Οι στοχευμένες δολοφονίες ηγετών της Χεζμπολάχ και της Χαμάς στη Βηρυτό και την Τεχεράνη έχουν εντείνει τους φόβους για μια σύγκρουση σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή - μια σύγκρουση που οι ΗΠΑ, παγιδευμένες στο δικό τους εσωτερικό πολιτικό δράμα, δείχνουν οριακά ανίκανες να αποτρέψουν ή ακόμη και να περιορίσουν.
Επί μήνες, διπλωμάτες και αναλυτές από ολόκληρο τον κόσμο ανησυχούσαν ότι η παρατεταμένη πολιτική αναταραχή στις ΗΠΑ θα μπορούσε να έχει συνέπειες στη διεθνή σκηνή, είτε πρόκειται για τον πόλεμο που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία, είτε για τις πυρηνικές φιλοδοξίες της Βόρειας Κορέας, είτε για τα επεκτατικά σχέδια της Κίνας στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Τώρα, λιγότερο από 100 ημέρες πριν τις αμερικανικές εκλογές, αυτή η ευρύτερη γεωπολιτική κρίση έχει ξεσπάσει στη Μέση Ανατολή.
Την Τετάρτη, ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας Άντονι Μπλίνκεν δήλωσε ότι οι ΗΠΑ δεν συμμετείχαν στην επιχείρηση δολοφονίας του Ισμαήλ Χανίγια στην Τεχεράνη, για την οποία το Ιράν κατηγορεί το Ισραήλ. Για ορισμένους, η δήλωση Μπλίνκεν επιβεβαίωσε ένα επικίνδυνο κενό εξουσίας στην περιοχή.
«Πιστεύαμε ότι θα ήταν ο Βλαντιμίρ Πούτιν ή ο Σι Τζινπίνγκ ή ο Κιμ Γιονγκ Ουν που θα εκμεταλλευόταν αυτή την περίοδο στις ΗΠΑ» δήλωσε ο Βάλι Νασρ, καθηγητής διεθνών σχέσεων στη Σχολή Προηγμένων Διεθνών Σπουδών Johns Hopkins. «Κανείς δεν υπολόγιζε ότι θα το έκανε ένας Αμερικανός σύμμαχος» είπε χαρακτηριστικά.
«Αυτό θα κάνει την περιοχή εξαιρετικά νευρική» δήλωσε ο Νασρ, ο οποίος υπηρέτησε στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης Ομπάμα. «Δεν είναι ποτέ καλό για τις ΗΠΑ να φαίνεται ότι δεν έχουν τον έλεγχο» σημείωσε, μιλώντας στους New York Times.
Για τον Αμερικανό πρόεδρο, Τζο Μπάιντεν, ο οποίος ξόδεψε χρόνο και κύρος προσπαθώντας να μεσολαβήσει σε μια συμφωνία μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς για εκεχειρία και την απελευθέρωση των ομήρων στη Γάζα, οι διαδοχικές δολοφονίες του διοικητή της Χεζμπολάχ, Φουάντ Σουκρ, και του πολιτικού ηγέτη της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, θα μπορούσαν να σηματοδοτήσουν τη ματαιότητα των διπλωματικών του προσπαθειών, τουλάχιστον προς το παρόν.
Επιπλέον, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να βρεθούν μπλεγμένες σε μια άμεση σύγκρουση με το Ιράν, κάτι που και οι δύο χώρες έχουν φροντίσει να αποφύγουν μέσα από τους μήνες των εντάσεων για τον πόλεμο στη Γάζα. Τον Απρίλιο, Αμερικανοί αξιωματούχοι εργάστηκαν παρασκηνιακά για να πείσουν το Ιράν να περιορίσει τα στρατιωτικά αντίποινά του κατά του Ισραήλ, αφού ισραηλινά αεροσκάφη πραγματοποίησαν θανατηφόρο πλήγμα σε συνάντηση Ιρανών στρατηγών στη Δαμασκό της Συρίας.
Αυτή τη φορά, ωστόσο, η δολοφονία Χανίγια -ενώ βρισκόταν στην Τεχεράνη για να παραστεί στην ορκωμοσία του νέου προέδρου του Ιράν, Μασούντ Πεζεσκιάν, υποδηλώνει ότι οι αμερικανικές «ευαισθησίες» μετράνε ελάχιστα, σύμφωνα με τους αναλυτές.
Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, ο Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, κατηγόρησε γρήγορα το Ισραήλ και υποσχέθηκε «σκληρή τιμωρία». «Αυτή είναι μια προσπάθεια να ταπεινωθούν οι Ιρανοί δείχνοντας ότι δεν μπορούν να προστατεύσουν τους δικούς τους καλεσμένους. Σηματοδοτεί άλλη μια υπέρβαση πολλαπλών γραμμών από το Ισραήλ» δήλωσε ο Ντάνιελ Λέβι, ο οποίος διευθύνει το U.S./Middle East Project, έναν ερευνητικό οργανισμό με έδρα το Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη.
Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, έφερε την υπόθεσή του κατά του Ιράν απευθείας στην Ουάσινγκτον. Μιλώντας σε κοινή συνεδρίαση του Κογκρέσου την περασμένη εβδομάδα, είπε: «Ο άξονας τρόμου του Ιράν αντιμετωπίζει την Αμερική, το Ισραήλ και τους Άραβες φίλους μας. Δεν πρόκειται για σύγκρουση πολιτισμών. Είναι μια σύγκρουση μεταξύ της βαρβαρότητας και του πολιτισμού».
Δεκάδες Δημοκρατικοί μποϊκοτάρισαν την ομιλία του κ. Νετανιάχου για να διαμαρτυρηθούν για τους χειρισμούς του Ισραήλ στον πόλεμο στη Γάζα. Ο ίδιος όμως φάνηκε απτόητος και η επίσκεψη του έδωσε από πρώτο χέρι μια εικόνα μιας χώρας σε ασυνήθιστη πολιτική ροή. Συναντήθηκε με τον Μπάιντεν μόλις τέσσερις ημέρες μετά την απόσυρσή του από την προεδρική κούρσα, με την αντιπρόεδρο Κάμαλα Χάρις -που όπως όλα δείχνουν θα πάρει το χρίσμα των Δημοκρατικών για τις αμερικανικές εκλογές- καθώς και με τον Ντόναλντ Τραμπ.
Ορισμένοι αναλυτές υποστήριξαν ότι ο Νετανιάχου, οξυδερκής παρατηρητής της αμερικανικής πολιτικής, είδε μια ευκαιρία στην πολιτική αναταραχή στις Ηνωμένες Πολιτείες να δράσει εναντίον της Χαμάς και του χορηγού της, του Ιράν.
«Ίσως αποφάσισε ότι υπάρχει ένα οριστικό κενό στην Ουάσιγκτον, οπότε είναι η ώρα να δράσει» δήλωσε ο Νασρ.
Με πληροφορίες από New York Times
