Επιμέλεια: Βίβιαν Ευθυμιοπούλου
Τι ήταν για μένα ο Στηβ Τζομπς;
Χμμμ... Αρχικά τι δεν ήταν; Δεν ήταν τα όμορφα γκάτζετ και ο καταναλωτισμός. Ουδέποτε με γοήτευσε η λάμψη του τελευταίου μοντέλου ως τρεντ. Δε δένομαι με αντικείμενα. Δέθηκα με τον άνθρωπο κι ό,τι αυτός εκπροσωπούσε.
Ως designer γεννήθηκα επαγγελματικά μέσα στα Mac τη δεκαετία του 85-95. Ήμασταν μια μειοψηφία στον κόσμο αλλά πλειοψηφία στο συνάφι μας. Είχαμε όμως στα χέρια μας ένα εργαλείο που μας γέμιζε δύναμη και μας άνοιγε πόρτες. Ήταν αυτή η φιλοσοφία που είχε το Mac που με είχε γοητεύσει, όχι αυτό καθεαυτό το εργαλείο. Σαν ένα παιδί με δύσκολη παιδική ηλικία και δυσκολίες προσαρμογής στο σχολείο είχα αισθανθεί επιτέλους δικαιωμένος που είχα τη δυνατότητα να κάνω Undo. Που όταν έκανα ένα λάθος το μηχάνημα δεν με χαρακτήριζε, δεν με τιμωρούσε, δεν με σταματούσε. Αντίθετα με βοηθούσε. Ήταν όλη αυτή η κουλτούρα για την πληροφορική που γεννήθηκε στην επαναστατημένη Δυτική Ακτή που με γοήτευσε.
Ο Στηβ Τζομπς λοιπόν είχε γίνει ένα από τους βασικούς προσωπικούς μου ήρωες από την εποχή που δεν ήταν καν στην Apple. Θυμάμαι να χαζεύω τα απρόσιτα σε μένα NeXT computer στις αρχές των 90s. Θυμάμαι να τον παρακολουθώ να μιλάει για το πώς η πληροφορική πρέπει να είναι η γέφυρα της επιστήμης και της τέχνης.
Ακόμη και πολιτικά ο Στηβ Τζομπς με εξέφραζε. Ήταν ένας liberal που άλλαζε το καπιταλιστικό σύστημα. Ήταν ταυτόχρονα κεφάλαιο και εργάτης, liberal και libertarian, αμφισβητίας και σύστημα. Θυμάμαι πόσο πολύ ενοχλούσε τους τότε "αριστερούς" το Αμερικάνικο Όνειρο που συμβόλιζε και πόσο τους δεξιούς το κριτικό και αντισυμβατικό του πνεύμα. Ήταν γεμάτος αντιθέσεις από την πολιτική του θέση, μέχρι την προσωπική του ζωή. Δεν προσπαθούσε να είναι αρεστός. Ήταν ο εαυτός του. Δεν έβρισκα κάτι από τον εαυτό μου στο χαρακτήρα του. Εγώ δεν ήμουν τόσο σκληρός ή θαρραλέος. Ταυτιζόμουν όμως με τις αντιθέσεις που συνυπάρχουν σε όλους μας. Καταλάβαινα κι ίσως ακόμη καλύτερα ένιωθα, διαισθανόμου πως ο τύπος αυτός έχει ένα μεγαλείο.
Θυμάμαι όταν στα 1997 είχε μόλις επιστρέψει στην Apple κι η εταιρία ήταν στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Θυμάμαι και τότε πόσοι από τους ελάχιστους που είχαμε μείνει πιστοί στην Apple συμφωνούσαν με ό,τι έκανε. Άλλους τους πείραζε η συμφωνία με τη Microsoft, άλλους το τέλος των κλώνων, άλλους η διαφήμιση Think Different. Eμένα με γοήτευε. Με έκανε ακόμη και να "πλακώνομαι" για αυτόν. Πέρασα ατελείωτες μέρες διαβάζοντας τις βιογραφίες του. Έχω διαβάσει σχεδόν ό,τι έχει εκδοθεί για αυτόν και έχω γράψει πολλά πολλά άρθρα και μονογραφίες. Είχα θεωρήσει τον Τζομπς τον απόλυτο καλλιτέχνη, πολιτικό, επιχειρηματία, εργάτη ή ακόμη και playboy. Είχε όλα αυτά και κανένα.
Ήταν φυσικό επόμενο να χρησιμοποιώ την εικόνα του για τα πειραματικά μου έργα. Το έκανα από τα τέλη των 90s και στιγμή δεν μου είχε περάσει από το μυαλό πως αυτή μου η "αγάπη" θα μου άνοιγε αργότερα τόσες πόρτες. Σε αντίθεση με τον Στηβ εγώ είχα ένα πάθος με την πολυπλοκότητα. Έτρεφα μια μεγάλη αγάπη στο ατελείωτο zoom in και zoom out που μπορεί κανείς να κάνει στη φύση και την τέχνη. Χρησιμοποιούσα λοιπόν τον ίδιο, τις δημιουργίες του και τα σύμβολά του στη δουλειά μου. Όχι την εμπορική, αυτή από την οποία έβγαζα το ψωμί μου. Αντίθετα ήταν για μένα το αντικείμενο του πειραματισμού μου.
Όταν τα έργα μου άρχισαν να κυκλοφορούν στα διάφορα σάιτ και αργότερα πέρασαν στα μεγαλύτερα μέσα του κόσμου δεν ήταν εύκολο να το πιστέψω. Κατάλαβα φυσικά πως ήταν το τεράστιο brand "Steve Jobs" που με είχε πάρει στις πλάτες του. Δεν ήταν καν η Apple. Ήταν εκείνος κι ό,τι εγώ αγαπούσα κι ασχολιόμουν με πάθος για αυτό.
Ο Στηβ υπήρξε για μένα ένα ενδιαφέρον, ένα αντικείμενο έρευνας, ένα σταθερό σημείο στη γη. Αυτός που πάντα σκεφτόμουν "τι θα έλεγε", "πώς θα ενεργούσε" σε διάφορα ζητήματα. Ακόμη και στο θάνατό του θαυμάζω τον τρόπο του. Η αρρώστια του και το τέλος του ήταν κι αυτά μια "πράξη αξιοζήλευτης λογοτεχνικής και υποκριτικής αξίας". Ο Στηβ έφυγε μεγάλος. Σε προσωπικό επίπεδο δύσκολα θα βρω κάποιον άλλον να βάλω στη θέση του. Ξέρω πως ο κόσμος θα γεννήσει κι άλλους Στηβ και σίγουρα έχει τόσους να δείξει από το παρελθόν. Εγώ όμως ανήκω στη γενειά Στηβ Τζομπς. Και για μένα εκείνος θα είναι πάντα μοναδικός. Θα με κάνει να καταλαβαίνω την έννοια "χαρμολύπη", που ξέρω πόσο αρέσει στη Βίβιαν Ευθυμιοπούλου. Χαρά που τον έζησα και λύπη για τη νιότη που περνάει και τη ζωή που χάνεται.
Για κάποιο λόγο μου έρχεται σαν κατακλείδα η φράση από το 1984 του Όργουελ. Παρότι τη λέει ένα μέρος του συστήματος γεμίζει πάντα ελπίδα. "Θα συναντηθούμε εκεί που δε θα υπάρχει σκοτάδι".
σχόλια