ΕΚΛΟΓΕΣ ΗΠΑ

Τρεις στιγμές από το σύμπαν του Γουτεμβέργιου

Τρεις στιγμές από το σύμπαν του Γουτεμβέργιου Facebook Twitter
Γκέοργκ Λούκατς
0

1. ΜΟΝΟΘΕΪΣΜΟΣ / ΣΤΑΛΙΝΙΣΜΟΣ. Δεν ανακαλύπτουν την Αμερική. Απλώς εκφράζονται. Βγάζουν απωθημένα. Με χιούμορ. Και με τρεχαλητά σε παρελθόντα κρίματα. Ο Νίκος Μπελογιάννης και η Αγγελική Κώττη, έχοντας περάσει από το Ένα είν’ το Κουκουέ / Δύο Κάππα κι ένα Ε, επιχειρούν ορθά, ορθότατα, να δείξουν ότι ο Σταλινισμός είναι η Τέταρτη Μονοθεϊστική Θρησκεία, και ως τραγωδία και ως φάρσα. Με μια (λίγο σαραβαλιασμένη, ας τη φανταστούμε) χρονομηχανή ταξιδεύουν και μας ξεναγούν στη ρωμαϊκή εποχή αλλά και στην Ιταλία της δεκαετίας του 1970 (με τα λογοκριτικά ευτράπελα του Βατικανού στο Φεστιβάλ του Σαν Ρέμο - μαθαίνουμε, παρεμπιπτόντως, ότι ο έως λιποθυμίας κούκλος Τζιάνι Μοράντι ήταν ο επίσημος τραγουδιστής του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος), κατόπιν στην ΕΣΣΔ αλλά και στον πρώιμο μεσαίωνα, κι έπειτα στην Ελλάδα όπου διώκεται ο ήρως Μιχάλης Κατσαρός, όχι και τόσο ανεξήγητα, από τους σταλινικούς παράφρονες για το συνταρακτικό του ποίημα «Διαθήκη». Αλλά και ο Στρατής Τσίρκας για την αριστουργηματική Λέσχη. Να γελάς και να κλαις. Όχι μονάχα για τα θύματα του σταλινισμού, αλλά και για το πώς δελεάστηκαν από το εν λόγω θρήσκευμα μυαλά λαμπερά και πυραυλοκίνητα, όπως αυτά του Ζαν Πολ Σαρτρ και, ακόμα πιο κρίμα, του Γκέοργκ Λούκατς. Πανέξυπνα κείμενα από τους Μπελογιάννη και Κώττη, που συνθέτουν μια μίνι ιστορία του σταλινισμού, μια όντως pocket ανάλυση του πλέον διαστρεβλωτικού μορφώματος που ταλάνισε την ανθρωπότητα για επτά δεκαετίες (χρονικό διάστημα μεγαλύτερο οιασδήποτε άλλης δικτατορίας). Η ανάγνωση του βιβλίου Σταλινισμός. Η Τέταρτη Μονοθεϊστική Θρησκεία (εκδ. Άγρα) συμπληρώνει ευχάριστα τα όσα ήδη ξέρουμε για τον σταλινισμό από ογκώδεις διεισδυτικότατες μελέτες του Κώστα Παπαϊωάννου και του Κορνήλιου Καστοριάδη, κι έρχεται σήμερα να μας υπενθυμίσει τα περί προσώπου του τέρατος που έλεγε κι ο αείμνηστος Μάνος Χατζιδάκις στα Σχόλια του Τρίτου.

2. ΦΥΣΙΣ ΚΡΥΠΤΕΣΘΑΙ ΦΙΛΕΙ. Ο Τόμας Πύντσον (τα εβδομηκοστά πέμπτα γενέθλια του οποίου εορτάσαμε δεόντως στο θαλπερό βιβλιοπωλείο-κομψοτέχνημα Free Thinking Zone την Τρίτη 8 Μαΐου) εξαφανίζεται, εκών άκων. Είναι πασίγνωστο πόσο αποφεύγει τα ΜΜΕ και ξέρουμε τρεις όλες κι όλες φωτογραφίες του. Ναι, του αρέσει το κρύπτεσθαι, όπως αρέσει και στη φύση. Του αρέσει τόσο ώστε να συμβαίνει και όταν δεν το επιλέγει. Διαβάζω το τρομερά ενδιαφέρον μελέτημα της Pascale Casanova Η παγκόσμια πολιτεία των γραμμάτων (έξοχα μεταφρασμένο από την Έφη Γιαννοπούλου, εκδ. Πατάκης), τρέχω, όπως το συνηθίζω έως εμμονής, στο Ευρετήριο των ονομάτων στη σελίδα 446 και τσιμπάω μια αναφορά στον Πύντσον, ότι κάτι θα βρω γι’ αυτόν στη σελίδα 210. Τσακίζομαι να πάω στη σ. 210, η οποία, όμως, διαπιστώνω πως δεν, μα δεν, υπάρχει! Για την ακρίβεια, είναι λευκή (ω Μαλαρμέ, ω Μάλεβιτς!), καθώς στη σ. 209, που είναι δεξιά, τελειώνει το Κεφάλαιο Τέταρτο, και η σ. 210, που είναι αριστερά, είναι κενή/άσπρη/λευκή, ώστε το Κεφάλαιο Πέμπτο ν’ αρχίσει, ως είθισται, από τη δεξιά σελίδα, τη σ. 211. Μυστήριο. Ωραίο μυστήριο. Άλλη μια εξαφάνιση του Πύντσον. Ωστόσο, όπως συνέχισα το διάβασμα, ανακάλυψα την επόμενη μέρα τον Πύντσον στη σ. 216 (προφανώς είχε γίνει τυπογραφικό λάθος στο Ευρετήριο και το 216 είχε μετατραπεί σε 210). Ναι, εκεί, στη σ. 216, βρίσκουμε τον Συγγραφέα των Συγγραφέων, με μια καλή παρέα: Ουίλλιαμ Βόλλμαν, Ουίλλιαμ Γκάντις, Ντον ΝτεΛίλλο, Ρόμπερτ Κούβερ…

 3. ΓΚΑΣΣΕΤ & ΜΑΛΕΒΙΤΣΗΣ: Ο Χοσέ Ορτέγα υ Γκασσέτ (1883-1955)συλλαμβάνει και συνθέτει το κρίσιμο πόνημα Η εξέγερση των μαζών. Ο Χρήστος Μαλεβίτσης (1927-1997), τον οποίο, ευτυχώς και χάρη στις άοκνες προσπάθειες των εκδόσεων Αρμός γνωρίζουμε εκ νέου, μεταφράζει αριστοτεχνικά. Και σχολιάζει. Και γράφει το δοκίμιο «Ορτέγα υ Γκασέτ: Ο φιλόσοφος του ζωτικού λόγου». Γάργαρος λόγος αμφοτέρων. Επίκαιρος ξανά και ξανά. Ίσον, κλασικός. Διαβάζουμε ήδη στη σ. 46: «Η μάζα συντρίβει κάτωθέ της κάθε τι που υπερέχει, που είναι ατομικό, χαρισματικό κι εκλεκτό. Ο καθένας που δεν είναι σαν τον καθένα, που δεν σκέφτεται σαν τον καθένα, κινδυνεύει να αφανισθεί. Και βεβαίως είναι σαφές πως αυτός ο “καθένας” δεν είναι ο καθένας. Ο “καθένας” ήταν κανονικά η σύνθετη ενότητα της μάζας και των διαφοροποιημένων, ετερόδοξων εκλεκτών μειοψηφιών. Στις ημέρες μας ο “καθένας” είναι μόνον η μάζα. Ιδού το φοβερό γεγονός της εποχής μας, που το περιγράψαμε χωρίς να αποκρύψωμεν κατά το ελάχιστο τη βαναυσότητα των χαρακτηριστικών του».

0

ΕΚΛΟΓΕΣ ΗΠΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Βιογραφίες: Aπό τον Γκαρσία Μάρκες στην Άγκελα Μέρκελ

Βιβλίο / Πώς οι βιογραφίες, ένα όχι και τόσο δημοφιλές είδος στη χώρα μας, κατάφεραν να κερδίσουν έδαφος

Η απόλυτη επικράτηση των βιογραφιών στη φετινή εκδοτική σοδειά φαίνεται από την πληθώρα των τίτλων και το εύρος των αφηγήσεων που κινούνται μεταξύ του autofiction και των βιωματικών «ιστορημάτων».
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
ΕΠΕΞ Λευτέρης Αναγνώστου, ένας μεταφραστής

Λοξή Ματιά / Λευτέρης Αναγνώστου (1941-2024): Ένας ορατός και συγχρόνως αόρατος πνευματικός μεσολαβητής

Ο Λευτέρης Αναγνώστου, που έτυχε να πεθάνει την ίδια μέρα με τον Θανάση Βαλτινό, ήταν μεταφραστής δύσκολων και σημαντικών κειμένων από τη γερμανική και αυστριακή παράδοση.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Βιβλίο / Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Ο Ιωάννης Στεφανίδης, καθηγητής Διπλωματικής Ιστορίας στη Νομική του ΑΠΘ και επιμελητής του τρίτομου έργου του ιστορικού Νίκου Πετσάλη-Διομήδη, εξηγεί γιατί πρόκειται για ένα κορυφαίο σύγγραμμα για την εποχή που καθόρισε την πορεία του έθνους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Βιβλίο / Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Με αφορμή το τελευταίο του μυθιστόρημα «Ο θάνατος του συγγραφέα» ο δημοσιογράφος μιλά για την τεχνητή νοημοσύνη, την εικονική πραγματικότητα και την υπαρξιακή διάσταση της τεχνολογίας.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Άλαν Χόλινγκερστ: «Η γραμμή της ομορφιάς»

Το πίσω ράφι / Η γραμμή της ομορφιάς: Η κορυφαία «γκέι λογοτεχνία» του Άλαν Χόλινγκχερστ

Ο Χόλινγκχερστ τοποθέτησε το βραβευμένο με Booker μυθιστόρημά του στα θατσερικά '80s και κατάφερε μια ολοζώντανη και μαεστρική ανασύσταση μιας αδίστακτης δεκαετίας.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Βιβλίο / Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Η Σανόρα Μπαρμπ είχε περάσει πολύ καιρό στους καταυλισμούς των προσφύγων από την Οκλαχόμα που είχαν πληγεί από την Μεγάλη Ύφεση και την ξηρασία, προκειμένου να γράψει το μυθιστόρημά της. Έκανε όμως το λάθος να δείξει την έρευνά της στον διάσημο συγγραφέα, ο οποίος την πρόλαβε.
THE LIFO TEAM
Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι σπουδαιότερες μορφές του 19ου αιώνα

Βιβλίο / Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι παρεξηγημένοι του 19ου αιώνα

Το βιβλίο του Γερμανού θεωρητικού και πανεπιστημιακού Χέρφριντ Μίνκλερ αναλαμβάνει να επαναπροσδιορίσει το έργο τους, που άλλαξε τα δεδομένα του αστικού κόσμου από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Νίκος Ψιλάκης: Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Βιβλίο / Νίκος Ψιλάκης: Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Ο Νίκος Ψιλάκης ερευνά και μελετά την κρητική παράδοση εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Τα βιβλία του είναι μνημειώδεις εκδόσεις για το φαγητό, τις λαϊκές τελετουργίες και τα μοναστήρια της Κρήτης που διασώζουν και προωθούν τον ελληνικό πολιτισμό.
M. HULOT
«Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Βιβλίο / «Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Ένα νέο βιβλίο επιχειρεί να καταρρίψει τους μισογυνιστικούς μύθους για τις αυτοκρατορικές γυναίκες της Ρώμης, οι οποίες απεικονίζονται μονίμως ως στρίγγλες, ραδιούργες σκύλες ή λάγνες λύκαινες.
THE LIFO TEAM
Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Βιβλίο / Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Σε όλα τα έργα του πρωταγωνιστούν οι γυναίκες και μια υπόγεια Αθήνα, ενώ ο ίδιος δεν κρίνει τους ήρωές του παρά το αφήνει σε εμάς: Μια κουβέντα με τον χαμηλόφωνο συγγραφέα του «Άχρηστου Δημήτρη» και της «Πλατείας Κλαυθμώνος».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που δεν βλέπεις σχεδόν κανέναν να διαβάζει ένα βιβλίο στο μετρό»   

Βιβλίο / Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που σχεδόν κανείς δεν διαβάζει βιβλίο στο μετρό»   

Η πολυβραβευμένη μεταφράστρια μιλά για την προσωπική της διαδρομή στον χώρο της λογοτεχνίας, για το στοίχημα της καλής μετάφρασης και εξηγεί τι σημαίνει να δουλεύεις πάνω σε κορυφαία έργα του Φλομπέρ, του Καμί, του Μαρκήσιου ντε Σαντ και της Ανί Ερνό. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Βιβλίο / «Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Ο 84χρονος ηθοποιός κοιτάζει προς τα πίσω και βλέπει τα δύσκολα παιδικά χρόνια, την καταθλιπτική μητέρα του, τον Τσέχoφ, τις σχέσεις που δεν έφτασαν ποτέ στον γάμο, τις έντονες αναταράξεις μιας πολυκύμαντης διαδρομής.
THE LIFO TEAM
Πέτρος Τατσόπουλος: «Η οργή σε κάποιες περιπτώσεις επιβάλλεται γιατί είναι απελευθερωτική»

Πέτρος Τατσόπουλος / «Δεν τα έχω με τους πιστούς αλλά με τους απατεώνες ρασοφόρους»

Μια χειμαρρώδης συνέντευξη με τον γνωστό συγγραφέα, δημοσιογράφο, παρουσιαστή και πρώην βουλευτή Πέτρο Τατσόπουλο, με αφορμή το τελευταίο του βιβλίο «Το παιδί του διαβόλου - Μια αληθινή ιστορία», όπου εστιάζει στη μεγάλη δύναμη της Εκκλησίας στην Ελλάδα, στη διαπλοκή της με την πολιτεία και στις σκοταδιστικές απόψεις που κατά κανόνα πρεσβεύει καθώς και στην ιδιαίτερα επικερδή «μπίζνα» που έχει στηθεί γύρω από ιερά λείψανα, ιερά κειμήλια, «άγιους» γέροντες και «θαύματα» για κάθε χρήση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ