Η κλιματική αλλαγή και οι άλλες περιβαλλοντικές μεταβολές μεταμορφώνουν τα δάση του πλανήτη, οδηγώντας σε δέντρα ολοένα πιο κοντά σε ύψος και πιο νεαρά σε ηλικία, κάτι που έχει σημαντικές επιπτώσεις στα διεθνή οικοσυστήματα, σύμφωνα με μία νέα επιστημονική έρευνα.
Οι ερευνητές, του Ινστιτούτου Έρευνας Δασών του βρετανικού Πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ και του Εθνικού Εργαστηρίου Pacific Northwest (PNNL) του υπουργείου Ενέργειας των ΗΠΑ, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science», έδειξαν ότι οι αυξανόμενες θερμοκρασίες και τα ολοένα μεγαλύτερα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα αλλάζουν διαρκώς τα δάση σε όλον τον κόσμο.
Το μέσο μέγεθος και η μέση ηλικία των δέντρων έχουν μειωθεί σημαντικά κατά τον τελευταίο αιώνα και η μείωση συνεχίζεται. Υπολογίζεται ότι από το 1900 μέχρι σήμερα έχει μειωθεί κατά το ένα τρίτο η δασική έκταση με μεγάλης ηλικίας δέντρα παγκοσμίως. Τα αρχαία δάση είτε χάνονται οριστικά είτε αντικαθίστανται από νεαρότερα και πιο χαμηλά.
Αυτές οι αλλαγές προκαλούνται από το συνεχές περιβαλλοντικό στρες των φυτών, καθώς και μέσω της αυξανόμενης συχνότητας και έντασης των πυρκαγιών, της ξηρασίας, των καταστροφικών ανέμων κ.ά. Σε συνδυασμό με την υλοτόμηση και την αποψίλωση των δασών, λόγω επέκτασης των παρεμβατικών ανθρώπινων δραστηριοτήτων, η Γη βιώνει μία δραματική μείωση στην ηλικία και στο ύψος των δασών, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Η συνολική δασική έκταση έχει μειωθεί κατά 12% εξαιτίας των ανθρώπων, ενώ η αναλογία των μεγάλης ηλικίας δέντρων (άνω των 140 ετών) εκτιμάται ότι έχει πέσει από 89% σε 66% κατά την περίοδο 1900-2020.
«Η έρευνα δείχνει ότι η κλιματική αλλαγή επιταχύνει τη θνησιμότητα των δέντρων και ωθεί τα δάση του κόσμου να είναι πιο νεαρά και πιο χαμηλά. Αυτό συνεπάγεται μία μείωση στην ικανότητά τους να αποθηκεύουν άνθρακα, καθώς επίσης δυνητικά μεγάλες μεταβολές στο μίγμα των ειδών που ζουν στα δάση. Αυτή η αλλαγή είναι πιθανό να έχει μεγάλες επιπτώσεις στις υπηρεσίες που παρέχουν τα δάση, όπως ο μετριασμός της κλιματικής αλλαγής», δήλωσε ο ερευνητής δρ Τομ Πουγκ του Μπέρμιγχαμ.
«Αυτή η τάση είναι πιθανό να συνεχιστεί λόγω της κλιματικής αλλαγής. Ένας μελλοντικός πλανήτης με λιγότερα μεγάλα και αρχαία δάση θα είναι πολύ διαφορετικός από ό,τι έχουμε συνηθίσει. Τα παλαιότερα δάση συνήθως φιλοξενούν πολύ μεγαλύτερη βιοποικιλότητα από ό,τι τα νεανικά δάση και αποθηκεύουν πολύ περισσότερο άνθρακα από ό,τι τα τελευταία», ανέφερε ο δρ Νέιτ ΜακΝτάουελ του PNNL.
Η μελέτη επισημαίνει ότι τα υψηλότερα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα θα μπορούσαν να αυξήσουν την ταχύτητα ανάπτυξης των δέντρων, όμως έχει διαπιστωθεί ότι αυτό συμβαίνει μόνο στα νεαρότερα δάση που διαθέτουν άφθονα θρεπτικά συστατικά και νερό. Τα περισσότερα δάση της Γης δεν έχουν αυτές τις δύο προϋποθέσεις, με συνέπεια να μειώνονται δραστικά τα δυνητικά οφέλη του διοξειδίου για τα δέντρα.
Επιπλέον, η άνοδος της θερμοκρασίας περιορίζει τη φωτοσύνθεση, πράγμα που «φρενάρει» την ανάπτυξη των δέντρων, αυξάνει τη θνησιμότητά τους και περιορίζει την αναγέννησή τους, μειώνοντας και το ύψος τους διαχρονικά. Παράλληλα, οι πυρκαγιές αυξάνονται σε πολλά δάση διεθνώς και η μελέτη προβλέπει περαιτέρω αύξηση των πυρκαγιών στο μέλλον από ό,τι στα προηγούμενα 10.000 χρόνια, με συνέπεια την αργή ή μηδαμινή ανάπτυξη των δέντρων των δασών λόγω των αυξημένων θερμοκρασιών.
Επίσης, σε αύξηση βρίσκονται οι επιθέσεις στα δέντρα από έντομα, μύκητες, βακτήρια και άλλους παθογόνους μικροοργανισμούς. Η απώλεια αποθήκευσης άνθρακα από τα δέντρα μόνο εξαιτίας των εντόμων υπολογίζεται ότι ισοδυναμεί με την ποσότητα άνθρακα που εκπέμπουν πέντε εκατομμύρια οχήματα, μία κατάσταση που αναμένεται να επιδεινωθεί με την κλιματική αλλαγή.
Με πληροφορίες από ΑΠΕ/ΜΠΕ
