Η υπερβολική ασάφεια στο ζήτημα της επιλογής φύλου

Είμαι ερευνήτρια κοινωνιολόγος στην Γερμανία (στο παρελθόν και στις ΗΠΑ) και θα ήθελα να παραθέσω κάποια δεδομένα γιατί παρατηρώ πως το ζήτημα της επιλογής φύλου στην αστυνομική ταυτότητα παρουσιάζεται με υπερβολική ασάφεια από τα ΜΜΕ (και κατά την γνώμη μου πρόκειται για πολιτικό πυροτέχνημα της κυβέρνησης):

• Το νομοσχέδιο προτείνει την ελεύθερη επιλογή φύλου στην εθνική ταυτότητα βασισμένο στον επαναπροσδιορισμό της κατηγοριοποίηση της διαφυλικότητας (στην πραγματικότητα αυτό είναι το καινούριο και ουσιαστικό και πραγματι η κατηγοριοποίηση έχει αλλάξει σε πολλές χώρες): αντί για διαταραχή το κράτος θέλει να την θεωρήσει πλέον ως φυσιολογική κατάσταση όπως π.χ. στην Γερμανία. Το ζήτημα αυτό όμως δεν έχει καμία σχέση με την αναφορά του φύλου στα δημόσια έγγραφα ενός ατόμου ή με τα ανθρώπινα δικαιώματα, είναι κυρίως ένα πολιτικό και οικονομικό ζήτημα. Ένα μόνο παράδειγμα: αν στην Γερμανία αντιμετωπίζω σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα που ωφείλονται στην αναντιστοιχία ψυχισμού/σώματος μου και αποτανθώ σε ψυχίατρο/ψυχολόγο, το ασφαλιστικό μου ταμείο (δημόσιο ή ιδιωτικό) δεν θα μου καλύψει αυτά τα έξοδα γιατί δεν θεωρεί διαταραχή την συγκεκριμένη κατάσταση (στην Γερμανία αν θες να πας στον ψυχολόγο πρέπει να πληρώσεις από την τσέπη σου αν ο παθολόγος δεν κρίνει την ψυχοθεραπεία ή την ψυχοφαρμακευτική αγωγή απολύτως απαραίτητη και πάντα μόνο για σοβαρές διαταραχές). Ένας διαφυλικός δεν χρειάζεται πια να πάει σε ψυχίατρο/ψυχολόγο για να κάνει διόρθωση φύλου, μπορεί να το κάνει με την ευκολία που αγοράζει ένα αυτοκίνητο (ενήλικος ή με την συγκατάθεση των γονέων). Φέρνω στο μυαλό μου τουλάχιστον τρεις Γερμανίδες από την γειτονιά μου οι οποίες αντιμετώπιζαν προβλήματα φύλου (ένιωθαν άντρες) και τελικά αυτοκτόνησαν (μία εξ αυτών αφού έκανε αλλαγή φύλου). Ουδέποτε είδαν ψυχίατρο ή ψυχολόγο γιατί είτε είχαν την πεπόιθηση πως δεν τον χρειάζονται (λόγω της νέας κοινωνικής νοοτροπίας) ή δεν είχαν την οικονομική άνεση (σε μία από αυτες είχα προτείνει πολλές φορές να το δει έναν ψυχίατρο παρατηρώντας την συμπεριφορά της, εκείνη μου έλεγε οτι θα ήταν "πολυτέλεια" για τα οικονομικά της). Ρωτάω λοιπόν: τους βοηθάμε τους διαφυλικούς με αυτον τον επαναπροσδιορισμό ή τους προκαλούμε περισσότερα αδιέξοδα; Εγώ πιστεύω πως ισχύει το δεύτερο. Να μην παρεξηγηθώ: ως διαταραχή δεν εννοώ πως ενας διαφυλικός πρέπει να παραμένει στο φυσικό του φύλο ή ρόλο, εννοώ οτι αν δεν κατηγοριοποιηθεί από τον νόμο και την επιστήμη ως διαταραγμένο ατομο πριν αλλάξει το φύλο του ή αντιμετωπίσει τα ψυχικά του προβλήματα ισως να μην μπορέσει να λάβει ποτέ την απαιτούμενη βοηθεια και υποστήριξη. Αν δεν αναγνωριζαμε την δυσλεξία ως διαταραχη δεν θα την αντιμετωπίζαμε ποτέ, απλώς θα συνεχίζαμε να παριστάνουμε οτι δεν υπάρχει. Όσο λειαίνουμε τους όρους (σε νομικό επίπεδο), τόσο περισσότερο μπλοκάρουμε τις υπαρκτές ανάγκες των ατόμων.

Φυσικά, σε λίγες δεκαετίες που θα έχει καταργηθεί εντελώς η ταυτότητα ως έγγραφο (και δεν θα αναφέρεται πουθενά ούτε το όνομά μας), ίσως και να γελάμε με όλα αυτά.

• Τα ελληνικά ΜΜΕ αναφέρονται συνέχεια στην ομοφυλοφιλία σε σχέση με αυτό το ζήτημα; το φύλο δεν έχει να κάνει με την σεξουαλικότητα, είναι ένα ζήτημα ανατομίας, όχι σεξουαλικής προτίμησης (π.χ. ένας άντρας ομοφυλόφιλος δεν παρουσιάζει κάποια διαφορά στο σώμα του λόγω των σεξουαλικών του προτιμήσεων, εξακολουθεί να έχει το ίδιο αντρικό φύλο με έναν ετεροφυλόφιλο άντρα). Αντίστοιχα, αν πούμε ότι εγώ έχω ξεκάθαρα γυναικείο σώμα αλλά νιώθω άντρας, εφόσον δεν προβώ σε διόρθωση φύλου, το σώμα μου, ανεξάρτητα με το πως νιώθω, θα παραμείνει γυναικείο, είτε το επιθυμώ είτε όχι. Η ταυτοποίηση του σώματος από τις αρχές δεν έχει καμία σχέση με την σεξουαλικότητα. Εάν δεν έχει ολοκληρωθεί η διόρθωση φύλου, η σεξουαλικότητα δεν μπορεί να έχει την παραμικρή σχέση με την ταυτοποίηση (παραμένει ψυχολογική επιθυμία, όχι φυσιολογία). Με την ίδια λογική θα έπρεπε να ζητάμε από το κράτος η ταυτότητα μας να έχει φωτοσοπαρισμένη φωτογραφία ή να αναφέρει μεγαλύτερο ύψος σύμφωνα με τις προτιμήσεις μας, επειδη νιώθουμε άσχημοι ή κοντοί (σίγουρα υπάρχουν άνθρωποι που νιώθουν πως βρίσκονται σε λάθος σώμα λόγω ύψους, μύτης, κλπ και αντιμετωπίζουν σοβαρά ψυχικά προβλήματα, προβαίνουν σε διορθώσεις, κλπ)

• Η κυβέρνηση λέει πως το νομοσχέδιο έχει βασιστεί σε εκτενή εξέταση παγκοσμίων επιστημονικών μελετών που συμφωνούν με την πρακτική. Μονο που οι μελέτες αυτές προέρχονται αποκλειστικά από κοινωνιολογικά-ψυχολογικά συγγράμματα (τα περίφημα gender studies), όχι ιατρικά. Οι γιατροί συμφωνούν σχεδόν απόλυτα οτι η διαφυλικότητα είναι διαταραχή (ρωτήστε όποιον γιατρό θέλετε), ενώ οι κοινωνιολόγοι και ψυχολόγοι διαφωνούν μεταξυ τους εδώ και δεκαετίες επί του ζητήματος. Ο συριζα ενστερνίζεται μια πολύ χαλαρή ακαδημαικη τάση πλειοψηφίας κοινωνιολόγων/ψυχολόγων, κάτι που σχεδόν καμία χώρα δεν έχει κάνει μέχρι σήμερα (περισσότερα για αυτό πιο κάτω).
Μια παρένθεση: η ψυχολογια και η κοινωνιολογία ειναι επικουρικές επιστήμες, τέχνες οπως της αποκαλουν στην Αγγλία (εξου και το Βachelor or Arts που δίνεται ως τιτλος), δεν ειναι αυστηρές επιστήμες (Bachelor of Science) γιατί τα αξιώματα στα οποία βασίζονται αλλαζουν συνεχεια και εξαρτώνται πάντα από τις κύριες επιστήμες: σχεδον καθε δεκαετια οι ψυχολογοι απορριπτουν οσα προηγουμενως θεωρουσαν δεδομενα. Στην ιατρική για να αλλάξει ενα αξίωμα θα πρεπει να το αποδεχτεί μια τεραστια πλειοψηφια του επιστημονικου κοσμου. Στις τέχνες δεν χρειαζεται αυτό, ο καθε επιστημονας χαρασσει οποιο δρόμο θέλει, φτιαχνει δηλαδη τις δικες του θεωριες και, αν αρεσουν ίσως τις επιβαλει στην ακαδημαική κοινότητα, οχι για επιστημονικους λογους αλλα για λογους προτιμησης και αόριστης συναίνεσης (π.χ. αν ενας πρυτανης, ένας χορηγός ή ένας πολιτικός λατρεύει τις ιδέες του νίτσε θα προωθήσει τις ιδέες ενός ερευνητη κοινωνιολόγου που τις προωθεί, τόσο απλά και αυθαίρετα).

• Αν το ζήτημα της ταυτότητας είναι θεμα ψυχολογίας ατόμου (δηλαδή το να νιώθει καλύτερα ένα διαφυλικό ή αναποφάσιστο για το φύλο του άτομο όταν δείχνει το δελτίο ταυτότητας του), πρέπει να πω οτι στην Αμερική επιβάλεται από τις υπηρεσίες αλλά και τις εταιρείες πλέον να ζητάνε από ένα άτομο τον τρόπο με τον οποίο θέλει να του απευθύνονται (αντρα ή γυναίκα), οχι όμως να αλλοιώνεται το φύλο στα δημόσια έγγραφα: απαγορεύεται η ταυτότητα να αναφέρει διαφορετικό φύλο από αυτό που αναγράφεται στο πιστοποιητικό γεννήσεως ή σε δικαστική απόφαση μετά από αλλαγή φύλου. Ένα πανεπιστήμιο θα απευθύνεται σε εσένα με το φύλο που επιθυμείς. Στο αρχείο του όμως θα καταχωρηθεί το φύλο σύμφωνα με τα επίσημα έγγραφα. Το ίδιο και στην Γερμανία, τον Καναδα και αλλες προοδευτικές χώρες. Το μόνο που έχει αλλαξει τα τελευταία χρόνια σε καποιες χώρεις είναι το δικαίωμα ενος πολίτη να μην αναφερεται το φυλο του πανω στην ταυτοτητα η το διαβατηριο (αναφερεται ως Χ, οχι για να δηλωσει τριτο φυλο όπως αναφέρουν συχνά τα μμε για λόγους εντυπωσιασμού αλλα για να δηλωσει οτι το ατομο δεν θελει να εμφανίζεται σε δημοσιο εγγραφο ενα απο τα δυο φυλα). Ομως, το τσιπάκι της ταυτότητας θα δείξει στον υπολογιστή ως φύλο το φύλο γεννησης/δικαστικής απόφασης και μονο στον δημοσιο λειτουργο που θα κανει την ταυτοποιηση. Υπαρχει διαχωρισμός μεταξύ φυλου και προτιμησης φυλου, φύλου και αναφερόμενου φύλου, είναι δυο εντελώς διαφορετικά πράγματα. Άλλο ποιο ειναι νομικά το φύλο σου και άλλο πως θές και πρεπει να σε αντιμετωπίζουν οι άλλοι.

• Πουθενά στον πλανήτη δεν μπορεί κάποιος να αλλάξει το φύλο του στα δημόσια έγγραφα χωρίς δικαστικη απόφαση και χωρίς να έχει διορθώσει το φύλο του πρώτα. Η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα στην οποία γινεται λόγος για αυθαιρετη επιλογή φύλου στην ταυτότητα και ακουγεται εντελως αστείο αυτό. Προσωπικα πιστευω οτι όποιος το σκέφτηκε και το προτεινε από την κυβέρνηση μάλλον γελάει μαζί μας αφου προκειται για επικοινωνιακό πυροτέχνημα και μεγαλο τρολάρισμα: κάτι για να έχει ο κόσμος να ασχολείται, ίσως και για να φουντώσουν χωρίς ουσιαστικό λόγο τα πολιτικά αισθήματα της κοινωνίας (φιλελευθερα και συντηρητικά). Ο παραλογος αυτός νόμος θα ψηφιστεί για να προκαλέσει τεράστιες αντιδράσεις και καποια στιγμή προφανώς θα ακυρωθεί (από την τωρινή ή την επόμενη κυβέρνηση) και θα αντικατασταθεί με έναν παρόμοιο με της Γερμανίας (λογικό) νόμο που θα λέει πως στην ταυτότητα αναφέρεται μόνο οτι λεει το πιστοποιητικό γεννησης ή η δικαστική απόφαση αλλαγής φύλου ή η εναλλακτική επιλογή του Χ, μόνο όμως ως αναφορά στο έγγραφο (οχι στα δεδομένα της αστυνομίας) και για να υποδηλώσει νομικά οτι το ατομο δεν επιθυμει αναφορά φύλου.

• Φυσικά, σε λίγες δεκαετίες που θα έχει καταργηθεί εντελώς η ταυτότητα ως έγγραφο (και δεν θα αναφέρεται πουθενά ούτε το όνομά μας), ίσως και να γελάμε με όλα αυτά. Τότε θα πρέπει να αναρρωτηθουμε για τις τεχνολογικές ικανότητες της Ελλάδας ώστε να ανταποκριθεί στις νέες απαιτήσεις (αλήθεια clouds με σέρβερς σε ελληνικό έδαφος υπάρχουν ή τα δεδομένα της ελληνικής αστυνομίας και των πολιτών θα καταλήξουν να περνάνε μέσω Κουπερτίνο σύντομα;)