Όσο είναι τραγικό, τόσο και γελοίο: ο άνθρωπος τον οποίο κατήγγελες ανοιχτά, γενναία, χωρίς περιστροφές, με αποδείξεις και ντοκουμέντα για τη διαφθορά και τους σάπιους θεσμούς της χώρας σου να παραγγέλλει εξονυχιστικές έρευνες για τον θάνατο σου. Αν η Ντάφνι Καρουάνα Γκαλιζία μπορούσε να γράψει γι' αυτό, σίγουρα το δηλητηριώδες χιούμορ της, σε συνδυασμό με κάποιο εμπρηστικό έγγραφο θα έκανε τον πρωθυπουργό της Μάλτας Τζοζέφ Μουσκάτ, να χάσει για ακόμα ένα βράδυ τον ύπνο του. Όμως, η Γκαλιζία δεν υπάρχει πια, το διάσημο blog της, παντοδύναμο και ενοχλητικό, όσο όλες οι εφημερίδες της πατρίδας της περνάει πλέον στην ιστορία και η ίδια -ακόμη μια γενναία με υψηλό αίσθημα ευθύνης- περνά στη σιωπή.
Η Γκαλιζία δολοφονήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2017, όταν το Peugeot 108 που οδηγούσε εξερράγη μετά την τελευταία της ανάρτηση στο προσωπικό της ιστολόγιο. Το κείμενο αναρτήθηκε στις 2.35 τα ξημερώματα και στις 15.00 το μεσημέρι της Δευτέρας το στόμα της ενοχλητικής για την κυβέρνηση blogger είχε κλείσει για πάντα. Ο κόσμος την αγαπούσε για το θάρρος της, ξεκινούσε τη μέρα του με την ανάγνωση των όσων κατέγραφε σε καθημερινή βάση, σε γλώσσα απλή, ντοκουμενταρισμένη, ατρόμητη. Πίσω στην πατρίδα της ακόμη δεν ξέρουν αν η έμπειρη χρονογράφος πλήρωσε τις αποκαλύψεις της ή το γεγονός ότι αυτές είχαν βγει πλέον εκτός συνόρων, κάνοντας ένα περιοδικό σαν το Politico να τη χαρακτηρίζει «τρομοκράτη» των διεφθαρμένων πολιτικών της χώρας της. «Η κυρία έχει αρχίδια», έγραφε με καμάρι πριν από λίγους μήνες ο συντάκτης του άρθρου που χαρτογραφούσε τη λίστα των 28 πιο επιδραστικών προσωπικοτήτων στα media και την πολιτική.
Είτε καταπιανόταν με τους υπουργούς Υγείας και Παιδείας της Μάλτας, είτε με το σκάνδαλο των διαβατηρίων, το blog της Γκαλίζια σε μία καλή μέρα -από άποψη επισκεψιμότητας- είχε γύρω στους 400.000 μοναδικούς επισκέπτες. Ο πληθυσμός της Μάλτας είναι 420.000 ψυχές, αν κάτι έχει να πει αυτό...
Κι αυτή η λαϊκή διατύπωση στην περίπτωση της 53χρονης Καρουάνα αποτύπωνε την απόλυτη αλήθεια: τον Ιούνιο του 2016 οι αποκαλύψεις της για τον Μουσκάτ και τους συνεργάτες του, για τη δράση τους μέσω υπεράκτιων εταιρειών και για την πώληση μαλτέζικων διαβατηρίων, καθώς και για τις δοσοληψίες με την κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν είχαν προκαλέσει πάταγο. Η Γκαλιζία, όπως μεταδίδουν τα ξένα πρακτορεία, δεν μπορούσε να κυκλοφορήσει, χωρίς κάποιος να πέσει στην αγκαλιά της, χωρίς να τρώει σε κάποια ταβέρνα και μια ομάδα πολιτών να μην περάσει να της εκφράσει τον θαυμασμό και τα συγχάρητήρια του. Η οικογένεια της είχε αρχίσει να ανησυχεί, την παρακαλούσαν -μετά και την έκταση των αποκαλύψεων με τα Panama Papers- να ζητήσει προστασία, μία διακριτική σωματοφυλακή. Εκείνη, όπως γράφεται σήμερα, γελούσε. Έπαιρνε στα σοβαρά τη δουλειά, αλλά όχι τον εαυτό της. Περισσότερο ανησυχούσε για τα τρία παιδιά που αφήνει πίσω της και για τα οποία δεν επιθυμούσε ένα μέλλον στη Μάλτα του σήμερα. «Πάνω από το πτώμα μου θα μείνουν κολλημένα τα παιδιά μου σ' αυτά εδώ τα βράχια», έγραφε τη μέρα που ενημερώθηκε ότι βρισκόταν στη λίστα των 28 πιο επιδραστικών προσωπικοτήτων του Politico.
«Ο καλύτερος τρόπος για να κάνεις εικόνα αυτή τη γυναίκα είναι να την σκεφτείς σαν ένα WikiLeaks από μόνη της, σαν μία Σταυροφόρο εναντίον της αδιαφάνειας και της διαφθοράς στη Μάλτα, ένα νησί που είναι διάσημο κυρίως γι' αυτά τα δύο κουσούρια του», έγραφε πριν από λίγους μήνες το Politico, αναφέροντας παράλληλα και την υπόθεση του πρώην ευρωπαϊκού επιτρόπου John Dalli, τον οποίο είχε βοηθήσει να αποκαλύψει ένα τεράστιο σκάνδαλο με τα καρτέλ καπνών. «Είναι μια δύναμη της φύσης, μια γυναίκα που από μόνη της κατάφερε να φέρει την κυβέρνηση της χώρας της στο χείλος του γκρεμού», έλεγαν οι άλλοι για εκείνη. Η Γκαλιζία πάλι είχε ένα διαφορετικό μότο, πολύ πριν ακόμη εμπλακεί με την ιστορία των Panama Papers: 'τίποτα και κανείς δεν είναι τόσο μεγάλος ή τόσο μικρός στην πολιτική που να μην πρέπει να κριθεί ανελέητα». Η μεγαλύτερη πίκρα της, όπως η ίδια έγραφε πολύ συχνά, και μάλιστα σε γλώσσα που κάποιους ξάφνιαζε ή σόκαρε ήταν αυτό που συνήθως σκεφτόμαστε όλοι για τους πολιτικούς. Ότι μία δράκα ανθρώπων, χωρίς ιδιαίτερα ταλέντα και χωρίς την παραμικρή προσφορά στο κοινωνικό σύνολο γέμιζε τις τσέπες της με σκανδαλώδη χρηματικά ποσά.
Είτε καταπιανόταν με τους υπουργούς Υγείας και Παιδείας της Μάλτας, είτε με το σκάνδαλο των διαβατηρίων, το blog της Γκαλίζια σε μία καλή μέρα -από άποψη επισκεψιμότητας- είχε γύρω στους 400.000 μοναδικούς επισκέπτες. Ο πληθυσμός της Μάλτας είναι 420.000 ψυχές, αν κάτι έχει να πει αυτό... Φυσικά, υπήρχε και η αντίθετη άποψη: ότι όσο ενοχλητική ήταν η Γκαλιζία για το πολιτικό σύστημα, τόσο ενοχλητική είχε υπάρξει και για απλούς πολίτες. Αρκετοί ήταν αντίθετοι με τον τόνο, το ύφος γραφής και κάποτε την υπεροψία της. Μία αίσθηση ότι πολύ συχνά το παρατραβούσε, ότι έπαιζε με τα όρια και τις αποστάσεις.
Ωστόσο, ακριβώς μια μέρα μετά τη δολοφονία της, την πιο ουσιαστική σύνοψη της γενναίας δουλειάς της, την έκανε ο μεγαλύτερος γιος της, επίσης δημοσιογράφος, Μάθιου Γκαλιζία. «Η μητέρα μου δολοφονήθηκε, επειδή πατούσε με θάρρος ανάμεσα στην οριακή γραμμή του νόμου και αυτών που κατάφωρα τον παραβιάζουν, αυτό δηλαδή που κάνουν όλοι οι δυνατοί δημοσιογράφοι. Βρέθηκε στο στόχαστρο, γιατί εδώ ήταν η μοναδική που έκανε κάτι τέτοιο. Αυτό συμβαίνει όταν οι θεσμοί και το κράτος είναι ανεπαρκείς. Ο τελευταίος που αντιστέκεται είναι ο πρώτος που πεθαίνει και συνήθως είναι δημοσιογράφος. Δεν θα ξεχάσω ποτέ το πώς έπρεπε να τρέξω γύρω από την ίδια την κόλαση που δημιουργήσατε στο αυτοκίνητο της, να παλεύω να ανοίξω δρόμο μέσα στη φωτιά για να βρω την πόρτα, να ουρλιάζω στους δύο αστυνομικούς που προσπαθούσαν να σβήσουν αυτή την κόλαση με έναν και μοναδικό πυροσβεστήρα, να προσπαθώ να απαντήσω ότι ο άνθρωπος που καίγεται είναι η μητέρα μου. Και είναι νεκρή εξαιτίας της ανικανότητας, της ανεπάρκειας και της δολιότητας σας», έγραψε ο γιος της.
Το blog της Γκαλίζια παραμένει ενεργό. Μετά την ολοκλήρωση των ερευνών -και χωρίς κανείς για την ώρα να περιμένει τίποτα σπουδαίο από αυτές- η ανανέωση της θεματολογίας του αναμένεται να συνεχιστεί από τον γιο της.
Mε στοιχεία από Politico, Guardian, MaltaTimes
