Την αποκωδικοποίηση του γονιδιώματος του κρόκου, που σαν φυτό χαρακτηρίζεται “τέρας της φύσης”, καθώς δεν αναπαράγεται με σπόρο και καλλιεργείται μόνο με βολβούς, επιχειρούν Ευρωπαίοι επιστήμονες και ερευνητές, σε μία προσπάθεια να εξασφαλιστεί ένα δίχτυ ασφαλείας έτσι ώστε οι πολίτες της Γηραιάς Ηπείρου, να μην πέφτουν θύματα των επιτηδείων που προχωρούν στη νοθεία των τροφίμων.
“Τα αρτύματα, στα οποία συμπεριλαμβάνονται κρόκος, πιπέρι και πάπρικα είναι μια από τις δέκα κατηγορίες τροφίμων που νοθεύονται πιο συχνά, είτε επειδή είναι υψηλή η τιμή τους, είτε λόγω του ότι πωλούνται σε τεράστιες ποσότητες”, τόνισε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η καθηγήτρια χημείας Τροφίμων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), Μαρία Τσιμίδου. Όπως είπε χαρακτηριστικά: “εγώ η ίδια βρήκα στην Κωσταντινούπολη και την Αλεξάνδρεια, αλλά ακόμα και σε υπαίθριες αγορές των Χανίων της Κρήτης, και των Αθηνών, να πωλείται το άρτυμα σαφράνι, που προκύπτει από το φυτό Κρόκος, αλλά να είναι ένα άλλο 100% διαφορετικό φυτικό υλικό”.
Μόνο οι εκπαιδευμένοι πολίτες, αυτοί που έχουν καταναλωτική κουλτούρα, μπορούν να αποφύγουν τα νοθευμένα προϊόντα και να μην “ξεγελαστούν”, επισήμανε, προσθέτοντας ότι η πρακτική νοθείας των προϊόντων, “ανθίζει ταχύτατα στον κλάδο των τροφίμων, προσελκύοντας μάλιστα και εγκληματικές οργανώσεις, αφού οι ποινές είναι μικρότερες προς το παρόν έναντι των άλλων παρανομιών, όπως διακίνηση όπλων και ναρκωτικών”.
Στο πλαίσιο αυτό, η ανίχνευσή της νοθείας και ο χαρακτηρισμός της ταυτότητας του κρόκου είναι ιδιαίτερα μεγάλης σημασίας και αποτελούν αντικείμενο έρευνας στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Δράσης COST, στην οποία συμμετέχουν και πολλοί Έλληνες ερευνητές.
Οι ερευνητές του Ινστιτούτο Εφαρμοσμένων Βιοεπιστημών (ΙΝΕΒ) στο Εθνικό Κέντρο Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) σε συνεργασία με τους συναδέλφους τους του Εργαστηρίου Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων του Τμήματος Χημείας του ΑΠΘ, αλλά και Ευρωπαίους ομολόγους τους, δουλεύουν για να απομονώσουν το γονιδίωμα. “Να καταλάβουμε αν υπάρχουν διαφορές και μετά να χρησιμοποιήσουμε μοριακές και φυσικοχημικές μεθόδους ώστε να το υποστηρίξουμε στη διεθνή αγορά όπου γίνεται νοθεία και με τα πιο απίθανα πράγματα”, υπογράμμισε η κ. Τσιμίδου.
Όπως εξήγησε "μοριακή τεχνική είναι αυτή που προσπαθεί μέσω του dna να απομονώσει την ειδική πληροφορία που θα ξεχωρίσει αυτό το είδος από τα άλλα, είναι ανάλυση και αναζήτηση της ειδικής πληροφορίας που αφορά μόνο ένα είδος, την ειδοποιό του διαφορά".
Η κ.Τσιμίδου τόνισε ότι επειδή οι ερευνητές αντιλαμβάνονται ότι η καταναλωτική κουλτούρα είναι θέμα παιδείας, παράγουν εκπαιδευτικό υλικό για μαθητές δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου, που είναι χρήσιμο ακόμα και για καθηγητές, αλλά και για τους καταναλωτές.
Τo φυτό Κρόκος είναι γνωστό από την αρχαιότητα στην Ελλάδα, τη Μικρά Ασία και την Περσία για τα κόκκινα στίγματα του άνθους του που μετά την ξήρανσή τους δίνουν το άρτυμα σαφράνι. Αν και λίγα είναι γνωστά για την ακριβή προέλευση και την πρώτη οργανωμένη καλλιέργειά του φυτού, στην εποχή μας καλλιεργείται κυρίως σε χώρες της Ασίας (Ιράν, Ινδία) και της Ευρώπης. Το σαφράνι είχε πάντοτε μεγάλη εμπορική αξία και σήμερα εξακολουθεί να είναι το πιο ακριβό μπαχαρικό στον κόσμο. Εκτός από άρτυμα σε τρόφιμα, χρησιμοποιείται επίσης ως βαφή στην κλωστοϋφαντουργία, συστατικό αρωμάτων και καλλυντικών αλλά και ως φάρμακο. Λόγω της μοναδικότητάς του έχει κατοχυρωθεί και ως προϊόν ονομασίας προέλευσης (ΠΟΠ) στην Ελλάδα (Κρόκος Κοζάνης), στην Ισπανία (Azafran de La Mancha) και στην Ιταλία (Zafferano di Sardegna, Zafferano dell’Aquila, Zafferano San Gimignano). Όπως επεσήμανε η κ. Τσιμίδου, η ιδιαίτερα ακριβή τιμή του το καθιστά ευάλωτο σε νοθεία με ξένα υλικά όπως ο κουρκουμάς, ο ηλίανθος, η γαρδένια αλλά και με άγρια είδη όπως ο Crocus cartwrightianus.
Η ΕΕ αποφάσισε να ευνοήσει την συνεργασία των Ευρωπαίων ερευνητών για το σαφράν, επειδή είναι ένα προϊόν με παρελθόν, ιστορία και κουλτούρα και έχει υψηλή προστιθέμενη αξία ενώ καταγράφεται και ανανεούμενο ενδιαφέρον για την καλλιέργεια του σε χώρες μέλη της ΕΕ, όπως η Ιταλία και Αυστρία, αλλά και σε τρίτες χώρες όπως το Μαρόκο και η Αίγυπτος.
σχόλια