Οι απόψεις μας αφίστανται, με τη θέση μας να έχει μόνο μία διαφορά, το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας, δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης, μετά τη συνάντηση με τον Τούρκο ομόλογό του, Χακάν Φιντάν. Λίγα λεπτά αργότερα όμως, ο κ. Φιντάν δήλωσε πως δεν μπορούμε να περιορίσουμε τα προβλήματα σε υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ, διαφωνώντας δημοσίως, αλλά πολιτισμένα με τον κ. Γεραπετρίτη.
«Θα συνομιλήσουμε για το θέμα αυτό σε επόμενη συνάντησή μας στο εγγύς μέλλον», δήλωσε επίσης εμφατικά ο κ. Γεραπετρίτης. Με δεδομένο πως ο Έλληνας υπουργός ανακοίνωσε ότι ο επόμενος γύρος θα γίνει στην Αθήνα 2-3 Δεκεμβρίου, είναι πολύ πιθανή νέα συνάντησή του με τον κ. Φιντάν ώστε το θέμα οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας να προηγηθεί.
«Υπήρξαν κίνδυνοι κρίσεων τον τελευταίο χρόνο, αλλά ειλικρινής δίαυλος απέτρεψε εντάσεις»
Υπήρξαν κίνδυνοι κρίσεων τον τελευταίο χρόνο, αλλά ειλικρινής δίαυλος απέτρεψε εντάσεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, δήλωσε ο Γιώργος Γεραπετρίτης, αμέσως μετά τη συνάντηση με τον Χακάν Φιντάν. Ο υπουργός πάντως, δεν διευκρίνισε ποιες ήταν οι εντάσεις αυτές ή πώς αποσοβήθηκαν.
Αναφέρθηκα στις τρεις βασικές μας επιδιώξεις, να αποσυμπιέζουμε εντάσεις μέσω του πολιτικού διαλόγου, να προωθούμε θέματα θετικής ατζέντας, να προωθούμε τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, είπε ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, μετά τη συνάντηση με τον Τούρκο ομόλογό του. Έχουν παραχθεί απτά αποτελέσματα από τη συνεργασία μας, συνέχισε, καθώς οι ηγέτες έχουν συναντηθεί έξι φορές, έχουν πραγματοποιηθεί και τρεις κύκλοι ΜΟΕ, όπως ανέφερε μεταξύ άλλων, προαναγγέλλοντας πως ο επόμενος γύρος πολιτικού διαλόγου θα διεξαχθεί στις 2-3 Δεκεμβρίου, στην Αθήνα.
Δεν λύθηκαν μαγικά τα προβλήματα, υπήρξαν και δύσκολες στιγμές, αλλά υπήρχε πάντα άμεσος και ειλικρινής δίαυλος, τόνισε ο Γιώργος Γεραπετρίτης. Οι επαφές μας έχουν κανονικότητα, όπως πρέπει να είναι μεταξύ γειτόνων σε μια εξαιρετικά περίπλοκη γειτονιά, πρόσθεσε.
Φιντάν: «Πρέπει να συζητήσουμε όλα τα θέματα που μπορούν να προκαλέσουν εντάσεις και κρίσεις»
Μπορούμε να συμβάλουμε στην ευημερία των λαών μας με πολιτική win - win, είπε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν ζητώντας να μετατρέψουμε την αιώνια έχθρα μας σε αιώνια φιλία.
Η έκτη συνάντηση του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας θα πραγματοποιηθεί τους πρώτους μήνες του 2025 και εργαζόμαστε για αυτό, πρόσθεσε ο κ. Φιντάν.
Συζητήσαμε περιεκτικά τα θέματα που αφορούν στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, είπε και πρόσθεσε: Είναι γνωστό πως έχουμε διαφορετικές απόψεις, αλλά υπάρχουν διάφορα ζητήματα στο Αιγαίο που είναι αλληλένδετα και δεν μπορούμε να απομονώσουμε τα θέματα της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ, πρόσθεσε. «Υπάρχουν αλληλένδετα ζητήματα που πρέπει να διευκρινίσουμε και δεν μπορούμε να περιορίσουμε αυτά τα προβλήματα μόνο με τα θέματα της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ. Πρέπει να συζητήσουμε όλα τα θέματα που μπορούν να προκαλέσουν εντάσεις και κρίσεις», ήταν η ακριβής αποστροφή του Τούρκου υπουργού.
Τι σημαίνει η δημόσια διαφωνία Γεραπετρίτη - Φιντάν
Για ακόμη μία φορά, έπειτα από συνάντησή τους, οι κ.κ. Γεραπετρίτης και Φιντάν δεν δεχθούν ερωτήσεις από δημοσιογράφους, αλλά αρκέστηκαν στο έτοιμο, προετοιμασμένο κείμενο της δήλωσής τους. Στο γραπτό αυτό κείμενο που ανέγνωσαν οι δύο υπουργοί, ο κ. Γεραπετρίτης είπε ξεκάθαρα πως «οι θέσεις Ελλάδας - Τουρκίας αφίστανται», επισημαίνοντας ότι για την Αθήνα, μία και μόνη είναι η διαφορά με την Άγκυρα: Η οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ. «Θα συνομιλήσουμε για το θέμα αυτό σε επόμενη συνάντησή μας στο εγγύς μέλλον», αρκέστηκε να πει σιβυλλικά για το θέμα αυτό ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, υιοθετώντας τη βρετανική τακτική «kick the can».
Από την πλευρά του, ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας, αναφερόμενος στην ουσία των συζητήσεων που είχε με τον Γιώργο Γεραπετρίτη, είπε ότι υπάρχουν «αλληλένδετα ζητήματα που πρέπει να διευκρινίσουμε» και συνέχισε: «Δεν μπορούμε να περιορίσουμε αυτά τα προβλήματα μόνο με τα θέματα της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ. Πρέπει να συζητήσουμε όλα τα θέματα που μπορούν να προκαλέσουν εντάσεις και κρίσεις».
Ο Χακάν Φιντάν δεν προσδιόρισε τα αλληλένδετα ζητήματα κατά την άποψης της Άγκυρας. Είναι η οριοθέτηση χωρικής θάλασσας; Είναι το εύρος των χωρικών υδάτων δηλαδή της αιγιαλίτιδας ζώνης; Μήπως μπορεί να περιλαμβάνεται και το θέμα των λεγομένων «γκρίζων ζωνών»; Μπορεί να περιλαμβάνεται στα «αλληλένδετα ζητήματα» το θέμα του εύρους των διεθνών χωρικών υδάτων; Έθεσαν άραγε οι Τούρκοι στα «αλληλένδετα ζητήματα» που πρέπει να επιλυθούν και το θέμα της εισέχουσας του Καστελορίζου που παγίως η Άγκυρα θέλει να διαχωρίσει από τον κορμό της νησιωτικής Ελλάδας για να καρπωθεί μία τεράστια έκταση θαλασσίων ζωνών, δηλαδή υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ;
Επειδή η δημοσίως εκφρασθείσα διαφωνία των υπουργών Εξωτερικών της Ελλάδας και της Τουρκίας, των δύο μοναδικών προσώπων που έχουν επιλεγεί από Μητσοτάκη και Ερντογάν να συνομιλούν για τα ελληνοτουρκικά θέματα, διατυπώθηκε έπειτα από ανάγνωση «προκάτ» γραπτών δηλώσεων αναρωτιέται ευλόγως κάποιος ποια είναι η σκοπιμότητα της επανάληψης πως Αθήνα και Άγκυρα διαφωνούν ακόμη και για τα θέματα που θα πρέπει να περιληφθούν στην ατζέντα του διαλόγου: Θα είναι μόνο η υφαλοκρηπίδα και η ΑΟΖ ή θα συμπεριληφθούν και παρεμπίπτοντα θέματα όπως η αιγιαλίτιδα ζώνη, δηλαδή τα χωρικά ύδατα, το τουρκολιβυκό μνημόνιο, οι «γκρίζες ζώνες», το Καστελόριζο ή ακόμη και το ελληνοαιγυπτιακό μνημόνιο για τον καθορισμό ΑΟΖ μεταξύ Αθήνας και Καΐρου; Μήπως οι αναφορές του Γιώργου Γεραπετρίτη και του Χακάν Φιντάν πρέπει να αποκωδικοποιηθούν σαν έμμεση προετοιμασία της κοινής γνώμης για εμπλουτισμό των συζητήσεων και με άλλα θέματα; Ή θα πρέπει να ιδωθούν σαν απλή καταγραφή των γνωστών, δεδομένων, διαφωνιών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας; Ο χρόνος θα δείξει.
Ολόκληρη η τοποθέτηση του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών
Καλωσορίζω στην Ελλάδα τον Υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας, τον κύριο Fidan.
Μετά τη συνάντηση των ηγετών των χωρών μας στο Βίλνιους το περασμένο έτος, όπου καθορίστηκε το πλαίσιο του διαλόγου μας, επισκέφθηκα την Άγκυρα και αναφέρθηκα στις 3 βασικές μας επιδιώξεις:
• Να επιλύουμε θέματα αιχμής και να αποσυμπιέζουμε εντάσεις, ώστε να προλαμβάνουμε επικίνδυνες καταστάσεις
• Να οργανώνουμε τις συζητήσεις μας στη βάση 3 πυλώνων, δηλαδή τον Πολιτικό Διάλογο, τη Θετική Ατζέντα και τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και, τέλος,
• Να προετοιμάζουμε τις επαφές των δύο ηγετών, ώστε να προκύπτει διαρκής ισχυρή πολιτική εντολή στο υψηλότερο επίπεδο.
Στους 16 μήνες που μεσολάβησαν έχουν παραχθεί απτά αποτελέσματα.
Οι ηγέτες των δύο χωρών μας έχουν συναντηθεί ήδη 6 φορές. Έλαβε χώρα το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας στην Αθήνα, όπου υπεγράφη και η Διακήρυξη των Αθηνών, ενώ έχουν πραγματοποιηθεί δύο γύροι Πολιτικού Διαλόγου και Θετικής Ατζέντας και 3 συναντήσεις για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, η τελευταία μόλις προχθές.
Συμφωνήσαμε ότι ο επόμενος γύρος Πολιτικού Διαλόγου και Θετικής Ατζέντας θα γίνει στην Αθήνα τον επόμενο μήνα, στις 2 και 3 Δεκεμβρίου.
Δεν ισχυρίζομαι ότι μέσω του διαλόγου που έχουμε αναπτύξει λύθηκαν με έναν μαγικό τρόπο τα προβλήματα στις σχέσεις των δύο χωρών. Υπήρξαν πράγματι και δύσκολες στιγμές κατά τη τελευταία χρονιά. Όμως σε όλες τις περιπτώσεις υπήρξε άμεσος και ειλικρινής δίαυλος που απέτρεψε την κλιμάκωση.
Αυτό που είναι ιδιαίτερα σημαντικό είναι ότι οι επαφές μας αποκτούν πλέον μία κανονικότητα, την κανονικότητα που πρέπει να έχουν οι επαφές μεταξύ δύο γειτόνων που συνυπάρχουν σε μια εξαιρετικά περίπλοκη γειτονιά. Η απευθείας επικοινωνία των δύο λαών, όπως αυτή που καλλιεργήσαμε με την ιδιαίτερα επιτυχή επιτόπια βίζα σε 10 ελληνικά νησιά για Τούρκους πολίτες και τις οικογένειες τους, συμβάλλει στην αμοιβαία κατανόηση και την άρση των στερεότυπων. Σκοπός μας είναι να φέρουμε κοντά τους δύο λαούς.
Σε αυτό το πλαίσιο είχαμε σήμερα την ευκαιρία να συζητήσουμε θέματα που άπτονται των διμερών μας σχέσεων. Συζητήσαμε σχετικά με την προετοιμασία του 6ου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας, που πιστεύω ότι θα αποτελέσει ένα περαιτέρω βήμα για την εμπέδωση του θετικού κλίματος μεταξύ των δύο χωρών μας. Προσβλέπουμε στην περαιτέρω ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας σε τομείς όπως η οικονομία, ο τουρισμός, το εμπόριο και ο πολιτισμός. Ήδη το διμερές μας εμπόριο έχει σημειώσει μία σημαντική αύξηση κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους, με την ευχή να φτάσει τα 10 δισεκατομμύρια δολάρια, όπως είναι ο στόχος που έχει τεθεί από τους δύο ηγέτες.
Συζητήσαμε θέματα συνεργασίας σε σχέση με υποψηφιότητες σε διεθνείς οργανισμούς. Μεταξύ άλλων, όπως γνωρίζετε, έχουμε από κοινού υποβάλει υποψηφιότητα για 2 από τις 4 κορυφαίες θέσεις του ΟΑΣΕ, τη θέση του Γενικού Γραμματέα και τη θέση του Διευθυντή του Γραφείου για τους Δημοκρατικούς Θεσμούς και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
Εξέφρασα την ικανοποίησή μου για την επανεκκίνηση των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας. Η Ελλάδα θα συνεχίσει να στηρίζει την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, στο πλαίσιο των κριτηρίων του Ευρωπαϊκού Συμβούλιου και του ευρωπαϊκού κεκτημένου.
Συζητήσαμε ακόμη για τις μειονότητες, οι οποίες για εμάς θα πρέπει να είναι γέφυρες φιλίας. Οφείλουμε, και οι δύο πλευρές, να εξασφαλίζουμε την ισονομία και ισοπολιτεία όλων των πολιτών που βρίσκονται στις χώρες μας.
Σε ό,τι αφορά το Κυπριακό οι θέσεις μας είναι γνωστές. Παραμένουμε σταθεροί στη θέση για μία λύση βασισμένη στις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ στο πλαίσιο μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας. Παρά τις διαφορές μας, ελπίζουμε ότι η άτυπη συνάντηση της 15ης Οκτωβρίου στη Νέα Υόρκη και τα βήματα που συμφωνήθηκαν εκεί θα δημιουργήσουν συνθήκες για την επανέναρξη ενός παραγωγικού διαλόγου για μία βιώσιμη, δίκαιη και λειτουργική λύση. Σε έναν κόσμο γεμάτο διχασμούς, μια ενωμένη ευρωπαϊκή Κύπρος, πέρα από τις συνθήκες ευημερίας που θα δημιουργούσε για τους πολίτες της, θα αποτελούσε ένα εξαιρετικά σημαντικό οικουμενικό σύμβολο.
Η ατζέντα μας συμπεριέλαβε και την αξιολόγηση των προϋποθέσεων που πρέπει να υπάρχουν για την εκκίνηση μιας ουσιαστικής συζήτησης για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Πρόκειται για μία αρχική, ειλικρινή προσέγγιση ενός δύσκολου, αλλά και κρίσιμου ζητήματος. Oι θέσεις μας όσον αφορά το εύρος της συζήτησης αφίστανται με τη θέση μας να αφορά τη μία και μόνη διαφορά. Προσηλωμένοι, ωστόσο, σε μια ειλικρινή προσπάθεια επίτευξης προόδου μέσω του διαλόγου, θα συνομιλήσουμε για το θέμα αυτό σε επόμενη συνάντησή μας στο εγγύς μέλλον.
Σε κάθε περίπτωση, επιβεβαιώσαμε τη βούλησή μας για τη διατήρηση, του κλίματος που έχουμε καταφέρει να οικοδομήσουμε, με αμοιβαίο σεβασμό, επί τη βάσει των αρχών του Διεθνούς Δικαίου, του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και με συναίσθηση της ευθύνης μας για τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας.
Με τον κύριο Υπουργό συζητήσαμε για τις εξελίξεις στο διεθνές περιβάλλον, τη συνεχιζόμενη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, τις εξελίξεις στο Καύκασο, τα Βαλκάνια και ιδιαίτερα τη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή.
Η Ελλάδα αναγνωρίζει το δικαίωμα του Ισραήλ να αμυνθεί, στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου, απέναντι στην τρομοκρατική δράση που εκκίνησε την 7η Οκτωβρίου 2023 και καλεί για την άμεση απελευθέρωση όλων των ομήρων. Ανησυχούμε ιδιαίτερα για την ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα, η οποία απαιτεί την παροχή άμεσης και αυξημένης βοήθειας. Εντούτοις, το έργο αυτό καθίσταται ακόμη πιο δυσχερές μετά τις τελευταίες εξελίξεις με την Υπηρεσία Αρωγής και Έργων του ΟΗΕ για τους Παλαιστινίους Πρόσφυγες στην Εγγύς Ανατολή (UNRWA). Από πλευράς μας στηρίζουμε τον οδικό χάρτη των ΗΠΑ προς μία εκεχειρία. Και, βεβαίως, αναδείξαμε την ανάγκη να δοθεί απτό όραμα για την εγκαθίδρυση παλαιστινιακού κράτους στο πλαίσιο των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, μεριμνώντας παράλληλα την ασφάλεια του Ισραήλ.
Εκφράσαμε την ανησυχία μας για το ενδεχόμενο περαιτέρω κλιμάκωσης μετά τα ιρανικά πλήγματα στο Ισραήλ και τα ανταποδοτικά πλήγματα του Ισραήλ. Ανησυχούμε ιδιαίτερα για το ενδεχόμενο η κλιμάκωση στον Λίβανο να οδηγήσει σε μία ακόμη ανθρωπιστική κρίση. Συμμετείχα πρόσφατα , όπως γνωρίζετε στη Διεθνή Διάσκεψη Υποστήριξης του Πληθυσμού και της Κυριαρχίας του Λιβάνου στο Παρίσι. Η χώρα μας έχει ήδη υλοποιήσει δύο αποστολές με ανθρωπιστική βοήθεια ιατροφαρμακευτικού υλικού για τον λαό του Λιβάνου.
Δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε τους κινδύνους που δημιουργούν οι κρίσεις αυτές για ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει τόσο η Ελλάδα, όσο και η Τουρκία: το μεταναστευτικό. Τον τελευταίο χρόνο έχουμε εντατικοποιήσει την συνεργασία μεταξύ των αρμοδίων Υπουργείων των δύο χωρών για το θέμα αυτό. Και οι πρόσφατες εξελίξεις καθιστούν τη συνεργασία αυτή ακόμη επιτακτικότερη, ιδίως για την εξάρθρωση των δικτύων διακινητών που εκμεταλλεύονται τον ανθρώπινο πόνο. Επιπλέον, μοιραζόμαστε τη βασική θέση για την ανάγκη καταπολέμησης της τρομοκρατίας.
Δράττομαι της ευκαιρίας να προσθέσω ότι, η θέση της χώρας μας ως Μη Μόνιμου Μέλους στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, για τη διετία 2025-2026 - για την εκλογή της οποίας είχαμε τη στήριξη και της Τουρκίας και ευχαριστώ ιδιαιτέρως τον κύριο Υπουργό - μας δίνει σημαντικό ρόλο, αλλά και ευθύνη, ώστε να συμβάλουμε στην ειρηνική επίλυση των διεθνών διενέξεων και στην αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων.
Κλείνοντας, θα ήθελα να εκφράσω την ικανοποίησή μου, αφενός, για τις προσπάθειες που και οι δύο πλευρές έχουν καταβάλει για την ενίσχυση της διμερούς μας συνεργασίας και, αφετέρου, για την άμεση επικοινωνία σε πολλά επίπεδα και βεβαίως στο δικό μας επίπεδο, των Υπουργών Εξωτερικών.
Αναγνωρίζουμε τις δυσκολίες που συνεχίζουν να υπάρχουν. Ακόμη όμως και όταν δεν βρίσκουμε εύκολα λύσεις, συζητούμε με συνείδηση της ιστορικής μας ευθύνης έναντι των λαών μας και των επόμενων γενεών, με συνείδηση της ανάγκης σε αυτούς τους καιρούς πολλαπλών κρίσεων να συνεισφέρουμε στην ειρήνη, τη σταθερότητα, τη διαφύλαξη του διεθνούς δικαίου και την ευημερία των λαών.
Με αυτές τις σκέψεις σας καλωσορίζω και πάλι αγαπητέ κύριε Υπουργέ, αγαπητέ φίλε Hakan στην Αθήνα.
Σας ευχαριστώ.
