Ο αριθμός των αιτήσεων ασύλου που υποβλήθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τη Νορβηγία και την Ελβετία μειώθηκε κατά 11% το 2024, παραμένοντας ωστόσο πάνω από το ένα εκατομμύριο για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Οργανισμού της ΕΕ για το Άσυλο (EUAA), που δημοσιεύθηκε το πρωί της Δευτέρας.
Συνολικά, πέρυσι υποβλήθηκαν 1.014.420 αιτήσεις διεθνούς προστασίας, έναντι 1.143.437 το 2023. Ειδικότερα, η έκθεση δείχνει ότι σχεδόν οι μισές (48%) από αυτές τις αιτήσεις προήλθαν από υπηκόους με ιστορικά χαμηλές πιθανότητες θετικής απόφασης, γεγονός που υποδηλώνει ότι είναι πιθανό να απορριφθούν τελικά από τις εθνικές αρχές.
Η τάση αυτή εντείνει τις ανησυχίες των κρατών-μελών της ΕΕ, τα οποία έχουν ζητήσει από τις Βρυξέλλες να μεταρρυθμίσουν την ισχύουσα νομοθεσία, ώστε να επιταχυνθεί η απέλαση των απορριφθέντων αιτούντων άσυλο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει υποστηρίξει την αμφιλεγόμενη ιδέα της δημιουργίας στρατοπέδων (γνωστών και ως «κόμβων επιστροφής») εκτός του εδάφους της ΕΕ, όπου θα μεταφέρονται όσοι βλέπουν τις αιτήσεις τους να απορρίπτονται.
Από ποιες χώρες προέρχονται οι περισσότεροι αιτούντες άσυλο
Όπως και τα προηγούμενα χρόνια, οι Σύροι, οι Αφγανοί, οι Βενεζουελάνοι, οι Τούρκοι και οι Κολομβιανοί αντιπροσώπευαν τις μεγαλύτερες ομάδες αιτούντων το 2024, σύμφωνα με την έκθεση της EUAA.
Οι αιτήσεις από Σύρους (151.000) μειώθηκαν κατά 17% συνολικά και κατά 24% στη Γερμανία, την κύρια χώρα υποδοχής. Η αλλαγή αυτή δεν φαίνεται να συνδέεται άμεσα με την πτώση του καθεστώτος Άσαντ, η οποία συνέβη μόλις τον Δεκέμβριο.
Οι αιτήσεις από Αφγανούς (87.382), Τούρκους (55.705) και Κολομβιανούς (51.529) μειώθηκαν επίσης.
Αντίθετα, οι αιτήσεις από πολίτες της Βενεζουέλας αυξήθηκαν σε 73.187, αριθμό-ρεκόρ από το 2014 τουλάχιστον. Η συντριπτική πλειονότητα αυτών (90%) κατατέθηκε στην Ισπανία.
Ως αποτέλεσμα των συνεχιζόμενων συγκρούσεων στην περιοχή του Κεντρικού Σαχέλ, νότια της Σαχάρας στην Αφρική, η Ισπανία αντιμετώπισε μεγάλες μεταναστευτικές ροές προς τα Κανάρια Νησιά. Οι αιτήσεις από πολίτες του Μάλι (17.000) και της Σενεγάλης (14.000) διπλασιάστηκαν σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Οι Ουκρανοί που διαφεύγουν από τον πόλεμο με τη Ρωσία υπέβαλαν 27.000 αιτήσεις ασύλου το 2024, σημειώνοντας αύξηση 90% σε σύγκριση με το 2023. Η δραματική αυτή αύξηση συνδέεται με την οδηγία για την προσωρινή προστασία, ένα ειδικό καθεστώς που ισχύει για τους Ουκρανούς πολίτες και λήγει τον Μάρτιο του 2026.
Η Ελλάδα τέταρτη στις χώρες που λαμβάνουν τις περισσότερες αιτήσεις
Όσον αφορά τις χώρες προορισμού, η Γερμανία παρέμεινε στην κορυφή με πάνω από 237.000 αιτήσεις το 2024. Ο αριθμός αυτός, ωστόσο, αντιπροσωπεύει μείωση 29% σε σύγκριση με το 2023.
Η παράτυπη μετανάστευση αποτέλεσε ένα από τα βασικά θέματα ενόψει των βουλευτικών εκλογών του Φεβρουαρίου. Ο Φρίντριχ Μερτς, ο συντηρητικός ηγέτης που είναι έτοιμος να γίνει ο επόμενος καγκελάριος, έχει υποσχεθεί δραματική αυστηροποίηση της γερμανικής νομοθεσίας για τη μετανάστευση και το άσυλο.
Τη Γερμανία ακολούθησαν ως κύριοι προορισμοί η Ισπανία (165.767 αιτήσεις), η Ιταλία (158.867), η Γαλλία (158.730), η Ελλάδα (73.688), το Βέλγιο (39.206) και η Ολλανδία (33.437).
Η Κύπρος είχε τον μεγαλύτερο αριθμό αιτήσεων ασύλου αναλογικά με τον πληθυσμό της: μία αίτηση ανά 138 κατοίκους.
Στον αντίποδα, η Ουγγαρία δέχθηκε μόλις 29 αιτήσεις το 2024, λόγω των αυστηρών περιορισμών που έχει επιβάλει στο δικαίωμα ασύλου. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκρινε τα μέτρα αυτά ως «πρωτοφανή και εξαιρετικά σοβαρή παραβίαση του δικαίου της ΕΕ».
Η Ουγγαρία υπόκειται επί του παρόντος σε πρόστιμο πολλών εκατομμυρίων ευρώ από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, το οποίο αφαιρείται σταδιακά από το μερίδιο της χώρας στον προϋπολογισμό της ΕΕ.
Οι Σύροι έχουν τις περισσότερες επιτυχίες επιτυχούς έκβασης
Το ποσοστό αναγνώρισης, δηλαδή οι πιθανότητες επιτυχούς έκβασης μιας αίτησης ασύλου, ήταν 42% πέρυσι, παραμένοντας σχεδόν αμετάβλητο. Τα υψηλότερα ποσοστά αναγνώρισης είχαν οι Σύροι (90%), οι Μαλιανοί (84%), οι Ερυθραίοι (81%), οι Ουκρανοί (80%), οι Αφγανοί (63%) και οι Σομαλοί (60%).
Ωστόσο, το ποσοστό αυτό διαφέρει σημαντικά από χώρα σε χώρα. Για παράδειγμα, οι Αφγανοί που υπέβαλαν αίτηση στην Ελλάδα είχαν ποσοστό αναγνώρισης 98%, ενώ στο Βέλγιο το αντίστοιχο ποσοστό ήταν μόλις 39%.
Στις χώρες με χαμηλό ποσοστό αναγνώρισης - κάτω από 20% - περιλαμβάνονται η Τουρκία, η Νιγηρία, το Πακιστάν, η Κολομβία, η Τυνησία, το Μαρόκο, το Μπαγκλαντές, η Γεωργία, το Περού, η Αίγυπτος και η Βενεζουέλα.
Ο συνολικός αριθμός των εκκρεμών υποθέσεων ανερχόταν σε 981.000 στο τέλος του 2024, πλησιάζοντας τα επίπεδα της μεταναστευτικής κρίσης του 2016.
Η ΕΕ έχει προσπαθήσει τα τελευταία χρόνια να περιορίσει τις αιτήσεις από άτομα με χαμηλό ποσοστό αναγνώρισης, ώστε να αποφεύγεται η υπερφόρτωση των εθνικών αρχών.
Ωστόσο, σύμφωνα με τη Frontex, πέρυσι υπήρξαν 239.000 παράτυπες διελεύσεις συνόρων, σημειώνοντας μείωση 38%. Αυτό σημαίνει ότι η πλειονότητα των 1.014.420 αιτήσεων ασύλου το 2024 προήλθε από άτομα που έφτασαν στην Ευρώπη μέσω νόμιμων οδών.
Με πληροφορίες από Euronews
