Το σκάνδαλο διαφθοράς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, που οδήγησε στην κράτηση της Εύας Καϊλή από τις βελγικές αρχές για παράνομες δοσοληψίες με το Κατάρ, δείχνει να μετατοπίζεται όλο και περισσότερο προς το Μαρόκο.
Εκτός από την εμπλοκή του Κατάρ, οι έρευνες στρέφονται προς τα μαροκινά δίκτυα επιρροής του πρώην Ιταλού ευρωβουλευτή και φερόμενου ως εγκέφαλος του σκανδάλου, Πιερ Αντόνιο Παντσέρι.
Σύμφωνα με το Politico, εκτός από το όνομα του πρώην ευρωβουλευτή ένα ακόμα πρόσωπο που απασχολεί τους ερευνητές είναι ο ο Αμπντεραχίμ Ατμούν, ο συμπρόεδρός του στην Ε.Ε.
Ο Ατμούν, πρεσβευτής πλέον του Μαρόκου στη Βαρσοβία, δημοσίευσε με περηφάνια φωτογραφίες στο Facebook όχι μόνο από την τελετή στέψης του βασιλιά αλλά και μια σειρά από τη μακροχρόνια σχέση του με τον Παντσέρι, έναν άνθρωπο τον οποίο χαιρετίζει δημόσια ως «φίλο» του ήδη από το 2011.
Το 2022 οι δύο άνδρες μαζί με τον σύζυγο της Καϊλή, επίσης μεταξύ των συλληφθέντων Φραντσέσκο Τζότζι βρίσκονται στη μέση της μεγαλύτερης κρίσης για δωροδοκίες που συγκλονίζει την Ευρωπαϊκή Ένωση εδώ και σχεδόν 50 χρόνια, καθώς το Βέλγιο ξεκινά έρευνα για το εάν το Κατάρ και το Μαρόκο εξαγόρασαν «επιρροή» στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Οι Παντσέρι και Τζόρτζι, βρίσκονται στη φυλακή, αντιμετωπίζοντας προκαταρκτικές κατηγορίες για διαφθορά. Το ένταλμα έκδοσης του Βελγίου, που αφορά και στη σύζυγο και την κόρη του Παντσέρι, κάνει λόγο ανοιχτά για «δώρα» από τον Ατμούν με αντάλλαγμα την επιρροή σε αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπέρ των συμφερόντων του.
Στις συναντήσεις στο Ραμπάτ με τον Παντσέρι, μια εσωτερική επιστολή της κυβέρνησης του Μαρόκου από το 2011, που επικαλείται το Politico, τον προσδιόριζε ως δυνητικά «βαρύ σύμμαχο» ή «υπέροχο αντίπαλο».
Οι δικηγόροι των υπόπτων αρνήθηκαν να σχολιάσουν σχετικά. Οι πρεσβείες του Μαρόκου στη Βαρσοβία και τις Βρυξέλλες δεν απάντησαν επίσης ενώ η σύζυγος και η κόρη του πρώην Ιταλού ευρωβουλευτή αρνούνται οποιαδήποτε αδικοπραγία.
Τα πρόσωπα
Η Repubblica κατονομάζει τον Σοσιαλιστή Ευρωβουλευτή Αντρέα Κοτσολίνο ως τρίτο πρόσωπο στο κύκλωμα Παντσέρι βάσει της κατάθεσης του Τζόρτζι στον Βέλγο ανακριτή.
Ρεπορτάζ του ιταλικού δικτύου TG4 κάνει λόγο για «ταξίδια στο Ραμπάτ, ύποπτες επαφές που φέρονται να έγιναν με τον πράκτορα των μυστικών υπηρεσιών του Μαρόκου Μοχάμεντ Μπεραλαράσε, ο οποίος μπορούσε να βασίζεται στις παρεμβάσεις του διπλωμάτη με έδρα τη Βαρσοβία, Αμπντεραχίμ Ατμούν.
»Κατά τον Τζόρτζι, ο Κοτσολίνο φέρεται να ενεργούσε με χρηματικά ανταλλάγματα και δώρα, όπως και ο Παντσέρι με τον οποίο εναλλάσσονταν στη θέση του συμπροέδρου της κοινής κοινοβουλευτικής επιτροπής ΕΕ-Μαρόκου».
Ο Κοτσολίνο διαψεύδει κάθε εμπλοκή του στην υπόθεση και δηλώνει ότι δε θυμάται κανένα ταξίδι στο Μαρόκο. «Δεν είμαι υπό έρευνα, δεν έχω ανακριθεί, ούτε έχει σφραγιστεί το γραφείο μου. Ποτέ δεν επεδίωξα προσωπικά συμφέροντα, πλεονεκτήματα ή οφέλη στην πολιτική μου ζωή» λέει.
Όμως το ιταλικό Δημοκρατικό Κόμμα αναστέλλει προληπτικώς τη συμμετοχή του σε όλα τα κομματικά όργανα μέχρι να ολοκληρωθούν οι έρευνες.
Η εμπλοκή του Μαρόκου
Ο υπουργός Δικαιοσύνης του Βελγίου Vincent Van Quickenborne έδωσε μια ελάχιστα συγκαλυμμένη ένδειξη στο κοινοβούλιο την Πέμπτη ότι το Μαρόκο εμπλέκεται στην έρευνα.
Αν και έκανε λόγο μόνο για «μια χώρα που τα τελευταία χρόνια έχει ήδη αναφερθεί στη χώρα μας όσον αφορά την παρέμβαση», έγινε ευρέως κατανοητό ότι αναφέρεται στο Μαρόκο, επειδή η υπηρεσία ασφαλείας του Ραμπάτ έχει μακρά ιστορία στην παρακολούθηση της μεγάλης κοινότητας της διασποράς, στο Βέλγιο.
Πιο συγκεκριμένα, ο Van Quickenborne σημείωσε ότι η βελγική έρευνα κινήθηκε σε μια σειρά θεμάτων, συμπεριλαμβανομένων των «δικαιωμάτων αλιείας».
Η αλιεία είναι ένα εξαιρετικά ευαίσθητο θέμα από μόνο του για τη Γαλλία, την Ισπανία και την Ιταλία ενώ για το Μαρόκο είναι επίσης ένα κρίσιμο στρατηγικό ζήτημα λόγω του αμφισβητούμενου εδάφους της Δυτικής Σαχάρας.
Το έδαφος διεκδικείται από το Μαρόκο όσο και από ένα κίνημα ανεξαρτησίας των Σαχράουι, που εκπροσωπείται από το Μέτωπο Polisario.
Το Μαρόκο ασκεί εδώ και καιρό πιέσεις ώστε τα ψάρια που αλιεύονται στα ανοιχτά της Δυτικής Σαχάρας να καλύπτονται από τις εμπορικές ρυθμίσεις του Μαρόκου με την ΕΕ για την ενίσχυση της εδαφικής διεκδίκησης του Ραμπάτ.
Οι βελγικές αρχές δεν έδωσαν καμία ένδειξη για τα άλλα θέματα που διερευνήθηκαν, αλλά οι αξιωματούχοι της ΕΕ συχνά καλούνται να αντιμετωπίσουν ζητήματα όπως η πρόσβαση στα μαροκινικά φωσφορικά λιπάσματα, η μετανάστευση, οι θεωρήσεις visa και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Όμως, ενώ μεγάλο μέρος της προσοχής στο σκάνδαλο διαφθοράς του κοινοβουλίου αρχικά επικεντρώθηκε στο Κατάρ, ο Μοχάμεντ Σιντάτι, εκπρόσωπος του Μετώπου Polisario στη Γαλλία, είπε ότι η προσοχή πρέπει να μετατοπιστεί στο Μαρόκο.
«Οι άνθρωποι μιλούν για άλλες χώρες του Κόλπου, οι άνθρωποι μιλούν για το Κατάρ, αλλά αυτή είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Ο Παντσέρι ξεκίνησε με το Μαρόκο και όχι με τις χώρες του Κόλπου», είπε.
Το πρόβλημα με τη Δυτική Σαχάρα
Η Δυτική Σαχάρα, περιοχή που το Μαρόκο ονομάζει «νότιες επαρχίες» αποτελεί ζήτημα πολυετούς διαμάχης.
Η τεράστια αυτή επικράτεια, που καλύπτει σχεδόν οκτώ φορές το μέγεθος του Βελγίου, αμφισβητείται από Μαροκινούς και Σαχράουι από το τέλος του ισπανικού αποικισμού το 1975.
Το μέτωπο Polisario, υποστηρίζεται από την Αλγερία και τον ΟΗΕ, ο οποίος έδωσε εντολή επίλυσης του ζητήματος με διπλωματικό τρόπο. Ωστόσο κάτι τέτοιο δεν έγινε.
Το 2019 η Ευρωπαϊκή Ένωση συνήψε εμπορικές συμφωνίες με το Μαρόκο, συμπεριλαμβανομένης της Δυτικής Σαχάρας.
Αυτό αρχικά θεωρήθηκε ως μία σιωπηρή αναγνώριση από πλευράς ΕΕ για τον έλεγχο του Μαρόκου στην επικράτεια των Σαχράουι.
Όπως το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο κήρυξε τις συμφωνίες αυτές παράνομες και δεν προχώρησαν. Αποσαφηνίστηκε ότι η Δυτική Σαχάρα έχει ξεχωριστό και διακριτό καθεστώς και έκρινε ότι η συναίνεση του λαού της Σαχάρας δεν είχε εξασφαλιστεί από την ΕΕ.
Με άλλα λόγια το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ξεκαθάρισε πως Μαρόκο και ΕΕ δεν έχουν εντολή να διαπραγματευτούν συμφωνίες που να περιλαμβάνουν τη Δυτική Σαχάρα.
Το ζήτημα εντάθηκε σε επίπεδο διπλωματίας, όταν στα τέλη του 2020, ο Ντόναλντ Τραμπ αναγνώρισε τη Δυτκή Σαχάρα ως τμήμα του Μαρόκου.
Τότε θεώρησε το Ραμπτάτ ότι αυτό θα μπορούσε να λειτουργήσει ως εφαλτήριο ώστε να ακολουθήσουν και άλλοι εταίροι, π.χ ευρωπαϊκές χώρες της πρώτης γραμμής, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά στη Le Soir ο Μπραχίμ Ουμανσούρ, διευθυντής του Παρατηρητηρίου του Μαγκρέμπ στο IRIS.
Εκτός από το αμφισβητούμενο έδαφος, το Μαρόκο λαμβάνει επίσης βοήθεια εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το 2019, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε το πράσινο φως για περίπου 389 εκατ. ευρώ για «τις μεταρρυθμίσεις, την ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς, τη διαχείριση των συνόρων και τις εργασίες για την ανάπτυξη μιας ευρω-μαροκινής εταιρικής σχέσης με στόχο την κοινή ευημερία».
Τα τελευταία χρόνια, τα ποσά αυτά έχουν αυξηθεί σημαντικά, λέει ευρωπαϊκή πηγή.
Την ίδια ώρα το Μαρόκο θεωρείται ύποπτο ότι κατασκόπευε εκατοντάδες Ευρωπαίους υπηκόους, μεταξύ των οποίων και τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ μέσω του «Pegasus Project».
Από τον Απρίλιο του 2022, εξεταστική επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προσπαθεί να ρίξει φως σε ένα σκάνδαλο με την Εύα Καϊλή να συμμετέχει στην προσπάθεια, αναφέρει η Le Soir.
Το εγχείρημα είναι πολύπλοκο. Οι ευρωβουλευτές ενδιαφέρονται μόνο για τη χρήση του λογισμικού παρακολουθήσεων και η εντολή που έχουν λάβει είναι περιορισμένη.
Οι ευρωπαϊκές χώρες και επομένως τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα δεν μπορούν να συνεχίσουν για καιρό να «στοχοποιούν» το Μαρόκο, το οποίο έχει το πάνω χέρι στα μεταναστευτικά κλειδιά της υποσαχάριας Αφρικής, αναφέρει το ρεπορτάζ της Le Soir.
«Μαζί με την Αλγερία, η χώρα διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας, της εμπορίας ανθρώπων, του οργανωμένου εγκλήματος, των μεταναστευτικών ροών. Το Ραμπάτ είναι ένας σημαντικός εταίρος για την Ευρωπαϊκή Ένωση», καταλήγει ο Μπραχίμ Ουμανσούρ.
Την ίδια ώρα το Μαρόκο κατηγορείται από τους επικριτές του ότι εκβιάζει μέσω του μεταναστευτικού. Ότι δηλαδή σε περίπτωση διπλωματικής ενόχλησης, θα ανοίξει τις πύλες του στους ισπανικούς θύλακες της Θέουτα και της Μελίγια, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις μεταναστευτικές ροές.
Με πληροφορίες του politico/Le Soir/ΕΡΤ
