Ο πληθυσμός της Γης μόλις έγινε 8 δισεκατομμύρια, αφού γεννήθηκε το μωρό που έσπασε το αριθμητικό αυτό φράγμα του πληθυσμού στον πλανήτη.
Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών επιβεβαίωσε ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός έφτασε τα οκτώ δισεκατομμύρια, μόλις 11 χρόνια μετά το ορόσημο των επτά δισεκατομμυρίων. Μετά από μια μεγάλη αύξηση στα μέσα του 20ου αιώνα, η αύξηση του πληθυσμού έχει ήδη επιβραδυνθεί. Μπορεί να χρειαστούν 15 χρόνια για να φτάσει τα εννέα δισεκατομμύρια και ο ΟΗΕ δεν αναμένει να φτάσει τα 10 δισεκατομμύρια πριν από το 2080. Είναι δύσκολο να υπολογιστεί με ακρίβεια ο αριθμός των ανθρώπων στον κόσμο, και ο ΟΗΕ παραδέχεται ότι τα νούμερά του μπορεί να είναι λάθος και να συμπληρώνονται με καθυστέρηση ενός ή δύο ετών.
Αλλά η 15η Νοεμβρίου είναι η καλύτερη εκτίμησή του για το όριο των οκτώ δισεκατομμυρίων που θα ξεπεραστεί, σύμφωνα με το BBC.
Τα προηγούμενα χρόνια, ο ΟΗΕ επέλεξε μωρά για να εκπροσωπήσουν τα ορόσημα των 5 δισ. , 6 δισ. και 7 δισεκατομμυρίων ανθρώπων.
Λίγα λεπτά μετά τη γέννησή του τον Ιούλιο του 1987, ο Matej Gaspar είχε μια κάμερα που αναβόσβηνε στο μικροσκοπικό του πρόσωπο και μια παρέα από πολιτικούς που περιτριγύριζαν την εξαντλημένη μητέρα του. Κολλημένος στο πίσω μέρος μιας αυτοκινητοπομπής, ο Βρετανός αξιωματούχος του ΟΗΕ Άλεξ Μάρσαλ αισθανόταν εν μέρει υπεύθυνος για το στιγμιαίο χάος που είχε προκαλέσει σε αυτή τη μικροσκοπική μαιευτική μονάδα στα προάστια του Ζάγκρεμπ.
«Βασικά κοιτάξαμε τις προβλέψεις και ονειρευτήκαμε αυτή την ιδέα ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός θα ξεπερνούσε τα πέντε δισεκατομμύρια το 1987», λέει. «Και η ημερομηνία, στατιστικά, ήταν η 11η Ιουλίου». Αποφάσισαν να βαφτίσουν το μωρό "νούμερο 5 δισ" του κόσμου.
Όταν πήγε στους δημογράφους του ΟΗΕ για να ξεκαθαρίσει την ιδέα, εκείνοι εξοργίστηκαν. «Μας εξήγησαν σε εμάς τους αδαείς ότι δεν ξέραμε τι κάναμε. Και πραγματικά δεν θα έπρεπε να διαλέγουμε ένα άτομο ανάμεσα σε τόσα πολλά». Αλλά το έκαναν ούτως ή άλλως. «Ήταν για να δώσουμε ένα πρόσωπο στους αριθμούς», λέει. «Μάθαμε πού θα βρισκόταν ο γενικός γραμματέας εκείνη την ημέρα και από εκεί και πέρα πήγε το πράγμα».
Τριάντα πέντε χρόνια αργότερα, εκείνο το μωρό του κόσμου προσπαθεί να ξεχάσει την πανηγυρική είσοδό του στον κόσμο. Η σελίδα του στο Facebook δείχνει ότι ζει στο Ζάγκρεμπ, είναι ευτυχισμένος παντρεμένος και εργάζεται ως χημικός μηχανικός. Αλλά αποφεύγει τις συνεντεύξεις και αρνήθηκε να μιλήσει στο BBC.
«Λοιπόν, δεν τον κατηγορώ», λέει ο Alex, θυμούμενος το τσίρκο των μέσων ενημέρωσης της πρώτης ημέρας του Matej. Από τότε, τρία δισεκατομμύρια άνθρωποι έχουν προστεθεί στην παγκόσμια κοινότητά μας. Αλλά τα επόμενα 35 χρόνια θα μπορούσε να σημειωθεί αύξηση κατά δύο δισεκατομμύρια και στη συνέχεια ο παγκόσμιος πληθυσμός είναι πιθανό να φρενάρει
Μωρό νούμερο 7 δισ.
Λίγο έξω από τη Ντάκα στο Μπαγκλαντές, η Sadia Sultana Oishee βοηθάει τη μαμά της να καθαρίσει πατάτες για το δείπνο. Είναι 11 ετών και θα προτιμούσε να είναι έξω και να παίζει ποδόσφαιρο, αλλά οι γονείς της είναι πολύ αυστηροί. Η οικογένεια αναγκάστηκε να μετακομίσει εκεί όταν η επιχείρησή τους, που πουλούσε υφάσματα και σαρίκια, χτυπήθηκε από την πανδημία. Η ζωή είναι λιγότερο ακριβή στο χωριό, οπότε μπορούν να πληρώνουν τα δίδακτρα για τα σχολεία των τριών κοριτσιών τους. Η Oishee είναι η μικρότερη και το γούρι της οικογένειας. Γεννήθηκε το 2011 και κατονομάστηκε το μωρό νούμερο 7 δισ. του κόσμου.
Η μητέρα της δεν είχε ιδέα τι επρόκειτο να συμβεί. Δεν περίμενε καν να γεννήσει εκείνη την ημέρα. Μετά από επίσκεψη γιατρού την έστειλαν στο θάλαμο τοκετού για επείγουσα καισαρική τομή. Η Oishee έφτασε ένα λεπτό μετά τα μεσάνυχτα, περιτριγυρισμένη από τηλεοπτικά συνεργεία και τοπικούς αξιωματούχους που έσκυβαν ο ένας πάνω από τον άλλο για να τη δουν. Η οικογένεια έμεινε άναυδη, αλλά και ενθουσιασμένη.
«Δεν είμαστε τόσο εύποροι και η Covid έχει κάνει τα πράγματα πιο δύσκολη», λέει ο πατέρας της οικογένειας.
Από τότε που γεννήθηκε η Oishee, άλλα 17 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν προστεθεί στον αυξανόμενο πληθυσμό του Μπαγκλαντές. Αυτή η ανάπτυξη είναι μια μεγάλη ιατρική ιστορία επιτυχίας, αλλά ο ρυθμός με τον οποίο το Μπαγκλαντές επεκτείνεται έχει επιβραδυνθεί πάρα πολύ. Το 1980 η μέση γυναίκα στη χώρα έκανε περισσότερα από έξι παιδιά, ενώ τώρα είναι λιγότερα από δύο. Και αυτό χάρη στην έμφαση που έχει δώσει η χώρα στην εκπαίδευση. Καθώς οι γυναίκες έχουν πρόσβαση στη μόρφωση, επιλέγουν να κάνουν μικρότερες οικογένειες.
Διαφορετικές απόψεις ειδικών φορέων
Αυτό είναι ζωτικής σημασίας για την κατανόηση του πού θα κινηθεί ο παγκόσμιος πληθυσμός. Οι τρεις κύριοι φορείς που κάνουν προβλέψεις για τον παγκόσμιο πληθυσμό - ο ΟΗΕ, το Ινστιτούτο Μετρήσεων και Αξιολόγησης της Υγείας (IHME) στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον και το Κέντρο IIASA-Wittgenstein στη Βιέννη - κάνουν διαφορετικές εκτιμήσεις για τον αντίκτυπο της εκπαίδευσης στον πληθυσμό.
Ο ΟΗΕ λέει ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός θα κορυφωθεί στη δεκαετία του 2080 στα 10,4 δισεκατομμύρια, αλλά το IHME και το Wittgenstein πιστεύουν ότι αυτό θα συμβεί νωρίτερα, μεταξύ 2060 και 2070, σε λιγότερο από 10 δισεκατομμύρια.
Αλλά αυτές είναι απλώς προβλέψεις. Από τότε που γεννήθηκε η Oishee το 2011 έχουν αλλάξει πολλά στον κόσμο και οι δημογράφοι εκπλήσσονται συνεχώς.
«Δεν περιμέναμε ότι η θνησιμότητα από το AIDS θα μειωνόταν τόσο πολύ, ότι η θεραπεία θα έσωζε τόσους πολλούς ανθρώπους», λέει ο Samir KC, δημογράφος στο IIASA. Χρειάστηκε να αλλάξει το μοντέλο του, επειδή η βελτίωση της παιδικής θνησιμότητας έχει μακροπρόθεσμο αντίκτυπο, καθώς τα επιζώντα παιδιά συνεχίζουν να αποκτούν και τα ίδια παιδιά.
Και έπειτα υπάρχουν οι συγκλονιστικές μειώσεις της γονιμότητας.
Οι δημογράφοι σοκαρίστηκαν όταν ο αριθμός των παιδιών ανά γυναίκα στη Νότια Κορέα έπεσε κατά μέσο όρο στο 0,81, λέει ο Samir KC. «Πόσο χαμηλά λοιπόν θα πέσει; Αυτό είναι το μεγάλο ερώτημα για εμάς».
Είναι κάτι που όλο και περισσότερες χώρες θα πρέπει να αντιμετωπίσουν.
Ενώ το ήμισυ του επόμενου δισεκατομμυρίου ανθρώπων θα προέρχεται από οκτώ μόνο χώρες - οι περισσότερες από αυτές στην Αφρική - στις περισσότερες χώρες το ποσοστό γεννήσεων θα είναι χαμηλότερο από 2,1 παιδιά ανά γυναίκα, ο αριθμός που είναι απαραίτητος για τη διατήρηση ενός πληθυσμού.
Στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, σε έναν από τους πιο ταχέως μειούμενους πληθυσμούς στον κόσμο, ο 23χρονος Adnan Mevic το σκέφτεται πολύ αυτό, αναφέρει το BBC. «Δεν θα μείνει κανείς για να πληρώνει τις συντάξεις των συνταξιούχων», λέει. «Όλοι οι νέοι θα έχουν φύγει». Έχει μεταπτυχιακό στα οικονομικά και ψάχνει για δουλειά. Αν δεν μπορέσει να βρει κάποια, θα μετακομίσει στην ΕΕ. Όπως πολλά μέρη της Ανατολικής Ευρώπης, η χώρα του έχει πληγεί από το διπλό πρόβλημα της χαμηλής γονιμότητας και της μεγάλης μετανάστευσης.
Ο Adnan ζει έξω από το Σαράγεβο με τη μητέρα του, Fatima, η οποία έχει σουρεαλιστικές αναμνήσεις από τη γέννησή του. «Συνειδητοποίησα ότι κάτι ήταν ασυνήθιστο επειδή οι γιατροί και οι νοσοκόμες μαζεύονταν γύρω, αλλά δεν μπορούσα να καταλάβω τι συνέβαινε», λέει η Fatima. Όταν έφτασε ο Αντνάν, ο τότε Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Κόφι Ανάν ήταν εκεί για να τον βαφτίσει το μωρό «νούμερο 6 δισ.» του κόσμου.
«Ήμουν τόσο κουρασμένη, που δεν ξέρω πώς ένιωθα», περιγράφει η Φατίμα γελώντας. Ο Adnan και η μαμά του ξεφυλλίζουν φωτογραφικά άλμπουμ. Σε ένα από αυτά ένα μικροσκοπικό αγόρι κάθεται μπροστά σε μια τεράστια τούρτα, πλαισιωμένο από άνδρες με κοστούμια και στρατιωτικές χακί στολές. «Ενώ άλλα παιδιά έκαναν πάρτι γενεθλίων, εμένα με επισκέπτονταν μόνο πολιτικοί», λέει ο Adnan.
Αλλά υπήρχαν και τυχερά. Το γεγονός ότι ήταν το μωρό «Νο. 6 δισ.» οδήγησε σε μια πρόσκληση να συναντήσει τον ήρωά του, τον Κριστιάνο Ρονάλντο, στη Ρεάλ Μαδρίτης, όταν ήταν 11 ετών. Θεωρεί εκπληκτικό το γεγονός ότι μέσα σε 23 χρόνια ο παγκόσμιος πληθυσμός αυξήθηκε κατά δύο δισεκατομμύρια ανθρώπους. «Αυτό είναι πραγματικά πολύ», λέει. «Δεν ξέρω πώς θα τα καταφέρει ο όμορφος πλανήτης μας».
