Η «μικρή πρωθυπουργός» με το μεγάλο μπάτζετ, η «governor of Attica», σε λίγους μήνες θα κλείσει πέντε χρόνια ως Περιφερειάρχης Αττικής. Κι επειδή, όπως έλεγαν οι Αρχαίοι, η άσκηση της εξουσίας φανερώνει τις πραγματικές ικανότητες ενός πολιτικού, η Ρένα Δούρου στην πρώτη της απόπειρα να την ασκήσει δεν κατάφερε να πείσει και πολύ.
Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, οι πολίτες της Αττικής δεν φαίνεται να τη διατηρούν στην πρώτη θέση της προτίμησης τους, αλλά σε κάθε περίπτωση οι κάλπες είναι αυτές που θα δείξουν. Αν οι ψηφοφόροι κρίνουν ότι τα πήγε καλά, θα την εκλέξουν για δεύτερη θητεία. Αν όχι, θα την αποδοκιμάσουν. Το όνομά της, ωστόσο, έχει συνδεθεί με την περσινή πλημμύρα στη Μάνδρα και τη φετινή πυρκαγιά στο Μάτι, δύο μεγάλες καταστροφές που συνέβησαν στη θητεία της, για τις οποίες δεν έπεισε ότι έπραξε τα δέοντα, ούτε προληπτικά ούτε μετά, στη διαχείριση των συνεπειών.
Αντιθέτως, η απουσία της στο Μάτι προκάλεσε έντονη κριτική, όπως και η φράση «μου έτυχε η στραβή στη βάρδια μου», την οποία χρησιμοποίησε στην πρώτη συνέντευξη που έδωσε μετά από αρκετές μέρες.
Η Ρένα Δούρου, παρ' όλα αυτά, ανέλαβε να ξαναθέσει τον εαυτό της στην κρίση των πολιτών και να αποδεχτεί την ετυμηγορία τους. Και μάλιστα, ενώ όλοι ξέρουν ότι επιθυμία της ήταν η κεντρική πολιτική σκηνή.
Το όνομά της, ωστόσο, έχει συνδεθεί με την περσινή πλημμύρα στη Μάνδρα και τη φετινή πυρκαγιά στο Μάτι, δύο μεγάλες καταστροφές που συνέβησαν στη θητεία της, για τις οποίες δεν έπεισε ότι έπραξε τα δέοντα, ούτε προληπτικά ούτε μετά, στη διαχείριση των συνεπειών.
Πηγές από τον ΣΥΡΙΖΑ αναφέρουν ότι η ίδια νιώθει εγκλωβισμένη στην Περιφέρεια, στην οποία θήτευε απρόθυμα και πριν από τις καταστροφές στη Μάνδρα και στο Μάτι που την τσαλάκωσαν. «Δεν έχει ούτε στελέχη ούτε διάθεση» λένε.
Η Δούρου για πολλά χρόνια στο κόμμα ασχολούνταν με εξωτερική πολιτική και ευρωπαϊκά θέματα και το όνειρό της ήταν να γίνει υπουργός Εξωτερικών. Ο Αλέξης Τσίπρας, μετά τις εκλογές του 2012, που φαινόταν ότι στις επόμενες θα γινόταν πρωθυπουργός, την προόριζε αρχικά για Πρόεδρο της Βουλής, καθώς ταίριαζε στο μοντέλο «γυναίκα με ταμπεραμέντο» που είχε στον νου του για τον ρόλο αυτό. Όταν όμως η Σοφία Σακοράφα αρνήθηκε να είναι υποψήφια για την Περιφέρεια, τότε αποφάσισε να βάλει τη Δούρου μπροστά, αν και δεν πίστευε ότι είχε πολλές πιθανότητες να νικήσει. Η Δούρου δέχτηκε, κέρδισε τις εκλογές, ωστόσο στη συνέχεια ένιωσε ότι «την πάτησε και εγκλωβίστηκε».
Παρά τις εξουσίες που έχει η θέση του Περιφερειάρχη, λέγεται ότι η Δούρου δεν είναι τόσο ανεξάρτητη, καθώς ο Τσίπρας έχει φροντίσει να τοποθετηθεί ένας δικός του άνθρωπος στον πιο κρίσιμο τομέα. Είναι ο Χρήστος Καραμάνος, που έχει το πλέον σημαντικό πόστο του Αντιπεριφερειάρχη Οικονομικών και διαχειρίζεται το τεράστιο μπάτζετ της Περιφέρειας.
Λίγοι ίσως το θυμούνται, καθώς η υπόθεση δεν είχε πάρει μεγάλη δημοσιότητα, ότι ο Χρήστος Καραμάνος μαζί με τον Αλέξη Τσίπρα και τον Νίκο Παππά είχαν συστήσει το 2007 μια εταιρεία για την οποία δεν γνώριζε κανείς τίποτα στον ΣΥΡΙΖΑ, ούτε οι πιο στενοί συνεργάτες του Τσίπρα στο γραφείο του στην Κουμουνδούρου. Η ύπαρξη της εταιρείας αποκαλύφθηκε όταν βγήκαν κάποια δημοσιεύματα το 2014 που υποστήριζαν ότι ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ είχε παραλείψει να την αναφέρει εγκαίρως στο πόθεν έσχες.
Η θητεία της ως περιφερειάρχης ξεκίνησε με τον «τσαμπουκά» που ταιριάζει απολύτως στην προσωπικότητά της. Όσοι παρακολούθησαν τη μετάδοση των αποτελεσμάτων των περιφερειακών εκλογών του 2014 στην τηλεόραση, θα θυμούνται ότι λίγο πριν από τις δηλώσεις που έκανε για το αποτέλεσμα ζήτησε απ' όσους βρίσκονταν δίπλα της να κάνουν πίσω, για να φαίνεται μόνο εκείνη. «Κάντε ένα βήμα πίσω όλοι. Κανένας αντιπεριφερειάρχης» είχε πει τότε, με το αυστηρό βλέμμα της να αλλάζει εντελώς και να γλυκαίνει όταν κοίταζε την κάμερα.
Η Ρένα Δούρου, κατά γενική ομολογία, είναι «σκληρό καρύδι», μια πολύ δυναμική γυναίκα που δεν φοβάται τίποτα. Αγαπά τις δημόσιες σχέσεις και διακρίνεται στον τομέα αυτό, ενώ της αρέσει να κάνει και τον επικοινωνιολόγο του εαυτού της, Το τελευταίο διάστημα, μάλιστα, μετά από κάποιες περίεργες αναρτήσεις της στα σόσιαλ μίντια, πολλοί αναρωτιούνταν ποιος να είναι ο επικοινωνιολόγος της. Οι συνεργάτες της, πάντως, ισχυρίζονται ότι όλα αυτά τα επικοινωνιακά τρικ τα σκέφτεται (και τα υλοποιεί) μόνη της.
Μία από τις αναρτήσεις της τελευταίας περιόδου που προκάλεσε σάλο στο Διαδίκτυο ήταν εκείνη που ανέβασε λίγο πριν από τη σχετικά πρόσφατη συνέντευξή της στην ΕΡΤ , δείχνοντας ένα μωρό που πλένεται, κάπως ασυνήθιστα, σε έναν νιπτήρα.
Η άλλη ήταν μια ανάρτηση με την οποία έδινε οδηγίες πώς να βράσουν κάστανα και από κάτω στα σχόλια τής απαντούσαν με δεκάδες επικριτικές αναφορές για τη φωτιά στο Μάτι.
Κάνουμε πρόχειρο μπάνιο στο νιπτήρα
— Rena Dourou (@renadourou) 18 Οκτωβρίου 2018
γιατί θα δούμε τηλεόραση pic.twitter.com/0q110co6NI
Οδηγίες προς ναυτιλομένους καστανο-φάγους: https://t.co/bvtCqKoCs7
— Rena Dourou (@renadourou) 24 Νοεμβρίου 2018
Η πορεία της
Η 44χρονη Ρένα Δούρου είναι γέννημα-θρέμμα της δυτικής Αττικής, αφού γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Αιγάλεω, με πατέρα αστυνομικό και μητέρα νοικοκυρά, μια τυπική ελληνική μικροαστική οικογένεια. Οι γονείς της, ωστόσο, δεν την έστειλαν στο συνοικιακό σχολείο, αλλά την έβαλαν στο Αρσάκειο, ένα ιδιωτικό μεσοαστικό σχολείο, στο οποίο συνυπάρχουν, σε μικρότερο βαθμό, μικροαστοί και μεγαλοαστοί.
Σπούδασε Παιδαγωγικά στην Αθήνα, έκανε μεταπτυχιακά στις Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο του Έσεξ, αλλά εργάστηκε, όπως αναφέρει στο βιογραφικό της, «ως σύμβουλος εκδόσεων». Για την ακρίβεια, αυτή είναι η μοναδική αναφορά στην επαγγελματική της σταδιοδρομία μέχρι την εκλογή της ως βουλευτού το 2012,που ήταν ήδη 38 ετών.
Σε παλαιότερη συνέντευξή της στην εφημερίδα «Πρώτο Θέμα» και στον Δημήτρη Δανίκα ανέφερε ότι έχει εργαστεί για τον επικοινωνιολόγο Λευτέρη Κουσούλη (του «Λέγειν & Πράττειν»). Ο κ. Κουσούλης επιβεβαίωσε ότι συνεργάστηκε με τη Ρένα Δούρου όταν, μαζί με κάποιους άλλους, δημιούργησε έναν εκδοτικό οίκο με την ονομασία «Το Πέρασμα», που «στον σύντομο βίο του, από το 2009 ως το 2012, εξέδωσε 15 τίτλους». Η Ρένα Δούρου εργάστηκε στο Πέρασμα ως επιμελήτρια εκδόσεων, σύμφωνα με τον κ. Κουσούλη.
Το 2012 εξελέγη βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και δύο χρόνια μετά περιφερειάρχης
Για το εάν εργάστηκε και πού μέχρι τα 35 της δεν υπάρχει κάποια πληροφορία στο βιογραφικό της, αλλά έχει γραφτεί πολλές φορές ότι ήταν στο Ινστιτούτο Αμυντικής Πολιτικής του υπουργείου Άμυνας όταν υπουργός ήταν ο Άκης Τσοχατζόπουλος και το έλεγχαν οι δικοί του άνθρωποι.
Το θέμα βγήκε στη δημοσιότητα το 2012, όταν ήταν υποψήφια στις εθνικές εκλογές και την κατηγόρησαν ότι το έκρυβε. Η Δούρου είχε αντιδράσει τότε, καταγγέλλοντας τα μέσα που το έγραψαν για λάσπη εναντίον της. Στη συνέντευξή της, όμως, στον Δημήτρη Δανίκα, δύο χρόνια μετά, το 2014, το ανέφερε η ίδια:
«Στο Ινστιτούτο Αμυντικών Ερευνών όπου δούλεψα έπαιρνα μηνιάτικο 380 ευρώ. Με μπλοκάκι. Και μάλιστα χωρίς ένσημα. Την ίδια στιγμή, οι ημέτεροι της κομματικής πελατείας αμείβονταν με παχυλούς μισθούς ως μονιμάδες».
Στο δικαστήριο, όταν η Ρένα Δούρου μήνυσε τον Αργύρη Ντινόπουλο κατηγορώντας τον ότι την είχε εμφανίσει ως σύμβουλο του Άκη Τσοχατζόπουλου, είχε καταθέσει ως μάρτυράς της ο δημοσιογράφος Αντώνης Παπαγιαννίδης, ο οποίος παραδέχτηκε ότι είχε μεν εργαστεί το 2000 στο Ινστιτούτο Αμυντικών Αναλύσεων αλλά ότι δεν υπήρξε σύμβουλος του Άκη Τσοχατζόπουλου.
Το 2000 η Ρένα Δούρου όντως δεν ήταν σύμβουλος του Άκη Τσοχατζόπουλου, αλλά συνεργαζόταν με το Ινστιτούτο Αμυντικής Πολιτικής επί Τσοχατζόπουλου, το οποίο θεωρούνταν από όλους το «μαγαζί» του εκάστοτε υπουργού, μεταξύ άλλων για να κάνει δημόσιες σχέσεις και να τακτοποιεί «ρουσφέτια». «Σχεδόν όλοι οι υπουργοί το χρησιμοποιούσαν ως προσωπικό τους όχημα» αναφέρει συνεργάτης πρώην υπουργού Άμυνας.
«Το Ινστιτούτο Αμυντικών Αναλύσεων το έφτιαξε ο Γεράσιμος Αρσένης. Όταν έγινε υπουργός ο Άκης Τσοχατζόπουλος το ανέθεσε στον στενό συνεργάτη του, καθηγητή Ιωάννη Δρόσο, που επελέγη πρόσφατα και από την κυβέρνηση Τσίπρα για να διευθύνει τη δημόσια ραδιοτηλεόραση.
«Στην πραγματικότητα, το Ινστιτούτο έκανε κάποιες ψευτομελέτες, άρθρα που πληρώνονταν με μικροποσά σε διάφορους» αναφέρει πρώην κυβερνητικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ που γνωρίζει καλά τον τομέα της Άμυνας.
Η Ρένα Δούρου, σε συνέντευξή της στην εφημερίδα «City Press», είχε δηλώσει για τη συνεργασία της αυτή και για τον συνεργάτη του Άκη Τσοχατζόπουλου: «Είχα την τιμή, στα 28 μου χρόνια να επιλεγώ, επί προεδρίας του καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου Γιάννη Δρόσου, στη βάση των σπουδών Πολιτικής Ανάλυσης και των δημοσιευμένων εργασιών μου, ως πολιτική αναλύτρια στο Ινστιτούτο Αμυντικών Αναλύσεων»... Αλίμονο αν αντιμετωπίζουμε τα αυτοδύναμα επιστημονικά ινστιτούτα των ελληνικών υπουργείων ως κομματικά ενεργούμενα του εκάστοτε υπουργού!».
Από νεαρή ηλικία ήταν εντυπωσιακά δικτυωμένη τόσο στο πολιτικό όσο και στο μιντιακό κατεστημένο, με συχνή παρουσία στα «ΜΜΕ της διαπλοκής» που κατήγγελλε το κόμμα της και ειδικά στο Mega, όπου εμφανιζόταν τακτικά στα πολιτικά του πάνελ, πολύ πριν εκλεγεί βουλευτής και παρότι ανήκε σε ένα μικρό κόμμα.
Στην Κουμουνδούρου χαρακτηρίζουν τη σχέση της με τον Τσίπρα ως λυκοφιλία και οι περισσότεροι τους αποδίδουν κοινά χαρακτηριστικά: μεγάλη φιλοδοξία και δίψα για προβολή από νεαρή ηλικία, δημόσιες σχέσεις με το «σύστημα», μεγάλο βάρος στην επικοινωνιακή πολιτική, τακτικιστές και τολμηροί. Η Ρένα Δούρου είχε την υποστήριξη μεγάλου μέρους της νομενκλατούρας του Συνασπισμού όταν ήταν στη Νεολαία, καθώς ελάχιστοι ήταν οι νεολαίοι που δεν ανήκαν στο λεγόμενο Αριστερό Ρεύμα.
Η Δούρου ανήκε πάντα στο πιο συντηρητικό κομμάτι του Συνασπισμού και μετά του ΣΥΡΙΖΑ, μαζί με στελέχη όπως ο Μπαλάφας και ο Παπαδημούλης, τη λεγόμενη δεξιά πτέρυγα. Κάποιοι την έβλεπαν ως τη διάδοχο του Αλέξη Τσίπρα όταν θα ερχόταν η ώρα και φαίνεται ότι και η ίδια έτρεφε τέτοιες φιλοδοξίες, αλλά μετά τη Μάνδρα και το Μάτι «έχει φάει ήττα», όπως σχολιάζουν στο κόμμα της. Βέβαια, κανείς ποτέ δεν μπορεί να προδικάσει το μέλλον, καθώς στην πολιτική έχουν υπάρξει στελέχη που έχουν αναγεννηθεί από τις στάχτες τους.
Οι πληροφορίες του ρεπορτάζ αναφέρουν ότι η Δούρου επιθυμούσε αυτήν τη φορά να πάει στην Ευρωβουλή ή έστω στο ελληνικό Κοινοβούλιο, αλλά ο Τσίπρας της ζήτησε να ξαναθέσει υποψηφιότητα για την Περιφέρεια.
Τώρα όλα θα είναι πιο δύσκολα και είναι άγνωστο αν θα έχει τις «πλάτες» που είχε στις προηγούμενες εκλογές. Παρότι δεν το ομολόγησαν ποτέ, ήταν κοινό μυστικό και στον ΣΥΡΙΖΑ αλλά και στους παροικούντες την Ιερουσαλήμ... και τον Πειραιά ότι ο εφοπλιστής και εκδότης Βαγγέλης Μαρινάκης υποστήριξε τη Δούρου στις περιφερειακές εκλογές, για τον στηρίξει κι εκείνη στις δημοτικές, ώστε να εκλεγεί ο υποψήφιός του. Πολλοί θεωρούν ότι η στήριξη αυτή ήταν καθοριστική και συνέβαλε στο να κερδίσει η Δούρου τις εκλογές.
Σημαντική είναι και η στήριξη που έχει από τον σύντροφό της Γιάννη Μπενίση, που έχει τοποθετηθεί από την κυβέρνηση Τσίπρα ως διευθύνων σύμβουλος στην ΕΥΔΑΠ, η οποία, μέσω του ταμείου της, χρηματοδοτεί πλήθος ΜΜΕ με τη μορφή των διαφημίσεων κι αυτά με τη σειρά τους ανταποδίδουν με εγκώμια για τον ίδιο και την κυβέρνηση, αλλά αποφεύγουν −τυχαία ή όχι− την κριτική και απέναντι στην περιφερειάρχη. Η ΕΥΔΑΠ, όχι μόνο λόγω των κονδυλίων που μοιράζει στα ΜΜΕ αλλά και λόγω της διαπλοκής της εν γένει, αποτελεί ένα ισχυρό μέσο και προεκλογικό πλεονέκτημα.
Σάιτ που πληρώνονται από την Περιφέρεια και την αποθεώνουν, όμως, έχει και η ίδια − τουλάχιστον μία περίπτωση έγινε γνωστή στις αρχές του χρόνου. Πρόκειται για ένα φιλοκυβερνητικό σάιτ που εγκωμιάζει την κυβέρνηση, αλλά κυρίως την ίδια και τους Τσίπρα, Παππά, Φλαμπουράρη. Πριν από μερικούς μήνες αποκαλύφθηκε ότι υπήρχε σύμβαση μεταξύ της περιφέρειας Αττικής και εκείνου του προσώπου που έχει το σάιτ για την παροχή «συμβουλευτικών υπηρεσιών» έναντι 20.000 ευρώ.
Συνεργάτες της Ρένας Δούρου απαντούν ότι πρόκειται για πληρωμή προς ένα άτομο που διαχειρίζεται την ιστοσελίδα της Διαχειριστικής Αρχής της Περιφέρειας, το οποίο τυχαίνει να έχει κι ένα σάιτ.
Η Ρένα Δούρου έχει δεχτεί κριτική και για «οικογενειοκρατία», όταν ο αδελφός της Παναγιώτης Δούρος διορίστηκε το 2015 στη θέση του διευθυντή του γραφείου του αναπληρωτή υπουργού Πολιτισμού Ν. Ξυδάκη και μετά του υπουργού Πολιτισμού Αρ. Μπαλτά.
Σε λίγους μήνες ολοκληρώνεται η θητεία της και θα δώσει ξανά τη μάχη, έχοντας απέναντί της τον Γιάννη Σγουρό και τον Γιώργο Πατούλη. Ο Γιάννης Σγουρός της επισημαίνει συχνά ότι της παρέδωσε την Περιφέρεια το 2014 με οικονομικά τακτοποιημένο ταμείο και πλεόνασμα πολλών εκατομμυρίων κι εκείνη του απαντά ότι αυτό συνέβη γιατί δεν έκανε έργα. Οι πολιτικοί της αντίπαλοι την κατηγορούν επίσης ότι δεσμεύει τα χρήματα σε συμβάσεις, αλλά τίποτα δεν προχωράει, ενώ πρόσφατα ο Γιάννης Μανιάτης, βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, την κατήγγειλε για φωτογραφική διάταξη σε έργο.
Σε σχετική ερώτησή μας προς συνεργάτη της Ρένας Δούρου, απάντησε ότι ως αδυναμία στην πενταετή θητεία της αναγνωρίζει μόνο την «εσωστρέφεια και το άπειρο πολιτικό προσωπικό». Ως σημαντικότερα έργα της Περιφέρειας αυτά τα χρόνια αναφέρει τη «διαμόρφωση του παραλιακού μετώπου, την αναμόρφωση των Προσφυγικών (σ.σ. που δεν έχει ξεκινήσει, αλλά ισχυρίζονται ότι έχουν γίνει πολλά απ' όσα έπρεπε να προηγηθούν), πλήθος αντιπλημμυρικών έργων, διαχείριση αποβλήτων, χρηματοδότηση αγοράς ιατρικών μηχανημάτων για τα νοσοκομεία της Αττικής, το Πεδίον του Άρεως που "έχει γίνει ένα κόσμημα"». Επίσης, «έγιναν πολλοί ψεκασμοί και ας μας κατηγορούν για το αντίθετο, αλλάξαμε τα φανάρια από Βασ. Σοφίας μέχρι την Κηφισιά και λύσαμε το πρόβλημα της μεταφοράς των μαθητών των ειδικών σχολείων».
«Έχουν γίνει πολλά, αλλά δυστυχώς υπάρχει πάντα η σκιά του Ματιού και της Μάνδρας» λένε στην Περιφέρεια. «Δεν είχε έμπειρο πολιτικό προσωπικό μαζί της για να στελεχώσει τους τομείς. Όποιον δεν ήθελαν στον ΣΥΡΙΖΑ, τον έδιναν στη Δούρου, άτομα που δεν είχαν διοικήσει ούτε πολυκατοικία» αναφέρει ένας συνεργάτης της. «Το θέμα του προσωπικού ήταν κάπως υπονομευμένο από την αρχή».
«Εγώ έχω μάθει να είμαι και Ρένα και Δούρου. Το κλειδί είναι η αξιοπρέπεια και η συνέπεια. Γιατί όλα τα άλλα, η δήθεν "αμεσότητα", η υπερέκθεση μέσω των σόσιαλ μίντια, τελικά εκθέτουν αυτόν που εκτίθεται...».
Η Ρένα Δούρου για τον εαυτό της:
«Εγώ έχω μάθει να είμαι και Ρένα και Δούρου. Το κλειδί είναι η αξιοπρέπεια και η συνέπεια. Γιατί όλα τα άλλα, η δήθεν "αμεσότητα", η υπερέκθεση μέσω των σόσιαλ μίντια, τελικά εκθέτουν αυτόν που εκτίθεται... Από την άλλη, δεν αισθάνομαι φόβο. Το οφείλω στον πατέρα μου. Και ακριβώς επειδή δεν έχω αίσθηση φόβου, μπορεί να κάνω και ριψοκίνδυνα πράγματα, κάτι που προκαλεί τεράστιο άγχος στους συνεργάτες μου».
«Όταν ήμουν στη διαφήμιση, με τρία χιλιάρικα μισθό, και γύρω μου όλοι σχεδόν αγόραζαν μανιωδώς από SUV μέχρι ρολόγια Rolex, εγώ αρνιόμουν να υποκύψω σ' αυτό τον ξέφρενο καταναλωτισμό. Και ως επιχείρημα τους έλεγα: "Γιατί, δηλαδή, αν φορέσω φίρμες θα δείχνει καλύτερα η μέση μου;"».
«Αρνούμαι να κυκλοφορώ ως ζωντανή διαφήμιση μεγάλων οίκων μόδας. Δεν τους περιφρονώ. Από κει μέσα έχουν βγει σπουδαίοι καλλιτέχνες. Πιστεύω όμως ότι οι γυναίκες μ' αυτές τις φίρμες καλύπτουν την ανασφάλειά τους».
«Γεννήθηκα από ζεύξη Ήλιου με Σελήνη. Ο πατέρας μου είχε τη δύναμη. Η μητέρα μου την κουλτούρα».
