Η MΑΥΡΗ αλήθεια είναι ότι η Greta Thunberg δεν δίνει δεκάρα για το τι λένε οι διασημότητες για εκείνην, για το αν την κοροϊδεύουν, την κριτικάρουν ή όχι και για το αν οι πολιτικοί ανά τον κόσμο ψεύδονται απέναντι της ή τη μισούν. Αυτό τουλάχιστον γίνεται απολύτως σαφές στο ντοκιμαντέρ του Nathan Grossman, «I Am Greta».
«Έχει εμμονή με τον ακτιβισμό της», δήλωσε ο Σουηδός σκηνοθέτης στο Vanity Fair και λίγο πριν από την πρεμιέρα του ντοκιμαντέρ του στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας. «Έχει έναν πολύ μοναδικό τρόπο να βλέπει και να αντιμετωπίζει τα πράγματα μέσα από όλη αυτή τη φασαρία», εξηγεί.
Και ναι, υπάρχει σκηνή, όπου η Γκρέτα, η μαθήτρια με την παγκόσμια πλέον αναγνωρισιμότητα και την απίστευτη επιρροή σε μάζες, media και πολιτικούς, η μαθήτρια που μετά τη συνάντησή της με τον Πάπα Φραγκίσκο, κάθεται έξω, δίπλα στον πατέρα της, όπως κάθε άλλο κορίτσι της ηλικίας της, με τα μαλλιά πλεγμένα σε κοτσίδες και σκρολάρει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Σ’ αυτή την παντοδύναμη σκηνή, η 16χρονη φαίνεται διαβάζει δυνατά όλες τις ασημαντότητες που εκτοξεύουν μίσος και φαρμάκι σε ένα παιδί, ανόητους που κάνουν κριτική και ειρωνεύονται ακόμη και το γεγονός ότι πάσχει από σύνδρομο Asperger, αμφισβητώντας την ακεραιότητά της.
Ο Γκρόσμαν - ο οποίος ακολουθούσε τη Γκρέτα από τότε που ήταν ακόμη μια μικρή, οργισμένη μαθήτρια έξω από το σουηδικό κοινοβούλιο – δηλώνει ότι δεν ήταν καθόλου σίγουρος για το πώς ένα τόσο μικρό κορίτσι θα μπορούσε να διαχειριστεί το μίσος που της εκτοξεύεται μέσα από τα social media. Όπως είπε, πέρασε μήνες κοντά της, αθόρυβος και έχοντας συρρικνώσει την παρουσία του στα απολύτως στοιχειώδη, προκειμένου να συλλάβει κάθε αντίδρασή της, ακόμη και τον τρόπο που τρεμόπαιζαν τα βλέφαρά της στην ανάγνωση ενός φαρμακερού σχολίου.
Η κατάμαυρη αλήθεια είναι ότι η Greta Thunberg δεν δίνει δεκάρα για το τι λένε οι διασημότητες για εκείνην, για το αν την κοροϊδεύουν, την κριτικάρουν ή όχι και για το αν οι πολιτικοί ανά τον κόσμο ψεύδονται απέναντι της ή τη μισούν. Αυτό τουλάχιστον γίνεται απολύτως σαφές στο ντοκιμαντέρ του Nathan Grossman, «I Am Greta».
«Σχεδόν γελούσε διαβάζοντας αυτά τα σχόλια», εξήγησε ο Γκρόσμαν, που ανακαλεί στη μνήμη του το παιχνιδιάρικο χαμόγελο με το οποίο είχε αντιδράσει σε κάποιες από τις άπειρες αρνητικές κριτικές. «Από εκείνο το σημείο, άρχισα να καταλαβαίνω ότι είχε έναν κατάδικο της τρόπο για να αντιλαμβάνεται το μίσος ή τα δηλητηριώδη σχόλια που δεν σέβονταν απολύτως τίποτα. Νομίζω ότι, από πολλές απόψεις, δεν επηρεάζεται από τη ρητορική μίσους εναντίον της. Περισσότερο ενοχλείται από τα ψέματα και τις θεωρίες συνωμοσίας, επειδή θέλει τα πάντα να είναι σωστά».
Καθώς στο ντοκιμαντέρ καταγράφονται οι αντιδράσεις του Πούτιν, του Πιρς Μόργκαν και φυσικά του Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, που ανοιχτά έχουν επικρίνει ή ακόμη και χλευάσει την έφηβη, η Γκρέτα φαίνεται να γελάει. «Γελάει με αυτά τα σχόλια, ακριβώς επειδή είναι τόσο παράλογα», λέει ο Γκρόσμαν.
Σημειώνεται, ότι ο σκηνοθέτης είχε ξεκινήσει τα γυρίσματα του ντοκιμαντέρ κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων για το περιβάλλον στη Στοκχόλμη το 2018, αρχικά πιστεύοντας ότι το υλικό θα του χρησίμευε για μία μικρούς μήκους ταινία για την κλιματική αλλαγή. Πολύ σύντομα, ωστόσο, διαπίστωσε ότι το κεντρικό πρόσωπο αυτών των κινητοποιήσεων ήταν η ντροπαλή έφηβη που καλούσε τον κόσμο να κατέβει σε ενεργό ακτιβισμό υπέρ του περιβάλλοντος.
Το «Είμαι η Γκρέτα» που θα κυκλοφορήσει από την Hulu τον Νοέμβριο, δίνει στον θεατή μία εκπληκτική πρόσβαση στον τρόπο που η νεαρή κινείται με μετριοπάθεια και σοφία, μέσα σ’ όλα αυτά τα κανάλια της αναγνωρισιμότητάς της σε όλο τον πλανήτη, ανάμεσα σε όλους αυτούς τους ισχυρούς ανθρώπους της κεντρικής πολιτικής σκηνής, κάποιοι εκ τους οποίους λειτουργούν πιεστικά απέναντί της, προσπαθώντας να φωτογραφηθούν ή να εξασφαλίσουν μία συνάντηση μαζί της που θα καλυφθεί από τα Μέσα. Για να κάνουν καλό στη δική τους εικόνα φυσικά, και όχι στον Πλανήτη...
Είναι εκεί που αυτοί που την εξύβριζαν, την αντιμετωπίζουν περισσότερο ως πρόσωπο εξαιρετικού ενδιαφέροντος και όχι ως πρόσωπο που έχει να μεταφέρει ένα σημαντικό μήνυμα στον κόσμο, αυτό είναι που απογοητεύει τη νεαρή μαθήτρια, λέει ο σκηνοθέτης.
«Όποτε είμαι σε τέτοιο φανταχτερό περιβάλλον, νιώθω εξαιρετικά άβολα. Νιώθω ότι όλοι παίζουν ένα παιχνίδι ρόλων. Ότι όλοι γύρω μου προσποιούνται, ότι όλα είναι ψεύτικα», ακούγεται να λέει η μαθήτρια σε κάποια σκηνή του ντοκιμαντέρ.
«Όταν κοιτάζει τους πολιτικούς, καθόλου δεν την ενδιαφέρει να είναι ευγενική και καλή μαζί τους. Να τους γίνει αρεστή. Βλέπει μέσα από όλα αυτά τα φίλτρα, τα οποία διαθέτει ακριβώς επειδή κινείται στο φάσμα του αυτισμού.… Αυτό που πραγματικά με ενοχλεί είναι ότι όλο αυτό το ψεύδος κατεβαίνει στον πυρήνα της ύπαρξής της. Αλλά νομίζω ότι ακριβώς επειδή είναι έτσι, ακριβώς επειδή λέει “δεν με νοιάζει για τους κοινωνικούς κανόνες και για όλες τις μαλακίες”, είναι που κατάφερε να κάνει ένα βήμα παραπάνω στο ζήτημα της κλιματικής αλλαγής, δείχνοντας στον κόσμο ότι πρέπει να σταματήσουμε το πράσινο ξέπλυμα με ευχολόγια. Πρέπει να είμαστε ειλικρινείς», λέει ο Γκρόσμαν.
Ο ΙΔΙΟΣ επιμένει ότι σε αντίθεση με άλλους διάσημους ακτιβιστές, η Γκρέτα και η οικογένειά της κάνουν αυτό που λένε. Η μαθήτρια αρνείται να μεταβεί οπουδήποτε αεροπορικώς, λόγω των εκπομπών άνθρακα από τα αεροπορικά ταξίδια.
Έτσι, όταν κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, καλείται να παρακολουθήσει τη Σύνοδο Κορυφής Δράσης του Ηνωμένου Βασιλείου στη Νέα Υόρκη, αυτή, ο πατέρας της και ο Γκρόσμαν κάνουν μια βόλτα στον Ατλαντικό με ιστιοφόρο. Η αφοσίωση της Thunberg στον στόχο της έχει ένα τίμημα, λέει, γι’ αυτό και αρκετές φορές κατά τη διάρκεια αυτού του άβολου και κουραστικού ταξιδιού, ο θεατής θα τη δει κουρασμένη και απογοητευμένη απ’ όσα γράφονται, περί ιδιωτικών τζετ και άλλων ανέσεων, που καμία σχέση δεν είχαν με την πραγματικότητα που βίωσε.
«Πρόκειται για μία τέτοια ευθύνη», λέει η Thunberg με δάκρυα να κυλούν από τα μάτια της και ενώ ηχογραφεί το ημερολόγιό της. Ο Γκρόσμαν εξηγεί ότι ειδικά σε εκείνη την ηχογράφηση υπέφερε τόσο πολύ από τη ναυτία του ταξιδιού που της ήταν αδύνατον να γράψει.
«Δεν θέλω να τα κάνω όλα αυτά. Είναι πάρα πολλά για μένα. Ολο το εικοσιτετράωρο. Ξέρω ότι είναι σημαντικό και τι διακυβεύεται, αλλά είναι τόσο μεγάλη ευθύνη», ακούγεται να λέει η μικρή.
Ωστόσο, ακόμη και υπό το καθεστώς τέτοιας κόπωσης, η Thunberg δεν είχε καμία πρόθεση να ασκήσει καμία κριτική στην υποκρισία των ακτιβιστών για την κλιματική αλλαγή κι ας είναι κάτι που γνωρίζει πολύ καλά.
«Όταν της μίλησα, δεν το έβλεπε πραγματικά έτσι», είπε ο σκηνοθέτης. « Απλώς κάνω ό, τι κάνω και καταλαβαίνω ότι ο καθένας κάνει διαφορετικές επιλογές», του εξηγεί κατά τη διάρκεια του ντοκιμαντέρ η Γκρέτα, κάτι που ο ίδιος πιστεύει ότι τη διαφοροποιεί από άλλους ακτιβιστές. «Το να μην κριτικάρεις τους άλλους και να είσαι αφοσιωμένος στον στόχο σου είναι κάτι που νομιμοποιεί διαφορετικά τις ενέργειές σου και σε εδραιώνει με πολύ πιο ουσιαστικό τρόπο στη συνείδηση του κόσμου», λέει ο Γκρόσμαν.
Ο ίδιος, μάλιστα, ομολογεί ότι πριν τη γνωρίσει και πριν περάσει χρόνο μαζί της, είχε την ίδια άποψη με πολλούς από τους επικριτές της.
«Όταν άρχισα να βλέπω τον κόσμο από το πρίσμα της Γκρέτα, είδα ότι ήμουν λίγο σαν εκείνους που την επέκριναν», δήλωσε ο Γκρόσμαν.
ΟΠΩΣ ΛΕΕΙ, μετά την επαφή του μαζί της άρχισε να βλέπει τα πράγματα διαφορετικά. Τόσο εκείνος, όσο και οι συνεργάτες του στην παραγωγή για να την τιμήσουν έφτασαν στη Βενετία για τις ανάγκες του Φεστιβάλ με τρένο και όχι αεροπορικώς.
«Αυτό το ταξίδι ήταν πολύ διαφορετικό, γιατί ένιωσα σα να αφομοίωσα τη ματιά της στον κόσμο και να τη μετέδωσα και στην ομάδα μου». Δήλωσε συγκινημένος ο Γκρόσμαν, ο οποίος αναφέρθηκε και στο γεγονός ότι η 16χρονη μαθήτρια μετά από όλο αυτό το συναρπαστικό ταξίδι στον κόσμο και στις ποιότητες των ανθρώπων, επιστρέφει πλέον στο σχολείο της.
«Λατρεύει τη μελέτη - αυτό είναι ένα από τα κύρια ενδιαφέροντά της. Είναι τόσο χαρούμενη που επέστρεψε στο σχολείο. Φυσικά, ενδιαφέρεται και για το τι εντύπωση έκανε στους θεατές η ταινία της και πλέον τα Φεστιβάλ Κινηματογράφου είναι ένα από τα ενδιαφέροντα της. Είναι τόσο δεκτική και έξυπνη, να κάτι που την κάνει ακόμη πιο συναρπαστική», καταλήγει.
Με στοιχεία από το Vanity Fair
Επιμέλεια - μετάφραση: Χριστίνα Γαλανοπούλου/LIFO
σχόλια