Η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, όταν μιλάει, παίζει συνέχεια με τα μαλλιά της. Τα χαϊδεύει, τα κάνει κοτσίδα, ύστερα τ’ αφήνει πάλι και μετά τα ξαναπιάνει. Είναι μάλλον λίγο αμήχανη όταν δίνει συνεντεύξεις, αν και ο λόγος της είναι μεστός, δριμύς και συγκροτημένος, σαν να διαβάζει από autocue.
«Γεννήθηκα στη Δόξα Διδυμοτείχου, ένα μικρό χωριό κοντά στα σύνορα με τη Βουλγαρία. Η παιδική μου ηλικία ήταν μαγική. Ήμασταν μέσα στη φύση, μέσα σε μια μικρή κοινωνία με ανεπτυγμένο το αίσθημα της κοινότητας και ανάμεσα σε ανθρώπους πολύ καλούς και τρυφερούς. Η φύση ήταν ένα πανηγύρι χρωμάτων, γεύσεων και εικόνων. Θυμάμαι, όταν χιόνιζε κι έκανε πολύ κρύο, ο πατέρας μου άνοιγε έναν διάδρομο μέσα απ’ το χιόνι για να μπορέσουμε να φτάσουμε στο σχολείο. Πλενόμασταν σε μεταλλική σκάφη με παγωμένο νερό. Τα γλειφιτζούρια μας ήταν οι σταλακτίτες από τις στέγες των σπιτιών».
Οι γονείς της είχαν το καφενείο του χωριού. Ο πατέρας της ήταν συγχρόνως και ζωέμπορας και ταξίδευε συχνά στη γύρω περιοχή, οπότε η Καρυοφυλλιά μεγάλωνε σε μια γωνιά του καφενείου ανάμεσα σε καπνούς, πολιτικές συζητήσεις και τη μυρωδιά του κρασιού («εκεί μέσα έκανα κάθε μέρα τα μαθήματά μου»). Εκεί, στο καφενείο, θα δει και τις πρώτες της ταινίες. Από τους περιοδεύοντες σινεμάδες της εποχής. Μια κινηματογραφική μηχανή, ένα μεγάλο σεντόνι και μπομπίνες με τις ταινίες της Βουγιουκλάκη, του Ξανθόπουλου, του Κούρκουλου και των λοιπών σταρ του ελληνικού σινεμά.
Η δασκάλα της στο σχολείο θ’ ανακαλύψει στην Καρυοφυλλιά ένα ταλέντο στην ανάγνωση των κειμένων και θα της δίνει τους βασικούς ρόλους στις σχολικές θεατρικές παραστάσεις. «Δεν μπορείς να φανταστείς τι έχω παίξει. Από τη Σουλιώτισσα που χορεύει τον χορό του Ζαλόγγου μέχρι τη γυναίκα του προδότη». Ταυτόχρονα, έρχεται και σ’ επαφή με τα μεγάλα θεατρικά κείμενα μέσω του ραδιοφώνου. Ίψεν, Στρίντμπεργκ, Πιραντέλο, Ευγένιος Ο’ Νηλ με τις φωνές των Παξινού, Μινωτή, Χατζηαργύρη, Βαλάκου.
«Πάντα έλεγα ότι ήθελα να γίνω ηθοποιός, αλλά μου φαινόταν κάπως ανέφικτο. Νόμιζα ότι αυτοί οι άνθρωποι γεννιούνται έτσι, ότι είναι μια κάστα πριγκίπων, ότι αυτό το πράγμα είσαι, δεν γίνεσαι. Ε, μετά, μεγαλώνοντας και αντιλαμβανόμενη πώς είναι τα πράγματα, η επιθυμία μου γινόταν όλο και πιο σφοδρή».
Εν τω μεταξύ, η οικογένεια έχει μετακομίσει στη Θεσσαλονίκη και η Καρυοφυλλιά επιμένει στο όνειρό της να γίνει ηθοποιός, αν και είχε περάσει στη σχολή Πολιτικών Μηχανικών («ήταν επόμενο να δώσω σε κάποια σχολή γιατί ήμουν πολύ καλή μαθήτρια, αλλά στην ουσία δεν μ’ ενδιέφερε τίποτε άλλο πέρα απ’ το θέατρο»).
«Θυμάμαι ότι εκείνα τα χρόνια έβλεπα πολύ σινεμά. Υπήρχε ένας κινηματογράφος στις Σαράντα Εκκλησιές που λεγόταν Αίας κι έπαιζε μόνο art ταινίες. Εκεί είδαμε όλο τον ιταλικό νεορεαλισμό, Παζολίνι, Αντονιόνι, Βισκόντι, Φελίνι, πάρα πολλές ταινίες από το Ανατολικό Μπλοκ - το τι Μίκλος Γιάντσο και Αντρέι Βάιντα έχω δει δεν περιγράφεται. Επίσης, πολύ γιαπωνέζικο σινεμά, Κουροσάβα, Όζου κ.λπ.».
Θέατρο σπούδασε στη σχολή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος. Ωστόσο, μετά την αποφοίτησή της, θα αρνηθεί (ως αριστούχα) τη θέση της στον θίασο του Κρατικού, θα αμφισβητήσει τις πρακτικές του και μαζί με μερικούς συμφοιτητές της (μεταξύ των οποίων ο Νίκος Σεργιανόπουλος και η Βαρβάρα Μαυρομάτη) θα ιδρύσουν την Πειραματική Σκηνή της Τέχνης. «Έμεινα δύο χρόνια εκεί. Ήταν μια ανεπανάληπτη εμπειρία. Τίποτα, χωρίς καμιά αμοιβή, τα κάναμε όλα. Ράβαμε τα κοστούμια, κάναμε αφισοκολλήσεις, στήναμε τα σκηνικά, φτιάχναμε τα προγράμματα. Αλλά κυρίως ψάχναμε την ανατροπή της φόρμας. Φαντάσου, την είχαμε τόσο ανάγκη, που λέγαμε τότε ότι θα μας άρεσε να λέμε έναν μονόλογο με το κεφάλι κάτω και τα πόδια πάνω. Έτσι αντιλαμβανόμασταν εμείς τότε το σπάσιμο της φόρμας. Μετά, βέβαια, κάπου ξεθύμανε και αυτό, γιατί στα μάτια μας δεν τόσο πειραματικό όσο θα θέλαμε. Και έγινε η πρώτη απόσχιση”.
Ύστερα από μια πρόσκληση της δασκάλας της Μάγιας Λυμπεροπούλου θα κατέβει στην Αθήνα για να δουλέψει στο Αεικίνητο του Κώστα Αρζόγλου. «Ένα θέατρο-τέντα σαν τσίρκο, που είχε τη δυνατότητα να φεύγει από την Αθήνα και να περιοδεύει σε όλη την Ελλάδα μέσα στον χειμώνα και να παρουσιάζει την ίδια παράσταση που έβλεπαν οι Αθηναίοι, χωρίς καμιά καλλιτεχνική έκπτωση. Αλλά, βέβαια, αυτό το μεγαλεπήβολο κατέρρευσε γρήγορα, μπροστά στην αμείλικτη πραγματικότητα, λόγω οικονομικών και πρακτικών προβλημάτων. Ο Αρζόγλου έπαθε μέχρι και καρδιακό επεισόδιο από το άγχος».
Εκεί γνωρίζει τον Μηνά Χατζησάββα, ο οποίος θα προτείνει στον Γιώργο Μιχαηλίδη (που εκείνη την εποχή ξαναέστηνε το Ανοιχτό Θέατρο) να πάρει την Καρυοφυλλιά για τον ρόλο της Βεατρίκης στο Πολύ κακό για το τίποτα του Σαίξπηρ που ετοιμαζόταν να ανεβάσει.
«Όταν συναντηθήκαμε με τον Γιώργο υπήρξε ένα ακαριαίος καλλιτεχνικός έρωτας. Μου έδωσε να διαβάσω έναν μονόλογο της Βεατρίκης και όταν τελείωσα με πήρε στην αγκαλιά του και μου είπε “καλωσόρισες”. Από το 1984 μέχρι το 1992 που έκατσα εκεί ήταν από τα πιο ωραία χρόνια της ζωής μου. Ωρίμασα σε μια οικογενειακή αγκαλιά, ο Γιώργος ήταν ο πνευματικός μας πατέρας, ένας σκηνοθέτης με όραμα, ένας άνθρωπος που ό,τι χρήματα έφταναν στα χέρια του, είτε από επιχορηγήσεις είτε από τα εισιτήρια, τα έχωνε στην επόμενη παραγωγή. Ήταν και τόση η αγάπη του για τον εικαστικό κόσμο, που, ας πούμε, ανεβάζαμε Σαίξπηρ και στα σκηνικά υπήρχαν αναγεννησιακοί πίνακες. Έβλεπες ας πούμε Βερονέζε, Τιτσιάνο, Καραβάτζιο. Εκεί ήρθα και σε επαφή με τα μεγάλα κείμενα. Έπαιξα Τσέχωφ, το Κρίμα που είναι πόρνη του Τζον Φορντ, την Τρικυμία του Σαίξπηρ, τον Πελεκάνο του Στρίντμπεργκ, τη Λούλου του Βέντεκιντ και πολλά άλλα. Με τη Λούλου ήταν που με έμαθε και ο πολύς ο κόσμος. Αυτό ήταν τη σεζόν ’87-’88. Οι φίλοι μου εντυπωσιάζονται καμιά φορά που θυμάμαι τις χρονολογίες. Αυτό συμβαίνει γιατί η ζωή μου αναφέρεται σε ρόλους και παραστάσεις. Είναι το δικό μου ημερολόγιο».
Όμως, το ευρύτερο κοινό θα τη μάθει από την τηλεόραση. Από τον «Κίτρινο Φάκελο» αρχικά και ύστερα από την εκκωφαντική επιτυχία της σειράς «Βαμμένα Κόκκινα Μαλλιά», που ήταν το πρώτο σίριαλ της ιδιωτικής τηλεόρασης που άδειαζε τους δρόμους.
«Εγώ δεν καταδεχόμουν να κάνω τηλεόραση. Ούτε καν κρατική. Όταν μου έκανε την πρόταση ο Κουτσομύτης για τον “Κίτρινο Φάκελο”, έκανα να του απαντήσω έναν μήνα. Πήρα τηλέφωνο όλους τους δασκάλους μου, τη Μάγια τη Λυμπεροπούλου, τον ένα, τον άλλο, φίλους που είχα εμπιστοσύνη στην κρίση τους και τελικά αποφάσισα ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα ισχυρό μυθιστόρημα και μ’ έναν σκηνοθέτη που έχει δώσει καλά δείγματα δουλειάς. Υπήρχαν τα εχέγγυα ποιότητας κι έτσι είπα το ναι. Επίσης, για μένα, που πάντα αγαπούσα το σινεμά, η τηλεοπτική κάμερα αντικαθιστούσε την κινηματογραφική. Πάντα στο γύρισμα πήγαινα κι έβλεπα μετά στο μόνιτορ τη σκηνή μου, για να δω τα τυχόν λάθη μου. Ο ηθοποιός, ρε παιδί μου, έχει πάντα μια αίσθηση εκ των έσω και δεν μπορεί ποτέ να αντιληφθεί τι τελικά εκπέμπει, πώς τον βλέπουν οι άλλοι. Οπότε, εκεί υπήρχε το αντικειμενικό μάτι που σε έβλεπε και σε καθοδηγούσε και αυτό ήταν σπουδαίο. Βέβαια, μετά, παρόλο που μου έγιναν προτάσεις για να κάνω πράγματα πολύ πιο εμπορικά, αρνήθηκα. Μέχρι και ο Φώσκολος με πήρε για να πάω στη “Λάμψη”».
Μετά το Ανοιχτό Θέατρο, καθιερωμένη πια, θα παίξει σε δεκάδες παραστάσεις, με πιο εμβληματικές τις τραγωδίες του Εθνικού (και ειδικά η συγκλονιστική της ερμηνεία στη Μήδεια), αποδεικνύοντας ότι είναι μια από τις σπουδαιότερες ηθοποιούς στην Ελλάδα.
«Οι ηθοποιοί πάνω στη σκηνή διαχειριζόμαστε το νευρικό μας σύστημα, τον ψυχισμό μας ολόκληρο, αλλά, ενώ είναι μια αέρινη ύλη όλο αυτό το πράγμα, είναι κάτι το άπιαστο. Αισθάνεσαι εκείνη την ώρα πάνω στη σκηνή ότι είσαι γλύπτης, έχεις δηλαδή τη σμίλη και δεν σου επιτρέπεται να κάνεις κάτι άστοχο και να φτιάξεις ένα ογκώδες τερατούργημα. Επίσης, υπάρχουν και αποχρώσεις, υπάρχουν στιγμές μέσα στο ταξίδι ενός ρόλου που πραγματικά μπορεί να σε απογειώσουν κι εκεί όλα τα πράγματα να συμβαίνουν μαγικά. Χωρίς να τα ορίζεις εσύ, αφήνεσαι κι εσύ μέσα σε αυτό το παιχνίδι».
Αυτή την περίοδο κάνει πρόβες για την Ιφιγένεια εν Αυλίδι σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη, με την οποία θα περιοδεύσει το φετινό καλοκαίρι ανά την Ελλάδα. Πρόκειται για μια παράσταση που είχε ανεβάσει ξανά πριν από οχτώ χρόνια.
«Ήταν 2004 και είχαμε πρεμιέρα στο Ρωμαϊκό Ωδείο της Πάτρας. Την ίδια μέρα έπαιζε η Ελλάδα με τη Γαλλία για το Euro. Το θέατρο φίσκα μόνο με γυναίκες. Κανένας άντρας.Είναι όλοι στις τηλεοράσεις και στα μπαλκόνια. Παίζουμε με υπόκρουση την αναμετάδοση του αγώνα. Πάμε δύο ώρες παράσταση και φτάνουμε στο φινάλε όπου έχουν φύγει οι Έλληνες, έχουν σκοτώσει την Ιφιγένεια, φυσάει ούριος άνεμος και μένει μόνη της η Κλυταιμνήστρα, δηλαδή εγώ. Και τότε πρέπει να πω έναν μονόλογο του τύπου “Κόρημου, και ποιος θεόςνα σ’ έκλεψε; Πώςνα πιστέψωλόγια παρηγοριάς, χαμένα λόγια; Πώςτο πικρό σου πένθος να σβήσω...” και ανεβαίνω, ανεβαίνω σε μια ράμπα, οι μουσικές ανεβαίνουν μαζί μου και την ώρα που πάω να γυρίσω και να φτάσω την κορύφωση ακούω “γκοοοολλλ”. Απ’ όλη την Πάτρα. Ήταν το πιο θερμό χειροκρότημα που έχω πάρει ποτέ μου...».
Και μετά η Καρυοφυλλιά ξαναπαίζει με τα μαλλιά της και μου διηγείται την εμπειρία της από τη Σενεγάλη, όπου ταξίδεψε φέτος το Πάσχα για να κάνει μια ταινία με τον Πέτρο Σεβαστίκογλου.
«Ήταν μια πολυεπίπεδη η εμπειρία. Από τη μια μεριά έβλεπες τη Μητέρα Αφρική με όλον αυτό τον μύθο που έχει και από την άλλη έναν απέραντο σκουπιδότοπο και απίστευτη φτώχια. Παντού μαύρο πλαστικό που δεν μπορεί ν’ απορροφηθεί από το περιβάλλον. Τα ζώα τρώνε τα σκουπίδια και πεθαίνουν. Και παρόλο που είναι μία από τις χώρες της Αφρικής με τις καλύτερες συνθήκες, οι εικόνες είναι πολύ σκληρές. Έβλεπες κόσμο να μπαίνει σε πιρόγες με σκοπό να φτάσει στην Ευρώπη. Οι περισσότεροι πνίγονται ή πέφτουν στα δίχτυα των δουλεμπόρων. Παρ’ όλα αυτά, έβλεπες στους ανθρώπους καθαρότητα, ευγένεια. Τα παιδιά ήταν απίστευτης ομορφιάς και ευγένειας. Στην ταινία παίζει κι ένας τύπος απ’ το χωριό όπου κάναμε το γύρισμα. Ένας καταπληκτικός ερασιτέχνης ηθοποιός. Μάλιστα, κάποια στιγμή του λέω “Υou act like Denzel Washington” και αυτός μου απαντάει “who is he?”. Ε, βέβαια, σκέφτηκα, γιατί να τον ξέρει;».
σχόλια