Οι υπουργοί Ευρωπαϊκών Υποθέσεων των κρατών-μελών της ΕΕ αναμένεται σήμερα να εξετάσουν το ενδεχόμενο να αρχίσουν ενταξιακές διαπραγματεύσεις με δύο υποψήφιες χώρες της Βαλκανικής, την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία, όμως τα χέρια τους θεωρείται πως πρακτικά είναι δεμένα, διότι — μεταξύ άλλων — το Βερολίνο δεν έχει ακόμη εξασφαλίσει το πράσινο φως από το γερμανικό κοινοβούλιο ώστε να ταχθεί υπέρ μιας τέτοιας απόφασης.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση, η πολιτική που εφαρμόζεται ως προς τη διεύρυνσή της έχει σκοπό κυρίως να ενθαρρύνει τα υποψήφια προς ένταξη κράτη να εφαρμόζουν δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις. Τον περασμένο μήνα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνέστησε να αρχίσουν ενταξιακές διαπραγματεύσεις με τα Σκόπια και με τα Τίρανα, προειδοποιώντας ότι εάν δεν προχωρήσει σε αυτή την κίνηση, η ΕΕ διατρέχει τον κίνδυνο να υπονομεύσει η ίδια την αξιοπιστία της.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Σλοβακίας Μίροσλαβ Λάιτσακ επιχειρηματολόγησε χθες Δευτέρα ότι οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις πρέπει να αρχίσουν τώρα, «αν θέλουμε να διατηρήσουμε την επιρροή μας, αν θέλουμε να δείξουμε ότι ενδιαφερόμαστε αληθινά, ότι είμαστε παράγοντας στο παγκόσμιο σκηνικό».
Στη Γερμανία όμως η συντηρητική παράταξη υπό την καγκελάριο Άγγελα Μέρκελ πατάει φρένο. Το θέμα πρέπει πρώτα να συζητηθεί στο γερμανικό κοινοβούλιο, εξηγούν στελέχη της Χριστιανικής Ένωσης (CDU/CSU). Ορισμένες άλλες πρωτεύουσες διατηρούν επίσης επιφυλάξεις.
«Η κατάσταση ενέχει προκλήσεις», εξηγούσε ευρωπαίος διπλωμάτης την περασμένη εβδομάδα, υπό τον όρο να μην κατονομαστεί. Αξιωματούχοι της ΕΕ τονίζουν ότι η Βόρεια Μακεδονία πρέπει να επιβραβευθεί για την τεράστια πρόοδο που κατέγραψε και την επίλυση του ζητήματος της ονομασίας της στις διαπραγματεύσεις που διεξήγαγε με την Ελλάδα.
Στο μεταξύ, η κυβέρνηση της Αλβανίας έθεσε σε εφαρμογή μείζονες μεταρρυθμίσεις στο σύστημα δικαιοσύνης της χώρας, αλλά σε αυτή την περίπτωση την πρόοδο επισκιάζει η πολιτική κρίση που βρίσκεται σε εξέλιξη. Η διπλωματική πηγή υποβάθμισε την περασμένη εβδομάδα το σενάριο που προβλέπει την αποσύνδεση των δύο υποψηφιοτήτων και την επιτάχυνση της διαδικασίας ένταξης της Βόρειας Μακεδονίας.
«Η έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων δεν είναι το ίδιο πράγμα με την ολοκλήρωσή τους», σημείωσε ο Λάιτσακ, εξηγώντας πως ακόμη κι αν οι συνομιλίες με τα Σκόπια και με τα Τίρανα αρχίσουν ταυτόχρονα, αυτό δεν σημαίνει απαραιτήτως πως η διαδικασία θα αποπερατωθεί μέσα στο ίδιο χρονικό διάστημα.
Κατά μία ευρωπαϊκή πηγή εξάλλου, η Κυπριακή Δημοκρατία έχει προειδοποιήσει ότι δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να προβάλει βέτο στη λήψη αποφάσεων εάν η ΕΕ δεν σκληρύνει τη στάση της μπροστά στις τουρκικές κινήσεις, ιδίως τη γεώτρηση που φέρεται να έκανε τουρκικό πλοίο-γεωτρύπανο στην κυπριακή υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ. Κύπρος και Ελλάδα ζητούν να επιβληθούν κυρώσεις από την ΕΕ στην Τουρκία, ωστόσο δεν αναμένεται να αναληφθεί δράση προς το παρόν, κατά πηγές του πρακτορείου ειδήσεων Reuters. Ωστόσο, αναμένεται να διατυπωθεί μια προειδοποίηση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου προς την Άγκυρα στην ανακοίνωση που θα δημοσιοποιηθεί μετά το πέρας της Συνόδου Κορυφής (Πέμπτη και Παρασκευή).
Η έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία απετράπη πέρυσι από Γαλλία και Ολλανδία, που επισήμως αξίωναν περισσότερες μεταρρυθμίσεις, αλλά η στάση τους μάλλον οφειλόταν περισσότερο σε εσωτερικές πολιτικές πιέσεις.
Ως προς την ανακοίνωση των υπουργών Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, το τρέχον προσχέδιο αναφέρει πως η Τουρκία «συνεχίζει να απομακρύνεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση» και καλεί την Τουρκία να σταματήσει τις «παράνομες γεωτρήσεις» της.
Διπλωμάτες σημείωναν πως η Κύπρος επιδιώκει να υπάρξει πολύ πιο αυστηρή προειδοποίηση, ότι δηλαδή εάν η Τουρκία δεν αλλάξει πορεία, θα τερματιστούν επίσημα οι συνομιλίες για την αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης και την κατάργηση των θεωρήσεων διαβατηρίου για τους Τούρκους που κινούνται προς και από κράτη-μέλη της ΕΕ, καθώς και ότι θα διακοπεί η χρηματοδότηση εντός των ορίων διαφόρων προγραμμάτων.
Για το ζήτημα της διεύρυνσης, το πιο πρόσφατο προσχέδιο της ανακοίνωσης των υπουργών, που περιήλθε σε γνώση του πρακτορείου ειδήσεων Reuters αλλά ακόμη τελεί υπό συζήτηση αναβάλει τη λήψη απόφασης για τον Οκτώβριο, αφού εξεταστεί το ζήτημα στην Μπούντεσταγκ.
