολωνία δυστυχώς αποχαιρετά την ευρωπαϊκή έννομη τάξη», ανέφερε χαρακτηριστικά η Μόνικα Χολμέιερ, επικεφαλής της επιτροπής για τον Έλεγχο του Προϋπολογισμού.
«Αν οι ευρωπαϊκές νομικές πράξεις δεν είναι πλέον αποδεκτές, είναι υπό αμφισβήτηση το αν η Πολωνία μπορεί ακόμη να επωφελείται από τα τεράστια ποσά της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης που λαμβάνει αυτή τη στιγμή», συμπλήρωσε. «Αναρωτιέμαι αν αυτή είναι μία συνέπεια που είναι πρόθημες να ρισκάρουν οι πολωνικές αρχές», κατέληξε.
Αν και η Κομισιόν έχει εμπλακεί σε νομική διαμάχη με το γερμανικό Συνταγματικό δικαστήριο για το δίκαιο της ΕΕ, οι Βρυξέλλες θεωρούν πολύ πιο σοβαρή την απόφαση που ελήφθη στην Πολωνία. Οι δικαστές της χώρας απέρριψαν τη βασική αρχή της προτεραιότητας του δικαίου της ΕΕ, που αποτελεί βασικό πυλώνα της έννομης τάξης της Ένωσης, κάτι στο οποίο συμφωνούν όλα τα μέλη κατά την ένταξή τους.
Η πολωνική απόφαση απορρίπτει σημαντικά άρθρα των Συνθηκών της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου ότι οι χώρες- μέλη πρέπει να παίρνουν «κατάλληλα μέτρα», προκειμένου να εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους υπό το ευρωπαϊκό δίκαιο.
Πολιτικοί και ακαδημαϊκοί περιέγραψαν την κίνηση αυτή της Βαρσοβίας ως «νομικό Polexit», που θέτει σε κίνδυνο την πρόσβαση της Πολωνίας σε ευρωπαϊκά κονδύλια, αλλά και τα δικαιώματα των σε μεγάλο βαθμό φιλοευρωπαίων πολιτών και των επιχειρήσεών της.
Η κυβέρνηση της Πολωνίας επιχείρησε να εκτονώσει την κρίση, λέγοντας ότι η απόρριψη της νομικής υπεροχής του δικαίου της ΕΕ δεν επηρεάζει τομείς στους οποίους έχει αρμοδιότητα η Ένωση, όπως ο ανταγωνισμός και το εμπόριο.
Με πληροφορίες από Guardian
