Ενώ μου φαίνεται ακατανόητο να γίνεται μείζον ζήτημα και πεδίο αντιπαραθέσεων κάτι τόσο ασήμαντο, τελικά, όσο το «θέμα της έκθεσης» στις πανελλήνιες (ή όπως ακριβώς λέγονται πια) εξετάσεις, από την άλλη μοιάζει κάπως παρήγορο (και εκτός επείγουσας επικαιρότητας) ότι παραμένει σταθερό και συνεπές αντικείμενο συλλογικού διαλόγου σ' αυτούς τους εξαιρετικά ασταθείς καιρούς. Με αυτή την αφορμή προσπάθησα να θυμηθώ ποιο ήταν το θέμα της έκθεσης πριν από τριάντα χρόνια, όταν πήρα κι εγώ μέρος σε αυτό τον ετήσιο διαγωνισμό φόβου, παράνοιας και μεγάλων προσδοκιών (εξαιρούνται πάντα οι άριστοι που έχουν «μέθοδο και πρόγραμμα», κοινώς οι αρχισπασίκλες, αλλά δεν κάνει πια να το λέμε, διότι συνιστά bullying, και όσοι δεν περιμένουν τίποτα, δεν φοβούνται τίποτα, είναι λεύτεροι και συμμετέχουν διαδικαστικά). Ήταν αδύνατον να θυμηθώ, ενώ μπορώ να σου απαγγείλω ακόμα απνευστί τη δραματική τροπή της προέλασης του ελληνικού στρατού στη γραμμή Εσκί Σεχίρ - Κιουτάχεια - Αφιόν Καραχισάρ κατά τη μικρασιατική εκστρατεία.
Θα ήθελα να πιστεύω ότι έγραψα μια πρωτο-generation X μίνι πραγματεία για εναέριες φιλίες και νεο-μποέμ τυπολογίες, αλλά φυσικά το πιο πιθανό είναι να παρέθεσα, όπως οι περισσότεροι, μια σειρά από αβασάνιστες κοινοτοπίες «με αρχή, μέση και (ασθμαίνον) τέλος». Το ζήτημα στην έκθεση ήταν (και παραμένει υποθέτω) να μην εκτεθείς.
Θυμόμουν, όμως, το θέμα της προηγούμενης χρονιάς (1985), το περιβόητο τότε ζήτημα της «αρωγής» και της «ευδοκίμησης», που μας είχε τρομοκρατήσει τότε: άμα είναι να βάζουν κουλές κι ανύπαρκτες λέξεις για να μας τσακίσουν, τα παρατάμε από τώρα. Αυτή ήταν μια τυπική αντίδραση συμμαθητή όταν άκουσε το θέμα, ενώ σήμερα, τα παιδιά που κλήθηκαν προχθές να γράψουν για τη φιλία στην εποχή των κοινωνικών μέσων, θα αντιδρούσαν με ένα μεγαλοπρεπές WTF, δέκα ερωτηματικά και καμιά δεκαπενταριά θαυμαστικά. Το πλήρες θέμα είχε ως εξής: «"Ο άνθρωπος, ο αποφασισμένος να μάθει πολλά γράμματα και να διαπρέψει σε μια επιστήμη ή σε μια τέχνη, δεν αποβλέπει πια, κατά την επικρατούσα άποψη, στην προσωπική του μόνο ευδοκίμηση. Προσφέρει και στους άλλους πολύτιμη αρωγή". Κάθε άποψη η οποία θα είναι τεκμηριωμένη θεωρείται δεκτή». Κάποιος είχε καταπιεί λεξικό και μετά συνειδητοποίησε το μπάχαλο που θα επακολουθούσε και αποφάσισε, κάνοντας τον σταυρό του, να συμπληρώσει την τελευταία φράση, καλώντας τους υποψηφίους να γράψουν ό,τι καταλαβαίνουν κι ο θεός βοηθός. Η αναστάτωση που είχε προκληθεί ήταν μεγάλη, όχι μόνο για τους ατυχείς τελειόφοιτους εκείνης της χρονιάς αλλά και για μας, που περιμέναμε στην ουρά να πηδήξουμε με αλεξίπτωτο την επόμενη χρονιά. Το κωμικοτραγικό ήταν ότι στο φροντιστήριο (ναι, κάναμε και φροντιστήριο για έκθεση, μιλάμε για εντελώς πεταμένα λεφτά) εξασκούμαστε σε ανάπτυξη αφηρημένης, αμυδρά συναισθηματικής και συχνά τραλαλά θεματολογίας, τυπικότατο δείγμα της οποίας ήταν το θέμα που έπεσε το 1984: «Ποτέ άλλοτε οι στέγες των σπιτιών των ανθρώπων δεν ήτανε τόσο κοντά η μία στην άλλη όσο είναι σήμερα, κι όμως ποτέ άλλοτε οι καρδιές των ανθρώπων δεν ήταν τόσο μακριά η μία από την άλλη όσο είναι σήμερα». Οργουελική δυστοπία αλά νεοελληνικά. Αχ, και πού να 'ξεραν πόσο θα απομακρυνθούν οι καρδιές με τα social media (λολ).
Τελικά, ανακάλυψα και το θέμα που έπεσε στη χρονιά μου. Και πάλι δεν μου θυμίζει απολύτως τίποτα: «Υποθέστε ότι με την επιτυχία σας στις εξετάσεις αναγκάζεστε, για το χρονικό διάστημα των σπουδών σας, να μετοικήσετε και να βρεθείτε μακριά από το οικείο περιβάλλον σας. Αν σας δινόταν η δυνατότητα να δημιουργήσετε έναν κύκλο ανθρώπων, μέσα στον οποίο θα θέλατε να ζείτε, κυρίως τον εξωσπουδαστικό χρόνο σας, σε ποια κριτήρια θα βασίζατε την επιλογή των προσώπων που θα συγκροτούσαν το νέο περιβάλλον σας; Ας σημειωθεί ότι δεν ενδιαφέρει η περιγραφή συγκεκριμένων ανθρώπινων τύπων αλλά η διατύπωση και η αιτιολόγηση των αρχών επιλογής, καθώς και η σύνθεση των χαρακτηριστικών που θα έπρεπε, κατά την άποψή σας, να συγκεντρώνει αυτός ο μικρόκοσμος, ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της κοινωνικής ζωής σας πέρα από το στενό πλαίσιο των σπουδών σας». Βατό και ιντριγκαδόρικο, έτσι; Αναρωτιέμαι τι είχα γράψει ακριβώς για να κερδίσω το (επαρκές, πλην χλιαρό για τριτοδεσμίτη) 16 που έλαβα για τον κόπο μου. Δυστυχώς, έγραψα συνολικά καλύτερα στις εξετάσεις απ' ό,τι έπρεπε για να μετοικήσω μακριά από το οικείο περιβάλλον και την Αθήνα (ήμουν έτοιμος για άγριες ροκ καταστάσεις σε φοιτητική γκαρσονιέρα στη Σαλονίκη ας πούμε). Θα ήθελα να πιστεύω ότι έγραψα μια πρωτο-generation X μίνι πραγματεία για εναέριες φιλίες και νεο-μποέμ τυπολογίες, αλλά φυσικά το πιο πιθανό είναι να παρέθεσα, όπως οι περισσότεροι, μια σειρά από αβασάνιστες κοινοτοπίες «με αρχή, μέση και (ασθμαίνον) τέλος». Το ζήτημα στην έκθεση ήταν (και παραμένει υποθέτω) να μην εκτεθείς.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην έντυπη έκδοση της LIFO.
σχόλια