Εντυπωσιακές εικόνες από έξι σύγχρονα ναυάγια που κείτονται στον βυθό της Καρπάθου ήρθαν στο φως από την ομάδα του ερευνητή Κώστα Θωκταρίδη που, σε συνεργασία με το Δήμο Καρπάθου, κατέγραψε για πρώτη φορά τα σύγχρονα ναυάγια της περιοχής.
«Κάτω από τα νερά του νησιού κρύβεται μία άγρια ομορφιά ιδιαίτερων γεωλογικών σχηματισμών που με την απόκοσμη εικόνα τους συνθέτουν ένα μυστηριώδες σκηνικό αποτελώντας πόλο έλξης για κάθε δύτη» αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Θωκταρίδης. Επισημαίνει πως ο υποβρύχιος κόσμος της Καρπάθου είναι ξεχωριστός και γεμάτος εκπλήξεις καθώς υπήρξε πέρασμα πολεμικών πλοίων και υποβρυχίων κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Τα περισσότερα από τα ναυάγια βρίσκονται σε προσιτά βάθη (έως 40 μέτρα), είναι σε πολύ καλή κατάσταση και συναντώνται τόσο στο βόρειο όσο και στο νότιο τμήμα του νησιού. Κάποια από τα βυθισμένα πλοία είναι ιδιαίτερης ναυπηγικής, έχουν ναυπηγηθεί προπολεμικά και επιβίωσαν από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο πριν καταλήξουν χρόνια μετά στο βυθό της Καρπάθου.
ΔIAΣ - Ένας θεός κάτω από την Όλυμπο της Καρπάθου
Το μότορσιπ ΔIAΣ ναυπηγήθηκε στην Ολλανδία το 1951. Το πλοίο είχε αποπλεύσει από το λιμάνι της Στυλίδας την 24η Μαρτίου 1989 με φορτίο τούβλων σε παλέτες, συνολικού βάρους 680 τόνων, με τελικό προορισμό τα Πηγάδια της Kαρπάθου.
Το πλοίο βυθίστηκε στις 29 Μαρτίου του 1989, και σε απόσταση 1,5 μιλίου βόρεια του όρμου Διαφάνι, κάτω από τον φημισμένο οικισμό της Ολύμπου, λόγω της μεγάλης κλίσης που είχε πάρει. Θύματα δεν υπήρξαν. Το ναυάγιο βρίσκεται σε αμμώδη βυθό βάθους 24 μέτρων. Το πρυμναίο τμήμα ακουμπά στο βυθό με την δεξιά πλευρά, ενώ λόγω της εξαιρετικής καθαρότητας των νερών της Καρπάθου συχνά η παρατήρηση του ναυαγίου μπορεί να γίνει και από την επιφάνεια με μάσκα. Το ογκώδες φορτίο τούβλων που μετέφερε έχει γίνει καταφύγιο για τα ψάρια της περιοχής.
ΝΙΤΑLKO - Ένας βετεράνος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου
Το 1938 ναυπηγήθηκε στα ναυπηγεία Ewald Berninghaus, στην Κολωνία της Γερμανίας, ένα σκάφος ποτάμιων και παράκτιων πλοών για λογαριασμό του Hermann Knütel που είχε την έδρα του στο Αμβούργο. Το μότορσιπ επιτάχθηκε από το Γερμανικό Πολεμικό Ναυτικό στις 27 Νοεμβρίου 1939 και αρχικά χρησίμευσε για τη μεταφορά τορπιλών υπαγόμενο στον Ναύσταθμο του Κιέλου. Το ESTE ήταν ένα από τουλάχιστον είκοσι παρόμοια σκάφη που στάλθηκαν το 1942-1943, δια μέσω των μεγάλων ποταμών της Κεντρικής Ευρώπης, στη Μαύρη Θάλασσα για να ενισχύσουν τη δράση του γερμανικού στρατού στην περιοχή.
Όταν ο σοβιετικός στρατός απώθησε τις γερμανικές δυνάμεις προς τα δυτικά, με αποτέλεσμα τα σκάφη αυτά να χάσουν τον ρόλο τους και να κινδυνεύουν, αποφασίστηκε να προωθηθούν στο Αιγαίο μέσω των Στενών, προκειμένου να συνεισφέρουν στις συνεχιζόμενες γερμανικές επιχειρήσεις στον ελληνικό χώρο.
Το απόγευμα της 10ης Ιανουαρίου 1944 το ESTE μαζί με τα μότορσιπ SEERÄUBER και VERA αναχώρησαν από τη Λέρο για τη Ρόδο. Το ESTE ήταν κενό φορτίου, στο SEERÄUBER επέβαιναν ογδόντα στρατιώτες και το VERA μετέφερε πετρέλαιο. Ακολουθώντας μια δυτική ρότα για να αποφύγουν τυχόν συνάντηση με εχθρικά σκάφη κατέπλευσαν στα Λιβάδια της Τήλου για να διανυκτερεύσουν και να πλεύσουν το πρωί προς τη Ρόδο υπό την κάλυψη της γερμανικής αεροπορίας.
Κατά τη διάρκεια της νύχτας, μεταξύ 03.00' και 04.00' εισήλθαν στον κόλπο τρεις βρετανικές τορπιλάκατοι που άνοιξαν πυρ κατά των γερμανικών πλοίων. Πυρκαγιές ξέσπασαν στα ESTE και VERA που σύντομα βυθίστηκαν, ενώ ο πλοίαρχος του SEERÄUBER το προσάραξε για να αποφευχθεί η βύθιση του.
Το ναυάγιο του ESTE ανελκύστηκε το 1947 και εκποιήθηκε σε ιδιώτες που το μετονόμασαν ΤΗΛΟΣ. Το ΤΗΛΟΣ ταξίδεψε για χρόνια, προσάραξε στις εκβολές του Αλφειού ποταμού όπου εγκαταλείφθηκε από το πλήρωμα του. Ωστόσο το σκάφος ανελκύστηκε και το 1968 επανήλθε στην ενεργό δράση ως ΚΑΛΗ ΑΡΧΗ.
Μεταπωλήθηκε το 2004 και μετονομάστηκε NITALKO υψώνοντας μια άλλη σημαία, Βόρειας Κορέας. Στις 26 Φεβρουαρίου 2007 το μότορσιπ έπλεε από την Ρόδο προς την Κρήτη έμφορτο με φορτίο γρανίτη που είχε φορτώσει στην Τουρκία. Πλησίον της νήσου Σαρίας μετά από εμπλοκή κάβου στην προπέλα έμεινε ακυβέρνητο εν μέσω δυτικών θυελλωδών ανέμων. Το πλήρωμα που αποτελείτο από τρείς Τούρκους και δύο Ρώσους ναυτικούς εξέπεμψε σήμα κινδύνου και παραλήφθηκε με ασφάλεια από ελικόπτερο Super Puma της Πολεμικής Αεροπορίας.
Το NITALKO κατόπιν παρασυρόμενο προσάραξε και δημιουργήθηκε ρήγμα στο μέσον του φλατ. Την επομένη απουσίαζε από τη θέση του και καθώς οι έρευνες στην περιοχή επέβησαν άκαρπες εκτιμήθηκε πως είχε βυθιστεί.
Το ναυάγιο του NITALKO είναι σε εξαιρετική κατάσταση ακουμπά στο βυθό με δεξιά του πλευρά. Η πλώρη βρίσκεται σε βάθος -40 μέτρων και η πρύμνη φτάνει σχεδόν τα -20 μέτρα. Βρίσκεται δίπλα σε ένα βραχώδη ύφαλο στην βορειοδυτική πλευρά της νήσου Σαρίας στην Κάρπαθο. Τα αμπάρια του είναι γεμάτα γρανίτη με μορφή κυβόλιθου και πλακάκια.
ΤΣΙΜΕΝΤΑΣ ένας σαμουράι στο βυθό της Καρπάθου
Ναυπηγήθηκε το 1969 στα ναυπηγεία Tsuneishi της Ιαπωνίας. Το τέλος του πλοίου ήρθε στις 25 Μαΐου 2003 όταν προσάραξε σε ύφαλο στο στενό Κάσου - Καρπάθου. Οι ζημιές που υπέστη το σκάφος δεν επέτρεψαν την ανέλκυση του και εγκαταλείφθηκε με το κομοδέσιο και τους μηχανισμούς φόρτωσης να μένουν πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Με το πέρασμα του χρόνου το σκαρί δεν άντεξε στις πιέσεις και τη διάβρωση με αποτέλεσμα να σπάσει και να βυθιστεί.
Το ναυάγιο βρίσκεται επί του βραχώδους ύφαλου Κάρπαθος, στο στενό μεταξύ Κάσου και Καρπάθου. Η Θαλάσσια περιοχή είναι γνωστή για τον έντονο κυματισμό και για τα ισχυρά θαλάσσια ρεύματα, από την άλλη πλευρά από τα εξαιρετικά διαυγή καταγάλανα νερά.
Το μέγιστο βάθος δεν ξεπερνά τα -15 μέτρα.
Η πλώρη κυριολεκτικά έχει διαλυθεί και στο βυθό διακρίνονται τα βίντσια οι αγκυροκαδένες καθώς και η εφεδρική άγκυρα.
Τα ελάσματα γύρω από το χώρο του μηχανοστασίου δεν υπάρχουν πλέον και ο υποβρύχιος επισκέπτης μπορεί κολυμπά ανάμεσα στην μηχανή του πλοίου και την ηλεκτρογεννήτρια, θα δει από κοντά την τις στρεβλώσεις στα πτερύγια της προπέλας και στον άξονα.
GERNIK, ο Γερμανός ναρκαλιευτής του πολέμου
Το φορτηγό πλοίο Gernik είχε ναυπηγηθεί το 1939 στο Lübecker Maschinenbau, της Γερμανίας, για την εταιρία του Αμβούργου A. Kirsten και αρχικά έφερε το όνομα CRESSIDA (Χρυσηίδα).
Το 1939 το γερμανικό ναυτικό του έδωσε το όνομα V.102, (Vorpostenboot.102) έλαβε μέρος στην μάχη της Νορβηγίας.
Το 1940 μετετράπη σε ναρκαλιευτικό διέθετε από την κατασκευή του στενό πλωριό ρύγχος, έτσι μπορούσε σχετικά εύκολα να εισχωρήσει σε ναρκοθετημένες περιοχές.
Το πλοίο τον Μάιο του 1945 παραδόθηκε στους Αμερικανούς, αλλά τον Οκτώβριο του 1947 μεταφέρθηκε στους Ολλανδούς και επέστρεψε στα πολιτικά του καθήκοντα ως ELSENBURGH, όνομα που δόθηκε στο πλοίο από ομώνυμη Ολλανδική περιοχή, για λογαριασμό της εταιρίας Wm.H.Muller & Co.
Το 1952 αφαιρέθηκαν οι λέβητες και τοποθετήθηκε μηχανή ντίζελ ως μέσο πρόωσης.
Εκτέλεσε κυρίως το δρομολόγιο από Καζαμπλάνκα - Λονδίνο, μεταφέροντας εμπορεύματα και έχει εκτενείς αναφορές στα εθνικά αρχεία της Μεγάλης Βρετανίας.
Πουλήθηκε το 1961 στη Λιβεριανής έδρας Seven Seas Shipping Corporation και μετονομάστηκε στο τελευταίο του όνομα GERNIK.
Ήταν παραμονές των γιορτών, ξημερώματα Κυριακής, 23 Δεκέμβρη του 1962, όταν το πλοίο Gernik, προσάραξε στα νερά της Κάρπαθου στην παραλία του Διακόφτης έπειτα από σφοδρή θαλασσοταραχή.
Σήμερα είναι άμορφα, σκουριασμένα σίδερα, βυθισμένο σε βάθος 14 μέτρων. Η πρύμνη είναι σφηνωμένη στα βράχια με ελαφριά δεξιά κλίση. Η ιδιαίτερη μεγαλοπρεπής πλώρη ακουμπά στο βυθό με την δεξιά πλευρά από τα όκια απουσιάζουν οι αγκυροκαδένες.
Τα ελάσματα του πλοίου είναι ασυνήθιστα παχιά και υπάρχουν σημεία που διακρίνονται οι καρφωτές λαμαρίνες του 1939.
TENARON S - Ένας Άγγλος του 1935 στα νερά στην Καρπάθου
Είχε ναυπηγηθεί το 1935 με το όνομα GLEN στα R & W Hawthorn, Leslie & Co Ltd., στο Hebburn της Αγγλίας για την βρετανική εταιρία Tyne-Tees Steamship Co.
Η εταιρία του που είχε την έδρα της στο Newcastle.
Το GLEN είχε ολική χωρητικότητα 471 κόρων, διαστάσεις 50,4 x 8,3 μέτρα. Μετά την λήξη του πολέμου το GLEN μετονομάστηκε σε BELGIAN COAST. Το LAIRDSROCK απέκτησε μια νέα μηχανή το 1957 και συνέχισε να ταξιδεύει μέχρι το 1966 οπότε και αποκτήθηκε από τους Περικλή Βαρβατέ & Σια και υψώνοντας ελληνική σημαία μετονομάστηκε σε ΓΙΩΡΓΗΣ.
Το 1979 το σκάφος περιήλθε στην συμπλοιοκτησία «Λευτέρης Δ.» (Θήρα Ναυτιλιακή) και μετονομάστηκε σε ΛΕΥΤΕΡΗΣ Δ. Όμως ένα χρόνο αργότερα πουλήθηκε στην παναμαϊκή Etna Maritime Co SA και πήρε το όνομα TENARON S.
Στις 10 Δεκεμβρίου 1980 το TENARON S. Ταξίδευε από την Ιταλία μεταφέροντας φορτίο τσιγάρων, όταν προσάραξε στις ακτές της Καρπάθου και βυθίστηκε.
Φωτογραφίες από την ομάδα του ερευνητή Κώστα Θωκταρίδη
