Μπορεί να φαίνεται σα να άλλαξε ριζικά αφήγημα με το νέο του βιβλίο που προτείνει τρόπους να απαλλαγούμε από την εξάρτησή μας από τις οθόνες και τις άπειρες εφαρμογές (apps) που μας προσφέρουν οι εταιρείες τεχνολογίας, αλλά ο Νιρ Ιγιάλ δεν μετανιώνει ούτε για μια στιγμή, όπως λέει, για τον απόλυτο εγχειρίδιο του πώς να εθίσεις το κοινό (τους «χρήστες») στα προϊόντα αυτών των εταιρειών που έγραψε πριν μερικά χρόνια με τίτλο "Hooked: How to Build Habit-Forming Products", και έγινε ένα από τα ευαγγέλια της Silicon Valley.
Αυτό όμως ήταν το 2014, όταν μια νέα εφαρμογή για να παίζει κανείς «φρουτάκια» στο κινητό έμοιαζε ακόμα με καλή και συναρπαστική ιδέα. Από τότε όμως που κυκλοφόρησε εκείνο το μπεστ σέλερ, έχει εξαπλωθεί η αντίληψη ότι τα κινητά είναι ανθυγιεινά (με κάθε έννοια) και εθιστικά. Πρώην κορυφαία στελέχη εταιρειών όπως η Google, το Facebook, το WhatsApp παραιτήθηκαν από τις θέσεις τους και μετατράπηκαν σε επικριτές της «τεχνολογικής κατάχρησης», ενώ έχει εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια και ένα ισχυρό κίνημα υπέρ της μετάβασης σε μια μετα-ψηφιακή εποχή. Συγχρόνως, ήδη θεωρείται αντικοινωνική και παθολογική συμπεριφορά αντίστοιχη με το κάπνισμα, το να είναι αγκιστρωμένος κάποιος διαρκώς στο κινητό του.
Μιλάμε για το Candy Crush ή για το Facebook και κάνουμε λόγο για βαρύ εθισμό; Σοβαρά τώρα; Δεν χτυπάμε ενδοφλέβιες με το Instagram, ας μην είμαστε υπερβολικοί.
Τώρα λοιπόν, προς τα τέλη του 2019, ο συγγραφέας εκείνου του βιβλίου, φαίνεται να αλλάζει εντελώς σκοπό με το νέο του μπεστ σέλερ που έχει τίτλο "Indistractable: How to Control Your Attention and Choose Your Life". [«Χωρίς αντιπερισπασμούς: Πώς να εστιάζεις την προσοχή σου και να επιλέγεις τη ζωή σου»]. Ο ίδιος πάντως δηλώνει ότι δεν έχει αλλάξει τις βασικές του αντιλήψεις και σίγουρα, αντίθετα από άλλους πρώην γκουρού του κλάδου, δεν πιστεύει ότι το πρόβλημα είναι η τεχνολογία. Πιστεύει, όπως λέει στους New York Times, ότι το πρόβλημα είμαστε εμείς.
«Μιλάμε για το Candy Crush ή για το Facebook και κάνουμε λόγο για βαρύ εθισμό; Σοβαρά τώρα; Δεν χτυπάμε ενδοφλέβιες με το Instagram, ας μην είμαστε υπερβολικοί. Αυτά είναι πράγματα που μπορούμε να τα διαχειριστούμε, απλά μας αρέσει να πιστεύουμε ότι είναι η τεχνολογία εκείνη που μας διαχειρίζεται και μας κάνει διάφορα. Συνιστά ασέβεια νομίζω προς τους ανθρώπους που υποφέρουν πραγματικά από την παθολογία της εξάρτησης να λέμε "α κι εμείς έχουμε την ίδια αρρώστια". Όχι, δεν την έχουμε».
Και το μοντέλο διαχείρισης της τεχνολογίας που προτείνει στο νέο βιβλίο του είναι να ανακτήσουμε την υπευθυνότητα στη χρήση των ψηφιακών συσκευών μας, όχι με όρους δραστικής απεξάρτησης και αναχωρητισμού αλλά με μυριάδες μικρούς τρόπους : «Ποιος λέει ότι η σύνδεση με τα social media είναι κακό πράγμα; Για πολλούς ανθρώπους τα social media είναι πολύ καλό πράγμα. Το θέμα είναι η χρήση που κάνει κάποιος».
Η μέθοδος «απαγκίστρωσης» που προτείνει είναι σταδιακή και περιλαμβάνει μπόλικο αυτοστοχασμό. Σύμφωνα με το νέο του βιβλίο, πολύ συχνά μένουμε να κοιτάμε αμήχανοι τις οθόνες των κινητών μας επειδή είμαστε – ή έχουμε γίνει – τόσο αγχωτικοί και τόσο κακοί στο να είμαστε κάπου μόνοι μας. Και γι' αυτό δεν φταίνε τα κινητά ούτε και οι εταιρείες που ανακαλύπτουν συνεχώς τρόπους να κάνουν πιο ελκυστική τη χρήση τους.
«Αν περιμένεις τις εταιρείες να κάνουν τα προϊόντα τους λιγότερο ελκυστικά, σώθηκες», γράφει στο "Indistractible", για το οποίο γνωρίζει, όπως λέει, ότι όσο καλή υποδοχή και να γνωρίσει, δεν πρόκειται να έχει την απήχηση του "Hooked" τόσο στην Silicon Valley όσο και σε ένα μέρος του κοινού που προτιμά το αφήγημα του εθισμού: «Ο εθισμός στις οθόνες των κινητών είναι ο μπαμπούλας της εποχής μας και ο κόσμος ψοφάει για τέτοια».
Με στοιχεία από τους New York Times
σχόλια