Χωρίς μάσκες: 19 σκέψεις για τον Covid-19

Χωρίς μάσκες: 19 σκέψεις για τον Covid-19 Facebook Twitter
Περάσαμε βίαια σε μια ανέπαφη εποχή. Πριν καλά- καλά προλάβουμε να εμπεδώσουμε την ανέπαφη πιστωτική μας, βρεθήκαμε σε άυλες σχέσεις.
0

Ανάγνωση

Ποια ανάγνωση κάνει ένας ψυχολόγος για όσα συμβαίνουν μέσα μας αυτό το διάστημα; Ποιες δυσκολίες και ποιες δυνάμεις βλέπει να αναδύονται στην προσπάθεια των ανθρώπων να ησυχάσουν τον φόβο και να χτίσουν νέες ψυχικές ισορροπίες; Ποιες δυνάμεις και ποια υλικά που συνέλεξαν εξερευνώντας στις ερημωμένες λεωφόρους της κρίσης; Πώς ξεκινά από τον μύθο και αναζητά τις αλήθειες;

Οι μύθοι

Οι σοβαρές ασθένειες συνοδεύονται από μύθους που θέτουν σε κίνδυνο τον πληθυσμό ή στιγματίζουν κάποιες ομάδες. Κάπως έτσι «κιτρίνισε» ο ιός, στιγματίζοντας τους Ασιάτες, μοσχοβόλησε κολόνια με άρωμα λεμόνι ο τουρκικός πληθυσμός για να προφυλαχθεί, ενώ έχαναν τη ζωή τους 35 άτομα στο Ιράν πίνοντας φθηνό αλκοόλ για να απολυμανθούν.

Κάποια άτομα είναι πιο επιρρεπή στην υιοθέτηση των μύθων, πιο επιρρεπή στην εξαπάτηση. Αμερικανικές μελέτες έχουν δείξει ότι η τάση αυτή δεν σχετίζεται με τη νοημοσύνη των ανθρώπων αλλά με το κατά πόσο χρησιμοποιούν τις νοητικές τους ικανότητες ή αφήνονται στην επήρεια της επανάληψης του «μύθου» από τα ΜΜΕ ή τα κοινωνικά δίκτυα. Η επίδραση της εικόνας κάνει τη σκέψη και την κριτική μας ικανότητα να τεμπελιάζουν και μας ωθεί να αναπαράγουμε ως και 10% συχνότερα πληροφορίες που δεν πιστεύουμε καν εμείς οι ίδιοι. Όσο για την επανάληψη, παραμένει πάντα «μήτηρ πάσης μαθήσεως», γι' αυτό χρειάζεται μεγαλύτερη εγρήγορση. Ακόμα και η σωστή μόρφωση (κάποιες φορές) δεν αναχαιτίζει τη λειτουργία αυτή.


Πρόσφατο παράδειγμα ο Μπερνάρ-Ανρί Λεβί, ένας από τους διάσημους διανοούμενους της Ευρώπης, που δήλωσε: «Και το 1958 και το 1968 η γρίπη σκότωσε εκατομμύρια, αλλά δεν σταμάτησε ο κόσμος ούτε επιβλήθηκε καραντίνα».


Ακόμη και έγκριτες επιστημονικές έρευνες μας λένε ότι το 30-50% του νεαρού πληθυσμού των δυτικών χωρών με ανώτερο μορφωτικό επίπεδο πιστεύει σε ακραίες θεωρίες συνωμοσίας.

To στίγμα

Υπάρχουν πολλές ασθένειες κοινωνικά στιγματισμένες: οι ψυχικές διαταραχές, το AIDS, τα αφροδίσια νοσήματα ή ακόμα και οι δερματικές ασθένειες. Άτομα που πάσχουν από αυτές υπολείπονται σε φροντίδα, κοινωνική υποστήριξη και παροχές. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της ψυχικής ασθένειας. Όχι μόνον οι ασθενείς αλλά και τα νοσοκομεία, οι θεραπευτές τους και ακόμα και τα ίδια τα φάρμακα καλύπτονται από το πέπλο του στίγματος και των προκαταλήψεων και τελικά δεν επωφελούνται όσο θα μπορούσαν από τα όπλα της επιστήμης.

Και στον Covid-19 έχουμε το στίγμα γι' αυτόν που νοσεί, για τον επαγγελματία υγείας που τον φροντίζει, γι' αυτόν που δεν προσέχει «αρκετά» και μπορεί να μας μολύνει. Το κοινωνικό στίγμα είναι κάποιες φορές τόσο έντονο, που μιλάμε για μια δεύτερη ασθένεια. Και αυτή χρειάζεται καταπολέμηση.

Είναι η καλύτερη στιγμή στην ιστορία της ανθρωπότητας, η πρώτη φορά που όλα τα κράτη του πλανήτη βάζουν πάνω από τα πάντα την ανθρώπινη ζωή, ακόμα και κοινωνίες όπου ως χθες η ανθρώπινη ζωή φαινόταν να έχει μικρή αξία. Με έναν άλλο, νέο τρόπο ο Covid-19 μας αναγκάζει να αποδείξουμε την ύπαρξη του πολιτισμού.

Η γνώση

Η γνώση είναι το κλειδί που ανοίγει την πόρτα της πρόληψης και της θεραπείας. Με τη γνώση διαλύεται το πέπλο των μύθων, είτε αφορά τα αίτια της ασθένειας, είτε τα φάρμακα, είτε τα εμβόλια. Με τη γνώση αποδυναμώνεται το κοινωνικό στίγμα.

Στη χώρα μας είμαστε κάπως πιο τυχεροί, μια που η κρίση αυτή μας έφερε και σε κάποια επαφή με την επιστημονική γνώση, έστω και μέσα από την οθόνη του smartphone. Η επιδημιολογία, η στατιστική, η επιστημονική αμφιβολία, η υπομονή για ασφαλή συμπεράσματα, έγιναν τα όπλα μας. Οι άνθρωποι διαβάζουν και μιλούν γι' αυτά στην καθημερινότητά τους. Θα είμαστε πολύ κερδισμένοι από την κρίση αυτή εάν κρατήσουμε, εκτός από την ξαφνική οικειότητα με τους υπολογιστές, και την εμπιστοσύνη στην επιστημονική μέθοδο και αλήθεια.

Ο φόβος

Στη θεωρία της ψυχοθεραπείας αναφέρονται τρεις πηγές που προκαλούν τον φόβο στον πολιτισμένο άνθρωπο και τον κάνουν να δυσφορεί: το εξωτερικό περιβάλλον, το σώμα και η φθορά του και οι σχέσεις. Τα δύο πρώτα απειλούν άμεσα τη ζωή, οι σχέσεις όμως απασχολούν τον άνθρωπο πολύ περισσότερο. Πραγματικά, στην κλινική πρακτική βλέπουμε ότι οι ψυχοθεραπευτικές συνεδρίες είναι γεμάτες θέματα σχέσεων.

Όμως την περίοδο αυτή υπάρχει μια μεγάλη ανατροπή. Είναι το εξωτερικό περιβάλλον που έρχεται απειλητικό, ο φόβος της μόλυνσης που έρχεται απέξω, από μέρη μακρινά που δεν γνωρίζαμε μέχρι τώρα ούτε την ύπαρξή τους. Σε μια συνομιλία στη γνωστή τηλεφωνική γραμμή στήριξης για τον κορωνοϊό, μια ηλικιωμένη γυναίκα μιλά για τον φόβο της για την πανδημία. «Τέτοιο φόβο, μόνο στον πόλεμο κορίτσι μου».


Όταν συμβαίνει κάτι διαφορετικό, οι άνθρωποι έχουν πάντα την τάση να αναζητούν αντιστοιχίες και να κάνουν παραλληλισμούς με προηγούμενες εμπειρίες. Υπάρχει κάποια ομοιότητα με τον πόλεμο, γιατί και εκεί υπήρχε ένα συλλογικό άγχος που τους αφορούσε όλους. Μόνο που τώρα είναι κάπως διαφορετικό: ο εχθρός κρύβεται μέσα στον δικό σου άνθρωπο, στον γείτονα, στον φίλο, σε αυτόν που περπατάει δίπλα σου στον δρόμο, στον ξένο. «Τώρα φοβάμαι γιατί δεν ξέρω πώς θα επηρεάσει τις σχέσεις μου όλο αυτό». Αν ο φόβος αυτός προλάβει να εγκατασταθεί πίσω από τις κλειστές πόρτες της καραντίνας, μιας καραντίνας που ενδέχεται να ανοιγοκλείνει, πόσο γρήγορα θα τολμήσουμε να επανέλθουμε ξανά στην ασφάλεια μιας αγκαλιάς;

Η ηθική

Υπάρχει ένας αόρατος εχθρός στον αέρα ανάμεσά μας, αλλά δεν ευθύνεται κανείς. Δεν υπάρχει ηθικό ζήτημα. Είναι η καλύτερη στιγμή στην ιστορία της ανθρωπότητας, η πρώτη φορά που όλα τα κράτη του πλανήτη βάζουν πάνω από τα πάντα την ανθρώπινη ζωή, ακόμα και κοινωνίες όπου ως χθες η ανθρώπινη ζωή φαινόταν να έχει μικρή αξία. Με έναν άλλο, νέο τρόπο ο Covid-19 μας αναγκάζει να αποδείξουμε την ύπαρξη του πολιτισμού.

Οι διακρίσεις

Παρότι ο ιός δεν κάνει διακρίσεις, εντούτοις οξύνει τις υφιστάμενες κοινωνικές διακρίσεις. Δεν υποφέρουν όλοι το ίδιο σε αυτή την κρίση. Οικονομικά αδύναμοι, ψυχικά ασθενείς, άτομα με χρόνιες σωματικές ασθένειες, εθνικές μειονότητες, είναι περισσότερο ευάλωτοι και στον ιό αλλά και στο άγχος, τον πανικό και την κατάθλιψη. Κάποιες από αυτές τις διακρίσεις μπορούν να οφείλονται στη συμπεριφορά και στις συνήθειες των ατόμων: στο πώς τρεφόμαστε, στο κατά πόσο έχουμε φροντίσει το σώμα μας, στο lifestyle μας. Ακόμα και η ψυχική μας συγκρότηση επηρεάζει την ευαλωτότητά μας στον ιό.

Για παράδειγμα, σύμφωνα με τις έρευνες, στην Κίνα οι άνδρες κινδυνεύουν περισσότερο από τον Covid-19, αφού το 50% των ανδρών είναι καπνιστές, σε αντίθεση με τις γυναίκες, που μόνο το 5% καπνίζει.

Η ανάγκη

Μια γυναίκα πολύ ευγενικά προσφέρεται να μεταφέρει καθημερινά μια μερίδα από το φαγητό της, καλλιτέχνες διαθέτουν τον τηλεφωνικό τους χρόνο σε μοναχικούς ανθρώπους, συνάδελφοι τη γνώση τους για να συνδράμουν το κοινό. Οι άνθρωποι γίνονται αλληλέγγυοι με τόσους διαφορετικούς τρόπους. Κάνουν θυσίες, φροντίζουν για τον διπλανό, κάνουν πράγματα που μέχρι χθες δεν χρειάζονταν, αλλά τώρα είναι ανάγκη. Η ανάγκη της στιγμής, η ανάγκη του άλλου και η ανάγκη η δική μας να ενσυναισθανθούμε και να αποκτήσουμε ξανά το αίσθημα της ασφάλειας. Η εθελοντική προσφορά αυξάνει την προσαρμοστικότητά μας στις δυσκολίες, την ψυχική μας ανθεκτικότητα.

Το συναίσθημα του αβοήθητου

Η οικονομική κρίση κλόνισε τις αξίες μας, ακύρωσε το brand name μας. Απείλησε να μετατρέψει το ευ ζην μας σε επιβίωση. Αυτήν τη φορά δεν έχουμε ευθύνη ούτε ενοχές. Όλοι κινδυνεύουν, σε παγκόσμιο επίπεδο, ανεξαρτήτως κουλτούρας και εξουσίας. Το τατουάζ του Covid-19 στις ψυχές μας είναι πολύχρωμο. Στα άκρα του κρέμεται η αβεβαιότητα, το άγχος, ο φόβος θανάτου. Αλλά και η βεβαιότητα ότι η ζωή συνεχίζεται, με τα λόγια του ποιητή που μας διαβεβαιώνει ότι «σε πείσμα του χειμώνα, το καλοκαίρι θα έρθει».

Η λύση του προβλήματος

Γνωρίζουμε πολύ καλά από την κλινική εμπειρία και την ψυχοθεραπεία τη σημασία τού να μην παραιτείται κανείς, να μην υποκύπτει στο πρόβλημα. Ακόμα και όταν πρόκειται για ένα πρόβλημα μικρό, είναι καθοριστικό να μην το κουβαλά κανείς ατέρμονα. Θυμηθείτε πώς και πόσο ένα μπιζέλι δυσκόλεψε τη ζωή της Πριγκίπισσας, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για προβλήματα που ξεπερνούν το άτομο. Έτσι κάπως ο Covid-19 μας βύθισε στο σκοτάδι του.

Όμως υπάρχει και η φωτεινή πλευρά. Όταν αποφασίζω να αντιμετωπίσω το πρόβλημα, να το λύσω, να το συρρικνώσω/μικρύνω, να επιλέξω και να εφαρμόσω την καλύτερη εφικτή λύση, τότε αισθάνομαι ότι ανακτώ τον έλεγχο της κατάστασης. Δείτε το παράδειγμα του «Μένω Σπίτι» και της ατομικής ευθύνης. Είναι ξαφνικά στο χέρι μας να σταματήσουμε τον ιό! Ένας από τους λόγους που αδιαπραγμάτευτα εφαρμόζουμε το μήνυμα «Μένουμε Σπίτι» είναι το ότι μας παρέχει ασφάλεια και μας δημιουργεί αισιοδοξία για την έκβαση. Το ίδιο ισχύει για τα γάντια, τις μάσκες, τα αντισηπτικά, ακόμα και για την κοινωνική απόσταση. Όλα αυτά μας βοηθούν να αισθανόμαστε ισχυροί, αφού μπορούμε όντως να κάνουμε κάτι για να λύσουμε το πρόβλημα.

Χωρίς μάσκες: 19 σκέψεις για τον Covid-19 Facebook Twitter
Oι άνθρωποι γενικά προσαρμόζονται καλά με την πάροδο του χρόνου σε καταστάσεις που αλλάζουν τη ζωή και σε αγχωτικές καταστάσεις ‒ εν μέρει χάρη στην ανθεκτικότητα.

Ο έλεγχος

Όταν ζεις σε ένα κοινωνικά σταθερό περιβάλλον, σε μια χώρα που ευημερεί, έχεις την πεποίθηση ότι έχεις τον έλεγχο πολλών πραγμάτων στη ζωή σου. Είσαι εφησυχασμένος και νιώθεις ότι μπροστά σου εκτυλίσσεται στέρεα το μέλλον. Σε αυτή την περίπτωση μια απειλή σαν τον ιό προκαλεί βαθιά αναστάτωση. Μελέτες σε χώρες του τρίτου κόσμου, όπου η αβεβαιότητα είναι κανόνας και η ζωή απρόβλεπτη, δείχνουν ότι η προσαρμοστικότητα των κατοίκων σε αυτή την αναστάτωση είναι πολύ μεγαλύτερη.

Αν και η Ελλάδα δεν συμπεριλαμβάνεται σε αυτές, έδειξε μια πραγματικά θαυμαστή προσαρμοστικότητα, κατά πολύ μεγαλύτερη αυτής των υπολοίπων χωρών της Ε.Ε. Μια εξήγηση είναι ότι με την οικονομική κρίση ζήσαμε την ανατροπή της ζωής μας, μάθαμε από αυτή και αναπτύξαμε μια συλλογική ψυχική ανθεκτικότητα. Σαν να εσωτερικεύσαμε τη γνώση ότι μια καταστροφή μπορεί να έρθει σαν κεραυνός εν αιθρία και να μάθαμε κάποιους τρόπους να προστατευόμαστε.

Η αλλαγή

Κάθε αλλαγή επηρεάζει τους ανθρώπους με διαφορετικό τρόπο, αλλά όλους τους επηρεάζει αυτή η πλημμύρα από σκέψεις, ισχυρά συναισθήματα και αβεβαιότητα.


Ωστόσο, οι άνθρωποι γενικά προσαρμόζονται καλά με την πάροδο του χρόνου σε καταστάσεις που αλλάζουν τη ζωή και σε αγχωτικές καταστάσεις ‒ εν μέρει χάρη στην ανθεκτικότητα.

Η ψυχική ανθεκτικότητα

Ξεκινάμε να περπατάμε στη ζωή, βαδίζοντας σε αχαρτογράφητα μονοπάτια. Κάποια στιγμή πεζοπορούμε σε ένα βουνό και η πορεία μας γεμίζει γνώση και ευχαρίστηση. Θα βρεθούμε όμως και σε πλαγιές απότομες, με σαθρό έδαφος, με σάρες, με τον ήλιο να χαμηλώνει. Όση κούραση και αν αισθανθούμε, όσο και αν δειλιάσουμε ή φοβηθούμε, δεν μπορούμε παρά να προχωρήσουμε. Με τις δικές μας δυνάμεις, με τη βοήθεια της ομάδας, με μια πυξίδα, με τις γνώσεις μας για τα άστρα από τις προσκοπικές μας εμπειρίες, με περισσότερη ή λιγότερη βοήθεια. Η ζωή ολόκληρη μας σπρώχνει παρακάτω και θα περάσουμε σώοι το βουνό, ενώ ταυτόχρονα γινόμαστε καλύτεροι ορειβάτες. Η ζωή μάς σπρώχνει προς τη διαχείριση των τραυμάτων και την αύξηση της ψυχικής ανθεκτικότητας που διαθέτουμε όλοι. Όσοι δεν εφαρμόζουν τα μέτρα προφύλαξης, έχουν δυσκολία να προσαρμοστούν στις αλλαγές.

Ο κίνδυνος

Η αύξηση της κατάθλιψης είναι αναμενόμενη. Έρευνα αυτής της άνοιξης σε 200 πόλεις της Κίνας αναφέρει ότι 1 στους 2 έχει επιδείνωση της ψυχολογικής του κατάστασης, σχεδόν 1 στους 2 σημαντικό άγχος και 1 στους 6 εμφάνισε μέτρια ή σοβαρή κατάθλιψη.


Μελέτες προηγούμενων επιδημιών αποτυπώνουν το μεγάλο ψυχικό βάρος και για τους επαγγελματίες υγείας. Ξέρουμε ότι σχεδόν το 10% παρουσίαζε έντονα συμπτώματα κατάθλιψης ακόμα και τρία χρόνια μετά, καθώς και ότι υπήρχε μακροπρόθεσμα αυξημένη χρήση αλκοόλ και αυτοσυνταγογραφούμενων ψυχιατρικών φαρμάκων. Για κάποιους το στρες οδήγησε σε επαγγελματική εξουθένωση και σε αποφυγή προσέλευσης στη δουλειά.

Η ευκαιρία

Να δούμε μέσα μας. Αυτή η απομόνωση μπορεί να γίνει μια ευκαιρία να κοιτάξει κανείς μέσα του. Να σταματήσει την προσπάθεια που βλέπουμε ακόμα πιο έντονα σε άτομα με κάποια ψυχοπαθολογία να τακτοποιήσουν τον εξωτερικό κόσμο, να ελέγξουν αυτά που συμβαίνουν γύρω τους. Και να λύσει κάποιους κόμπους από το εσωτερικό του κουβάρι, μόνος ή με τη βοήθεια ειδικών.

Η εγγύτητα

«Καθένας χωριστά ονειρεύεται και δεν ακούει τον βραχνά των άλλων» γράφει ο Σεφέρης. Περάσαμε βίαια σε μια ανέπαφη εποχή. Πριν καλά- καλά προλάβουμε να εμπεδώσουμε την ανέπαφη πιστωτική μας, βρεθήκαμε σε άυλες σχέσεις. Τώρα είναι η στιγμή να επαναπροσδιορίσουμε αλλά και να διαφυλάξουμε την ουσιαστική εγγύτητα στις διαπροσωπικές μας σχέσεις, όσο καιρό και αν χρειαστεί να το κάνουμε. Και αν αυτό σημαίνει να τηρούμε τις φυσικές αποστάσεις ανάμεσά μας, αυτό θα κάνουμε.

Ο χρόνος

Από το παρελθόν θα επιλέξω το Ρac-Μan, ένα από τα πρώτα ηλεκτρονικά παιχνίδια με ευρύ κοινό. Όχι επειδή μας ξαναφέρνει νοσταλγικά στα μεσημέρια των καλοκαιριών μας αλλά επειδή σου ζητά να κάνεις ό,τι κάνουμε τώρα: να βγεις στον άδειο δρόμο, να αποφύγεις γοργά όποιον σε πλησιάζει, να κερδίσεις το φρουτάκι όταν επιτύχεις την κοινωνική απόσταση. Για το μέλλον αναρωτιέμαι ‒ όταν με ρωτούν τα σχέδιά μου για το καλοκαίρι είναι σαν να μου ζητούν να τετραγωνίσω τον κύκλο. Έχετε παρατηρήσει ότι αυτή την περίοδο δεν ονειρευόμαστε πραγματικά το αύριο; Μοιάζει αδύνατον, σαν να ζούμε μόνο στο ΤΩΡΑ.

Μια μελέτη του Columbia University γύρω από τη συμπεριφορά του πληθυσμού σε καταστάσεις φόβου, απομόνωσης ή κινδύνου για τη ζωή έδειξε ότι οι άνθρωποι έχουν την τάση να εναλλάσσουν τις ψυχικές τους φάσεις. Ζουν ανάμεσα σε περιόδους γεμάτες στρες και περιόδους που παύει να ηχεί ο κώδωνας του κινδύνου, ξεχνούν τα πάντα και περνούν πολύ ωραία, σαν να μη συμβαίνει τίποτα. Η μελέτη αυτή για την Καμπούλ μού θυμίζει τη συμπεριφορά των μικρών παιδιών στο πένθος. Πόσο αναστατώνονται, πόσο κλαίνε και υποφέρουν και πώς ξαφνικά σταματούν τον θρήνο και αφοσιώνονται χαρούμενα στο παιχνίδι τους. Σαν ο ψυχισμός μας να μας προστατεύει, να μας αναγκάζει να ξεκουραζόμαστε για να αντέξουμε το τραύμα.

Η επιστροφή στην κανονικότητα

Θα επιστρέψουμε στην κανονικότητα όταν η πραγματικότητα θα πάψει να μοιάζει με ταινία του σινεμά. Πληθαίνουν οι φωνές που μιλούν για επιστροφή σε μια καινούργια, διαφορετική κανονικότητα, όπου η κοινωνική απόσταση θα παραμείνει στις ζωές μας. Η αβεβαιότητα είναι τραυματική. Η αβεβαιότητα όμως είναι ταυτόχρονα και ο μηχανισμός που κινητοποιεί την προσαρμοστικότητά μας σε κρίσεις. Ο Covid-19 είναι ανθεκτικός. Και εμείς όμως είμαστε ψυχικά ανθεκτικοί και μπορούμε να αυξήσουμε την ανθεκτικότητά μας, τους μηχανισμούς προσαρμογής μας, στις επόμενες συνθήκες ακόμα περισσότερο. Ιδού η πρόκληση. Γιατί, όπως λέει και ο Γούντι Άλεν, χρησιμοποιώντας τον ωραιότερο μηχανισμό προσαρμογής, το χιούμορ, «τίποτα δεν μπορεί να σου φτιάξει τη μέρα όσο μια μικρή, μετατραυματκή διαταραχή».

* Η Αλεξάνδρα Πάλλη είναι ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια.

Υγεία & Σώμα
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Από τον πανικό μέχρι την άρνηση: Πώς η πανδημία επηρεάζει την ψυχολογία μας

Μια ειδικός μιλά / Από τον πανικό μέχρι την άρνηση: Πώς η πανδημία επηρεάζει την ψυχολογία μας

Η ψυχολόγος-κοινωνιολόγος Γεωργία Δηλάκη εξηγεί πώς μπορούμε να «θωρακιστούμε» ψυχολογικά απέναντι στον πανικό και την ξαφνική απομόνωση, αποφεύγοντας τις προκαταλήψεις και διατηρώντας την ψυχραιμία μας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τζούλη Αγοράκη: Αναπάντητα πέη παντού

Η λιβιδώ της καραντίνας / Τζούλη Αγοράκη: Αναπάντητα πέη παντού

Από τότε που ο κορωνοϊός μάς έκλεισε στο σπίτι, οι στύσεις έγιναν πιο σκληρές, η επιθυμία των αντρών να μοιραστούν τις στύσεις τους μνημειώδης. Η Τζούλη Αγοράκη γράφει για τον καταιγισμό dick picks που δέχονται πολλά κορίτσια, τις μέρες της καραντίνας.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Νόσος ALS: Ο κορυφαίος ερευνητης James Berry στην Ελλάδα

Υγεία & Σώμα / Ο ειδικός της νόσου ALS στην Ελλάδα: Νέες θεραπείες και ελπίδα για το μέλλον

Σε εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ και στο Αιγινήτειο, ο δρ. James D. Berry μίλησε για τη σπάνια νευροεκφυλιστική ασθένεια ALS, τις θεραπείες που έχουν εγκριθεί και εκείνες που βρίσκονται σε στάδιο κλινικών δοκιμών.
ΑΛΕΞΙΑ ΣΒΩΛΟΥ
Το success story της πρόληψης του καρκίνου του μαστού βοηθά να αλλάξουμε νοοτροπία απέναντι στον καρκίνο

Υγεία & Σώμα / Το success story της πρόληψης του καρκίνου του μαστού

Ο Πανελλήνιος Σύλλογος «Άλμα ζωής» έχει συμβάλει καθοριστικά στην επιτυχημένη προσπάθεια πρόληψης του καρκίνου του μαστού, η οποία αποτελεί τη ναυαρχίδα στα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου για χρόνια νοσήματα που υλοποιούνται στην Ελλάδα.
ΑΛΕΞΙΑ ΣΒΩΛΟΥ
Οι ασθενείς έχουν να αντιμετωπίσουν το χάσμα μεταξύ της υποψίας και της διάγνωσης του καρκίνου

Υγεία & Σώμα / Το χάσμα μεταξύ της υποψίας και της διάγνωσης του καρκίνου

Οι ογκολογικοί ασθενείς δεν έχουν να αντιμετωπίσουν μονάχα την ίδια τη νόσο αλλά και όλα τα εμπόδια που συναντούν στην πορεία. Ένα από αυτά, που δυσκολεύονται να υπερπηδήσουν, αφορά το χάσμα μεταξύ της υποψίας και της διάγνωσης, δύο στάδια καθόλου αλληλένδετα στην πράξη, για τα οποία μας μιλά ο πρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου (ΕΛΛΟΚ), Γιώργος Καπετανάκης.
ΑΛΕΞΙΑ ΣΒΩΛΟΥ
Συναισθηματική υπερφαγία: «Έτρωγα κρύες πίτσες με μαρμελάδα και έξτρα τυρί»

Υγεία & Σώμα / Συναισθηματική υπερφαγία: «Έτρωγα κρύες πίτσες με μαρμελάδα και έξτρα τυρί»

Δύο γυναίκες που ζουν με τη διατροφική διαταραχή περιγράφουν τα επεισόδιά τους και εξηγούν πώς είναι να μην απολαμβάνεις το φαγητό αλλά να το χρειάζεσαι για να αποφορτιστείς.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ινστιτούτο Copernicus: Βαριά η σκιά της κλιματικής αλλαγής στην υγεία των Ελλήνων

Υγεία & Σώμα / Η κλιματική αλλαγή και οι σοβαρές επιπτώσεις της στην υγεία των Ελλήνων

Η κλιματική αλλαγή εξελίσσεται ραγδαία, με την Ελλάδα, την Ιταλία και την Ισπανία να σηκώνουν το μεγαλύτερο φορτίο, καθώς το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Copernicus προβλέπει τριπλασιασμό των θανάτων από τη ζέστη μέχρι το τέλος του αιώνα.
ΑΛΕΞΙΑ ΣΒΩΛΟΥ
«Το να είσαι διαβητικός δεν σημαίνει ότι δεν είσαι και ασταμάτητος»

Lifo Videos / «Το να είσαι διαβητικός δεν σημαίνει ότι δεν είσαι και ασταμάτητος»

Ο Κωνσταντίνος Κατσούδας, διαβητικός και συνιδρυτής της πρωτοβουλίας Riding4Diabetes, μοιράζεται μια βαθιά προσωπική ιστορία, μιλά για τη σημασία της ενημέρωσης γύρω από τον διαβήτη και την αξία της εξάλειψης του στίγματος γύρω από τη νόσο.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
Για πρώτη φορά πλάνο εντοπισμού της προέλευσης νέων ή αναδυόμενων παθογόνων

Υγεία & Σώμα / Αναζητώντας την αλήθεια για τις πανδημίες: Το πλάνο του ΠΟΥ για τη δημόσια υγεία

Στο ερώτημα από πού προήλθε ο «ένοχος» για κάθε επιδημική έξαρση στοχεύει να δώσει απάντηση ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, δημιουργώντας για πρώτη φορά ένα πλήρες πλάνο για τον εντοπισμό της προέλευσης νέων ή αναδυόμενων (παλιότερων) παθογόνων.
ΑΛΕΞΙΑ ΣΒΩΛΟΥ
Πίσω από τη μάστιγα της παιδικής παχυσαρκίας κρύβονται τα λάθη των γονιών, όπως δείχνει νέα έρευνα

Υγεία & Σώμα / Πίσω από τη μάστιγα της παιδικής παχυσαρκίας κρύβονται τα λάθη των γονιών, όπως δείχνει νέα έρευνα

Ένα στα τρία παιδιά στην Ελλάδα, ηλικίας από πέντε ετών και άνω, έχει περιττά κιλά. Το πρόβλημα της παχυσαρκίας είναι μεγάλο και γι' αυτό ευθύνονται η ανθυγιεινή διατροφή, η έλλειψη άσκησης και οι εσφαλμένες αντιλήψεις που έχουν οι γονείς.
ΑΛΕΞΙΑ ΣΒΩΛΟΥ
Μην αφήσετε το SMS για τον καρκίνο του παχέος εντέρου στο «διαβάστηκε»

Υγεία & Σώμα / Μην αφήσετε το SMS για τον καρκίνο του παχέος εντέρου στο «διαβάστηκε»

Ξεκίνησαν να αποστέλλονται τα SMS για τη διενέργεια του αυτοδιαγνωστικού ελέγχου για τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Πρώτη φορά υλοποιείται τέτοιο πρόγραμμα στην Ελλάδα με αποδέκτες 2,8 εκατ. πολίτες.
ΑΛΕΞΙΑ ΣΒΩΛΟΥ
Λιγότεροι θάνατοι από καρκίνο, αν οι ανοσοθεραπείες δοθούν νωρίς

Υγεία & Σώμα / Λιγότεροι θάνατοι από καρκίνο, αν οι ανοσοθεραπείες δοθούν νωρίς

Νέα μελέτη δείχνει ότι μειώνονται οι μεταστάσεις και οι θάνατοι από καρκίνο όταν τα πιο καινοτόμα φάρμακα, οι ανοσοθεραπείες, χορηγούνται νωρίς. Παράλληλα, εξοικονομούνται πολύτιμοι πόροι για το σύστημα υγείας χάρη στην αποφυγή των επιπλοκών και των υποτροπών της νόσου.
ΑΛΕΞΙΑ ΣΒΩΛΟΥ