Κινδυνεύουμε να σβήσουμε πρόοδο 25 ετών στην αντιμετώπιση της φυματίωσης

O Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) προειδοποιεί ότι τα προγράμματα για τη φυματίωση πρέπει να λάβουν άμεσα επαρκή χρηματοδότηση ώστε να μη διακοπούν ή να μη διαταραχθεί η λειτουργία τους, καθώς αυτό το ενδεχόμενο θα θέσει σε κίνδυνο τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων. Η φυματίωση παραμένει η πιο φονική λοίμωξη σήμερα και ευθύνεται για 1 εκατ. θανάτους ετησίως. 

Σε παγκόσμιο επίπεδο, η προσπάθεια καταπολέμησης της φυματίωσης έχει συμβάλει στο να σωθούν 79 εκατ. ζωές από το 2000 έως σήμερα. Ωστόσο, οι περικοπές που επίκεινται στα προγράμματα καταπολέμησής της απειλούν να διαλύσουν ό,τι καταφέραμε την τελευταία 25ετία. Παράλληλα, η ανάπτυξη και διάδοση πολυανθεκτικών στελεχών, ειδικά στις χώρες της Ευρώπης και κυρίως στην Ανατολική Ευρώπη, σε συνδυασμό με τη μείωση των εμβολιαστικών προγραμμάτων σε περιοχές όπου υπάρχουν εμπόλεμες συρράξεις ή άλλου είδους κρίσεις (Ουκρανία, Μέση Ανατολή κ.λπ.), μπορούν να σβήσουν με μια μονοκοντυλιά χρόνια προόδου.

Με το σύνθημα «Ναι, μπορούμε να εξαλείψουμε τη φυματίωση: Δεσμευόμαστε, Επενδύουμε, Παρέχουμε», ο ΠΟΥ ξεδιπλώνει τη νέα του εκστρατεία με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Φυματίωσης και θυμίζει ότι δεν υπάρχουν περιθώρια για εφησυχασμό. 

Η τεράστια πρόοδος που έχει σημειωθεί στον τομέα της φυματίωσης κινδυνεύει από τις περικοπές στη χρηματοδότηση των προγραμμάτων ελέγχου και θεραπείας της λοιμώδους νόσου. Ωστόσο, στην τελευταία τους συνάντηση στα Ηνωμένα Έθνη πριν από 18 μήνες οι ηγέτες των χωρών που συμμετείχαν δεσμεύτηκαν να επιταχύνουν τις διαδικασίες για την εξάλειψή της. Ο ΠΟΥ δεσμεύεται να συνεργαστεί με όλους τους φορείς και τους χορηγούς που θα χρηματοδοτήσουν λύσεις για την καταπολέμηση της φυματίωσης. 

Οι μεγαλύτερες περικοπές στη χρηματοδότηση προγραμμάτων αφορά την ευρύτερη περιοχή της Αφρικής, ενώ ακολουθούν η Νοτιοανατολική Ασία και η περιοχή  του Δυτικού Ειρηνικού. Συνολικά 27 χώρες αντιμετωπίζουν κενά στη χρηματοδότηση και ελλείψεις στους μηχανισμούς απόκρισης στην εξαπλούμενη επιδημία, με αποτέλεσμα να καταγράφονται προβλήματα όπως η υποστελέχωση δομών, η καθυστέρηση στην έναρξη της θεραπείας λόγω ελλείψεων σε διαγνωστικά όπλα και προγράμματα, η ανεπαρκής επιτήρηση της νόσου, αφού δεν συγκεντρώνονται τα απαραίτητα στοιχεία, η δυσκολία ιχνηλάτησης των κρουσμάτων και των επαφών τους αλλά και λειτουργίας των κοινωνικών δομών στις οποίες απευθύνονται οι ασθενείς. 

Μεγάλο πρόβλημα σε παγκόσμιο επίπεδο αποτελεί και η έλλειψη αντιφυματικών φαρμάκων, τόσο των παλιών και φθηνών όσο και των καινούργιων πανάκριβων που καταπολεμούν την πολυανθεκτική φυματίωση. Τα προβλήματα δεν είναι καινούργια. Το 2023, μόλις το 26% από τα 22 δισεκατομμύρια δολάρια που απαιτούνται ετησίως για τον έλεγχο της φυματίωσης ήταν διαθέσιμο – κοινώς, στα προγράμματα του ΠΟΥ ήταν διαθέσιμο μόλις το 1/4 της χρηματοδότησης. Σε κρίση βρίσκεται και η έρευνα για τη φυματίωση, που λαμβάνει μόλις το 1/5 από τα 5 δισεκατομμύρια δολάρια που θα έπρεπε να δαπανώνται ετησίως γι' αυτήν. Ο ΠΟΥ καταβάλλει προσπάθειες να επιταχυνθεί η ανάπτυξη εμβολίων για τη φυματίωση μέσα από το αρμόδιο όργανό του (το Συμβούλιο Επιτάχυνσης των Εμβολίων), αλλά χωρίς επαρκή χρηματοδότηση οι προσπάθειες αυτές δεν έχουν ακόμα καρποφορήσει.   

Όπως επισημαίνει η δρ. Tereza Kasaeva, διευθύντρια του Προγράμματος του ΠΟΥ για τη φυματίωση και την υγεία των πνευμόνων, «η επένδυση για την εξάλειψη της φυματίωσης δεν είναι μόνο ηθική αναγκαιότητα αλλά επιβάλλεται και με χρηματοοικονομικούς όρους. Κάθε δολάριο που επενδύεται στην πρόληψη και τη θεραπεία της έχει τεράστια ανταποδοτικότητα. καθώς επιστρέφει 43 δολάρια στην εθνική οικονομία».