Το 2008, όταν ακόμα ο Μπόρις Τζόνσον ήταν δήμαρχος του Λονδίνου, είχε υποστηρίξει την ανέγερση ενός μπρούτζινου μνημείου κόστους 4 εκατομμυρίων λιρών, για τα θύματα της σκλαβιάς στα χρόνια της βρετανικής αυτοκρατορίας.
Οι φιγούρες στο προτεινόμενο μνημείο θα ήταν μαύρες και το έργο θα τοποθετούνταν στο Hyde Park, σε μικρή απόσταση από το παλάτι του Μπάκιγχαμ «ως μόνιμη ανάμνηση των εκατομμυρίων που έχασαν τη ζωή τους». Όμως τώρα, από την θέση του πρωθυπουργού, ο Τζόνσον και η συντηρητική του κυβέρνηση αρνούνται να χρηματοδοτήσουν το έργο, σε μία κίνηση που αρκετοί ερμηνεύουν ως πολιτική οπισθοδρόμηση.
Δώδεκα χρόνια μετά τα σχέδια που δεν υλοποιήθηκαν ποτέ, η Kara Walker εκθέτει το δικό της έργο στην Tate Modern του Λονδίνου, για το διατλαντικό εμπόριο σκλαβιάς, με το Fons Americanus του 2019. Ο Τύπος υποδέχτηκε το έργο με ενθουσιασμό και οι New York Times το αποκάλεσαν μνημειώδες. Πάνω από από τρία εκατομμύρια επισκέπτες αναμένεται να δουν από κοντά το έργο στο Turbine Hall μέχρι τις 5 Απριλίου που θα αποσυρθεί, με την Walker να λέει πως είναι «δώρο στην καρδιά μιας Αυτοκρατορίας που επανακαθόρισε την μοίρα του κόσμου».
Το Fons Americanus λειτουργεί ταυτόχρονα ως ένας «υπαινιγμός σε συντριβάνι» για το Victoria Memorial, ένα άγαλμα της βασίλισσας Βικτωρίας, της μακροβιότερης βασίλισσας πριν την Ελισάβετ Β'. Καράβια, γοργόνες και άλλα υδρόβια πλάσματα κοσμούν την βάση εκείνου του συντριβανιού της Βικτώριας, της οποίας η 65χρονη βασιλεία συνέπεσε με την μετατροπή της Μεγάλης Βρετανίας από αποικιακή δύναμη σε θαλάσσια αυτοκρατορία στα εδάφη της οποίας «ο ήλιος δεν έδυε ποτέ».
Το έργο της Walker είναι περίπου το μισό σε ύψος από το Victoria Memorial, μόλις 13 μέτρα, και είναι κατασκευασμένο ανακυκλώσιμα υλικά όπως φελλός, ξύλο και μέταλλα. Στην κορυφή του, μία γυναικεία φιγούρα με απλωμένα χέρια στρέφεται στον ουρανό. Από τις θηλές του γυμνού στήθους της αναβλύζει νερό. Είναι χαρακτηριστική φιγούρα της Walker που αρέσκεται να συνδυάζει την σεξουαλικότητα με την βία, σε ένα αιχμηρό σχόλιο της ιστορίας ρατσισμού και μισογυνισμού. Ωστόσο το ύφος της έχει προκαλέσει επικρίσεις από άλλους μαύρους καλλιτέχνες, ότι είναι απρεπώς «γαργαλιστικά».
Ένας καπετάνιος κάθεται στην πρόσοψη του συντριβανιού, που ταυτόχρονα «εκπροσωπεί» δύο μαύρους άνδρες τον Toussaint L'Ouverture (1743–1803) και τον Marcus Garvey (1887–1940), που ηγήθηκαν αποστολές κατά του ευρωπαϊκού ιμπεριαλισμού. Από ένα δέντρο κρέμεται μία θηλιά. Καρχαρίες και σκλάβοι συναντώνται στο αμέσως επόμενο επίπεδο ενώ η ίδια η βασίλισσα Βικτώρια αποτυπώνεται να χαμογελά βεβιασμένα στην πίσω όψη του συντριβανιού, ενώ μια φιγούρα είναι σκυμμένη κάτω από τη φούστα της.
«Δεν είμαι ιστορικός, είμαι μια αναξιόπιστη αφηγήτρια», λέει στο βίντεο που συνοδεύει το ανακυκλώσιμο γλυπτό η Walker.
Δείτε το βίντεο που συνοδεύει την εγκατάσταση
σχόλια