O Αλέν ντε Μποτόν στο βιβλίο του «Οι ειδήσεις - Οδηγίες χρήσεως» (εκδόσεις Πατάκη) γράφει πως «όταν ενημερωνόμαστε από τις ειδήσεις, είναι σαν να κολλάμε ένα κοχύλι στο αυτί και να κατακλυζόμαστε από τη βουή της ανθρωπότητας».
Επομένως, η ανασκόπηση μιας τόσο θορυβώδους χρονιάς, όπως αυτή που φεύγει, ενείχε εξαρχής ορισμένες εγγενείς δυσκολίες. Πώς να χωρέσεις 365 μέρες σε μερικές εκατοντάδες γραμμές; Γιατί μια είδηση είναι πιο σημαντική από μια άλλη και ποιος είναι αρμόδιος να το κρίνει αυτό;
Το 2017 ήταν κι αυτό γεμάτο γεγονότα και στη γενική σούμα μοιάζει ο φόβος να έριξε στα σχοινιά την ελπίδα. Ξανά. Τα τυφλά τρομοκρατικά χτυπήματα σκόρπισαν και φέτος πανικό και θάνατο, ο ρατσισμός και η μισαλλοδοξία άφησαν το στίγμα τους, ο Τραμπ με τον Κιμ έκαναν πρόβα το τέλος του κόσμου και άνθρωποι απάτριδες συνέχισαν ν' αναζητούν τη θέση τους στον κόσμο.
Από την άλλη, όμως, υπήρξαν και πολλοί που δεν τα παράτησαν, παρά τις δυσκολίες, η κοινωνία έκανε μικρά βήματα μπροστά, τα επιστημονικά και τεχνολογικά επιτεύγματα ανανέωσαν την πίστη μας στον άνθρωπο και στην έμφυτη τάση του να εξελίσσεται.
Ας δούμε λοιπόν δέκα πράγματα που μας δίδαξε φέτος η επικαιρότητα στην Ελλάδα και τον κόσμο:
Ο Τραμπ συνεχίζει να περιγελά το ίδιο το σύστημα που τον εξέθρεψε και προελαύνει
Τα ξημερώματα της 9ης Νοεμβρίου του 2016, λίγο πριν από τις 3 το πρωί, ο Τραμπ ανέβηκε στην εξέδρα που είχε στηθεί στο ξενοδοχείο Χίλτον του Μανχάταν, την ώρα που ένα παλλόμενο πλήθος φώναζε ρυθμικά «USA». Ο νεοεκλεγείς τότε Πρόεδρος των ΗΠΑ ευχαρίστησε την οικογένεια και το επιτελείο του, μίλησε με καλά λόγια για την αντίπαλό του Χίλαρι Κλίντον και έδωσε μια υπόσχεση: «Τώρα ήρθε η ώρα η Αμερική να επουλώσει τις πληγές του διχασμού». Δεκατρείς μήνες μετά την εκλογή του οι ΗΠΑ είναι πιο διχασμένες από ποτέ, ενώ και η διεθνής κοινότητα έχει χωριστεί σε στρατόπεδα.
«Ο Τραμπ θέτει σε δοκιμασία το θεσμικό αξίωμα του Προέδρου όσο κανείς από τους 43 προκατόχους του. Δεν είχαμε ποτέ Πρόεδρο τόσο παραπληροφορημένο για τη φύση της δουλειάς του, τόσο ανοιχτά ψευδολόγο, τόσο αυτοκαταστροφικό ή τόσο σφοδρό στις καταχρηστικές του επιθέσεις κατά της Δικαιοσύνης, του Τύπου, του Κογκρέσου (συμπεριλαμβανομένων μελών της δικής του παράταξης), ακόμη και αξιωματούχων της κυβέρνησής του» έγραφε ο Jack Goldsmith τον περασμένο Οκτώβριο στην αποτίμηση του περιοδικού «The Atlantic» για τον πρώτο χρόνο της προεδρίας του Τραμπ.
Υπάρχουν αρκετοί ψηφοφόροι του που αναγνωρίζουν τα ελαττώματά του ή παραδέχονται ότι δεν έχει τηρήσει αρκετές από τις προεκλογικές του εξαγγελίες, όπως η κατασκευή τείχους στα σύνορα με το Μεξικό, εντούτοις τους αρέσει ο τρόπος με τον οποίο «ταρακουνάει τα πράγματα».
Και είναι αλήθεια πως ο Αμερικανός Πρόεδρος συνεχίζει απτόητος να ασκεί την πολιτική του, επιδεικνύοντας παράλληλα εντυπωσιακή αδιαφορία για τις συνέπειές της. Με κάθε του ενέργεια μοιάζει σαν να θέλει απλώς να κοροϊδέψει το ίδιο το σύστημα που τον ανέθρεψε. Ξεχαρβαλώνει μία-μία όλες τις αποφάσεις της κυβέρνησης Ομπάμα (έχει καταργήσει ήδη πάνω από 800), ενώ στον έναν χρόνο της θητείας του έχει υπογράψει περισσότερα διατάγματα από κάθε άλλον προκάτοχό του τα τελευταία 50 χρόνια.
Tι άλλο κάνει; Τουιτάρει ασταμάτητα, βλέπει πολλές ώρες τηλεόραση, τρώει άπειρες ποσότητες junk food, προκαλεί τον Κιμ Γιονγκ Ουν και τώρα τελευταία είπε ν' ανοίξει κι ένα μέτωπο με τον αραβικό κόσμο, αναγνωρίζοντας την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ.
Όσο για τους ψηφοφόρους του, υπάρχουν αρκετοί που αναγνωρίζουν τα ελαττώματά του ή παραδέχονται ότι δεν έχει τηρήσει αρκετές από τις προεκλογικές του εξαγγελίες, όπως η κατασκευή τείχους στα σύνορα με το Μεξικό, εντούτοις τους αρέσει ο τρόπος με τον οποίο «ταρακουνάει τα πράγματα».
Το μοναδικό θετικό στοιχείο της υπόθεσης μπροστά στο φάσμα των τριών χρόνων που απομένουν για τη λήξη της θητείας του Τραμπ είναι ότι το αμερικανικό Σύνταγμα, οι εξουσίες και οι θεσμοί είναι ακόμα σε θέση να αναχαιτίζουν τις αποφάσεις του (βλ. τη μεταρρύθμιση για την υγεία ή το περιβόητο αντιμεταναστευτικό διάταγμα). Μέχρι πότε θα είναι σε θέση να το κάνουν, όμως, είναι μια άλλη ιστορία.
Η νεύρωση με την πρόγνωση του καιρού
«Ο καιρός έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας. Νομίζω ότι πάντα ήταν, απλώς δεν υπήρχε το Ίντερνετ να μας ενώνει. Τώρα γίναμε πολλοί και φαίνεται αυτή η υστερία» είχε δηλώσει πριν από μερικούς μήνες στη LiFO η μετεωρολόγος Χριστίνα Σούζη, προσπαθώντας να εξηγήσει αυτήν τη νεύρωση που έχουμε αποκτήσει τα τελευταία χρόνια με τον καιρό. Δεν είναι όμως μόνο το Διαδίκτυο ή τα social media που ευθύνονται γι' αυτή την υστερία. Δηλαδή ευθύνονται, αλλά είναι επίσης αλήθεια ότι ο καιρός «πουλάει».
Τα μετεωρολογικά φαινόμενα προκαλούν το ενδιαφέρον του κόσμου. Ο καιρός είναι μια χρήσιμη είδηση για τον άνθρωπο από τότε που εμφανίστηκε στη Γη. Σε μια συνέντευξή του, επίσης στη LiFO, ο μετεωρολόγος Τάσος Αρνιακός είχε αποκαλέσει την τάση των ανθρώπων να μαθαίνουν τι καιρό θα κάνει «αρχέγονο γονίδιο».«Είναι μια άμεση πληροφορία που τον βοηθά να αποφασίσει πώς θα ντυθεί το πρωί, πώς θα ντύσει τα παιδιά του για να πάνε στο σχολείο, με τι θα μετακινηθεί, με δίκυκλο ή αυτοκίνητο» είχε πει.
Έτσι και φέτος, όπως κάθε χρόνο, πέρασαν από την Ελλάδα υδροστρόβιλοι, ανεμοστρόβιλοι, κυκλώνες με περίεργα ονόματα που κανείς δεν ξέρει από πού παίρνουν τα ονόματά τους (Ηλέκτρα, Ζήνωνας, Ευρυδίκη κ.λπ.), «κύματα πολικού ψύχους» και έκτακτα καιρικά φαινόμενα. Η έκταση της δημοσιότητας που παίρνουν οι ειδήσεις για τον καιρό είναι τις περισσότερες φορές υπερβολική.
Δεκάδες sites εκμεταλλεύονται τις προγνώσεις για λίγα παραπάνω κλικ (σ' ένα βαθμό το κάνουν όλα, ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας), μετατρέποντας την ανάγκη ενημέρωσης του κοινού σε κάτι που μοιάζει με «καιρολαγνεία». Αν, μάλιστα, συσχετίσει κανείς αυτή την τάση με τη συνήθως απρόβλεπτη συμπεριφορά του καιρού (παρά την εξέλιξη της τεχνολογίας και της επιστήμης), τότε είναι μάλλον δικαιολογημένες οι οργισμένες αντιδράσεις του κόσμου απέναντι στα sites και σ' όλες εκείνες τις προβλέψεις που δεν επαληθεύονται.
O πόλεμος του μέλλοντος θα γίνεται μέσω κώδικα
Στο βιβλίο του με τίτλο «Οι βιομηχανίες του μέλλοντος» (εκδόσεις Ίκαρος) ο Άλεκ Ρος, εκ των κορυφαίων ειδικών σε θέματα καινοτομίας παγκοσμίως, εντάσσει στις ραγδαία αναπτυσσόμενες βιομηχανίες της επόμενης δεκαετίας την αποκαλούμενη «οπλοποίηση του κώδικα».
«Η μάχη στον κυβερνοχώρο αποτελεί χαρακτηριστική μορφή σύγκρουσης του 21ου αιώνα, οι δε κανόνες και νόμοι που αναπτύχθηκαν σε προηγούμενους αιώνες απλώς δεν έχουν καμία ισχύ. Η οπλοποίηση του κώδικα αποτελεί τη σημαντικότερη εξέλιξη στον χώρο των πολεμικών επιχειρήσεων μετά την ανάπτυξη των πυρηνικών όπλων» τονίζει, μεταξύ άλλων, ο Ρος.
Και είναι αλήθεια πως φέτος πήραμε μια μικρή γεύση από τον τρόπο που θα διεξάγονται οι πόλεμοι στο μέλλον, αφού γίναμε μάρτυρες της μεγαλύτερης κυβερνοεπίθεσης στην Ιστορία. O ιός WannaCry, που φέρεται να είναι έργο των Βορειοκορεατών, αν πιστέψει κανείς τις φωνές από τις ΗΠΑ, έπληξε εκατοντάδες χρήστες, εταιρείες και δημόσιους οργανισμούς σε περισσότερες από 150 χώρες, δημιουργώντας τεράστια προβλήματα.
Αν σε αυτό εντάξει κανείς την επανεμφάνιση του ιού Petya, τις μαζικές κυβερνοεπιθέσεις στην Ουκρανία και στην Ολλανδία αλλά και την πιθανή εμπλοκή Ρώσων χάκερ στις περσινές αμερικανικές εκλογές που βρίσκεται στο μικροσκόπιο της αμερικανικής Δικαιοσύνης, τότε μάλλον έχουν δίκιο όσοι υποστηρίζουν ότι ο τομέας της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο είναι η επόμενη «Σίλικον Βάλεϊ».
Το «πρόσωπο» της τρομοκρατίας άλλαξε και μας αλλάζει
Το βράδυ της 3ης Ιουνίου χιλιάδες άνθρωποι είχαν μαζευτεί στην κεντρική πλατεία Σαν Κάρλο του Τορίνου για να παρακολουθήσουν τον τελικό του Champions League μεταξύ της Γιουβέντους και της Ρεάλ Μαδρίτης. Η βραδιά ήταν ζεστή και η ανεβασμένη διάθεση των παρευρισκομένων προμήνυε μια πραγματική ποδοσφαιρική γιορτή.
Σε μια στιγμή όλα άλλαξαν. Ο ήχος από τα βαρελότα προκάλεσε πανικό. Άνθρωποι άρχισαν να τρέχουν προς κάθε κατεύθυνση, νομίζοντας πως πρόκειται για τρομοκρατική ενέργεια. Το αποτέλεσμα; Να ποδοπατηθούν σχεδόν 600 άνθρωποι, μερικοί εκ των οποίων τραυματίστηκαν σοβαρά.
Λονδίνο, Μάντσεστερ, Βρυξέλλες, Βαρκελώνη, Τούρκου (Φινλανδία), Αγία Πετρούπολη, Στοκχόλμη, Κωνσταντινούπολη, Nέα Υόρκη και Μελβούρνη έγιναν το 2017 στόχος επιθέσεων, για να μην αναφερθούμε στις πολλαπλές βομβιστικές ενέργειες σε Αίγυπτο και Αφγανιστάν ή στην ανεξέλεγκτη δράση της Μπόκο Χαράμ στην Αφρική.
Οι τρομοκρατικές επιθέσεις έχουν εξελιχθεί πλέον σ' ένα κύμα τυφλής, ωμής βίας που έχει στόχο μόνο τον απολογισμό των θυμάτων και τη μετάδοση του φόβου. Και πετυχαίνουν τον σκοπό τους. Ο φόβος των ανθρώπων μεγαλώνει και τους οδηγεί στην εσωστρέφεια και στον απομονωτισμό. Τους στρέφει ενάντια στο άγνωστο. Και ο φόβος για το άγνωστο φέρνει μαζί του την ξενοφοβία και τον ρατσισμό. Ένας φαύλος κύκλος, δηλαδή, δίχως ορατή διέξοδο.
Το όραμα της ενωμένης Ευρώπης ξεθωριάζει μέρα με τη μέρα
Μπαίνοντας στη χρονιά μετά το Brexit, οι πολιτικοί αναλυτές είχαν στρέψει την προσοχή τους στις κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις σε Ολλανδία, Γαλλία και Γερμανία, κρίνοντας πως θα επηρέαζαν σημαντικά την πορεία της Ευρώπης, ειδικά αν ακροδεξιοί και ευρωσκεπτικιστές επικρατούσαν έναντι των λεγόμενων προοδευτικών δυνάμεων.
Το τέλος του 2017 βρήκε τις τελευταίες να καταγράφουν μια μάλλον πύρρειο νίκη. Ο Ρούτε κέρδισε κατά κράτος τον Βίλντερς στην Ολλανδία (σ.σ. ο οποίος, ωστόσο, αύξησε τις έδρες του στο Κοινοβούλιο), ο Μακρόν επικράτησε της Λεπέν του 33% και το ίδιο έκανε και η Μέρκελ, αλλά κυβέρνηση στη Γερμανία δεν έχει σχηματιστεί ακόμη. Η είσοδος του ακροδεξιού AfD στην Μπούντεσταγκ αποτελεί σημείο καμπής στην ιστορία της μεταπολεμικής Γερμανίας, ενώ στην Αυστρία ο Κουρτς συμμάχησε με το λαϊκίστικο FPÖ για να μπορέσει να γίνει καγκελάριος κι έτσι έβαλε τους ακροδεξιούς στην κυβέρνηση.
Ορισμένοι αναλυτές βιάζονται να μιλήσουν για επιστροφή της «Ευρώπης των περιφερειών», αλλά είναι πολύ νωρίς ακόμα για τέτοιου είδους συμπεράσματα.
Ο νεότερος ηγέτης στον κόσμο προσπαθεί να καθησυχάσει τους Ευρωπαίους, λέγοντας ότι θα τηρήσει φιλοευρωπαϊκή στάση, αλλά ήδη πρόλαβε να καταφερθεί εναντίον του συστήματος ποσοστώσεων στο προσφυγικό και είναι γνωστό ότι αποτελεί πάγια θέση του η αύξηση της εθνική κυριαρχίας για τα κράτη-μέλη της Ε.Ε.
H πιο βαθιά ρωγμή στο πολυδιαφημισμένο όραμα της ενωμένης Ευρώπης ήταν, όμως, η πρόσφατη κρίση στην Καταλονία. Μια κρίση πιο βαθιά, πιο παλιά και πιο σοβαρή από μια απλουστευτική ανάλυση περί πλουσιότερων περιοχών που προσπαθούν ν' αποσχιστούν από τις φτωχότερες.
Προφανώς, το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης των λαών είναι αδιαμφισβήτητο, αλλά είναι πολύ πιθανό, αν η κρίση συνεχιστεί, να οδηγήσει στον διχασμό ή ακόμη και σε μια εσωτερική σύγκρουση στην Ισπανία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Σε δεύτερο επίπεδο, τι θα συμβεί αν ακολουθήσουν το παράδειγμα της Καταλονίας κι άλλες περιοχές με αποσχιστικές τάσεις (Φλάνδρα, Χώρα των Βάσκων, Σκωτία, Νότιο Τιρόλο κ.ά.);
Ορισμένοι αναλυτές βιάζονται να μιλήσουν για επιστροφή της «Ευρώπης των περιφερειών», αλλά είναι πολύ νωρίς ακόμα για τέτοιου είδους συμπεράσματα. Μολαταύτα, πριν από λίγες μόνο ημέρες και μετά από μια περίοδο σχετικής ηρεμίας, η νίκη των αυτονομιστών στις πρόσφατες τοπικές εκλογές της Καταλονίας βύθισε ξανά τη χώρα στην αβεβαιότητα.
Το νομοσχέδιο για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου απέδειξε ότι έχουμε διάθεση να κάνουμε μικρά βήματα μπροστά*
*Του Αλέξανδρου Διακοσάββα
Η πρώτη νίκη για την LGBT κοινότητα ήρθε λίγο πριν από τα Χριστούγεννα του 2015, με την επέκταση του Συμφώνου Συμβίωσης στα ομόφυλα ζευγάρια. Ήταν όμως μια νίκη λειψή. Η ανάγκη για τη συνέχεια ήταν επιτακτική. Ο καθημερινός εξευτελισμός μιας μερίδας συνανθρώπων μας, που μπορούσαν να αλλάξουν επίσημα όνομα και ταυτότητα μόνο έπειτα από χειρουργική επέμβαση επαναπροσδιορισμού φύλου, αποτελεί παρελθόν για την Ελλάδα.
Μετά από ονομαστική ψηφοφορία, το νομοσχέδιο για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου υπερψηφίστηκε επί της αρχής με 171 «ναι» σε σύνολο 285 παρόντων βουλευτών, με το επίμαχο άρθρο 3 που αφορά τους ανήλικους άνω των 15 ετών να περνά επίσης, με 148 θετικές ψήφους. Σαφώς οι διεκδικήσεις του LGBT κινήματος δεν σταματούν εδώ. Τεκνοθεσία, πολιτικός γάμος, επέκταση της ΝΑΤΦ στα μη δυαδικά άτομα, είναι μερικά από τα επόμενα θέματα στην ατζέντα. Μέχρι τότε, στη μνήμη μας θα μείνουν χαραγμένες οι εικόνες των ανθρώπων που βρίσκονταν στα θεωρεία της Βουλής μετά την ψήφιση, η ικανοποίηση και τα χαμόγελά τους και η προσμονή για ένα μέλλον πιο φωτεινό.
Θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης υπάρχουν παντού
Κανονικά δεν θα έπρεπε να χρειαζόμαστε το περιβόητο σκάνδαλο Γουάινστιν και τη «χιονοστιβάδα» των καταγγελιών που ακολούθησε για να συνειδητοποιήσουμε ότι η σεξουαλική παρενόχληση στον εργασιακό χώρο (ειδικά σε βάρος των γυναικών) τείνει να εξελιχθεί σε μάστιγα.
Ωστόσο, οι αποκαλύψεις για την απαστράπτουσα βιομηχανία του Χόλιγουντ που συνήθιζε να κρύβει τη νοσηρή της πλευρά πίσω από φλας, λαμπερούς προβολείς και τόνους makeup επανέφεραν το θέμα στη δημόσια συζήτηση πιο έντονα από ποτέ, προκαλώντας ντόμινο εξελίξεων.
Εκατοντάδες γυναίκες και άντρες από διάφορους χώρους βρήκαν το θάρρος να μοιραστούν τις οδυνηρές εμπειρίες τους. Το #MeToo ξεκίνησε ως ένα απλό hashtag στο Twitter και γρήγορα εξελίχθηκε σε κίνημα. Το περιοδικό «Time» επέλεξε ως «πρόσωπα της χρονιάς» αυτές ακριβώς τις γυναίκες που έσπασαν τη σιωπή τους.
«Αυτή είναι η ταχύτερη κοινωνική αλλαγή που έχουμε δει εδώ και δεκαετίες» τόνισε σχετικά ο αρχισυντάκτης του περιοδικού Edward Felsenthal, για να προσθέσει: «Ξεκίνησε με ατομικές ενέργειες θάρρους από εκατοντάδες γυναίκες, και μερικούς άνδρες επίσης, που βγήκαν μπροστά για να πουν τις δικές τους ιστορίες».
Έτσι, χάρη σε μερικούς γενναίους ανθρώπους και στη δουλειά μερικών πολύ καλών δημοσιογράφων, το ζήτημα της σεξουαλικής παρενόχλησης λαμβάνει πλέον την προσοχή που του αναλογεί. Τι πρέπει να γίνει από εδώ και πέρα; Να συνεχίσουν ν' ανοίγουν στόματα και να ξεχωρίσουν οι αληθινές περιπτώσεις απ' όλες εκείνες που επιζητούν απλώς μια ευκαιρία να βρεθούν μπροστά στα φώτα της δημοσιότητας. Γιατί ελλοχεύει ο κίνδυνος να οδηγηθούμε από το καθεστώς σιωπής των θυμάτων παρενόχλησης στην απόλυτη δαιμονοποίηση του φλερτ.
Λίγες ώρες βροχής στην Ελλάδα του 2017 σκοτώνουν ανθρώπους και ρημάζουν ολόκληρες περιοχές
Τα ξημερώματα της 15ης Νοεμβρίου έβρεχε καταρρακτωδώς στη Δυτική Αττική, αλλά, σύμφωνα με την ανάλυση των δορυφορικών δεδομένων του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, τα ύψη της βροχής ήταν σχετικά χαμηλά. Εντούτοις, οι επαναλαμβανόμενες βροχοπτώσεις εκείνης της νύχτας, σε συνδυασμό με την ποσότητα νερού που είχαν κατακρατήσει οι γειτονική ορεινοί όγκοι, όπως το όρος Πατέρας (σ.σ. τα ξημερώματα της 15ης Νοεμβρίου στο όρος Πατέρας έπεσε μέσα σε 3 ώρες το 1/5 της βροχής που πέφτει ετησίως), προκάλεσαν ένα «τσουνάμι» φονικού λασπόνερου που έπνιξε τη Μάνδρα, τη Μαγούλα και τη Νέα Πέραμο, προξενώντας τον θάνατο 24 ανθρώπων και μαζί ανυπολόγιστες καταστροφές.
Φυσικά πρέπει να παρθούν άμεσα προληπτικά μέτρα, να γίνουν τεχνικές παρεμβάσεις και να διανοιχθούν τα ρέματα σε όσες περιοχές υπάρχει κίνδυνος να σημειωθούν αντίστοιχες τραγωδίες. Αυτό που πρέπει ν' αλλάξει όμως, πάνω απ' όλα, είναι η νοοτροπία μας.
Μεταξύ ερειπίων και χαμένων ανθρώπινων ζωών ξεκίνησε άλλη μία από εκείνες τις ατέρμονες συζητήσεις για ευθύνες, παραλείψεις και τη χρόνια ελληνική παθογένεια. Η αποψίλωση των βουνών, το μπάζωμα των ρεμάτων, η αυθαίρετη δόμηση δεκαετιών, τα ανύπαρκτα αντιπλημμυρικά έργα, η αναλγησία της πολιτείας, το ισοπεδωτικό και βαθιά ενοχικό «μαζί τα χτίσαμε».
Όπως αναμενόταν, τo πόρισμα του γραφείου της Γενικής Επιθεωρήτριας Δημόσιας Διοίκησης που εκδόθηκε πριν από μερικές ημέρες απέδωσε τις αιτίες για τις φονικές πλημμύρες στην ανθρώπινη αυθαιρεσία και στη γραφειοκρατία. «Μπορεί να εκδηλώθηκαν ακραία καιρικά φαινόμενα στην περιοχή της Μάνδρας, ωστόσο, αν δεν υπήρχαν αυθαιρεσίες και γραφειοκρατικές αγκυλώσεις, πιθανόν να μην είχαμε θρηνήσει θύματα» τόνισε η Γενική Επιθεωρήτρια κ. Μαρία Παπασπύρου με αφορμή το συγκεκριμένο πόρισμα.
Φυσικά χρειάζεται ν' αποδοθούν ευθύνες. Φυσικά πρέπει να παρθούν άμεσα προληπτικά μέτρα, να γίνουν τεχνικές παρεμβάσεις και να διανοιχθούν τα ρέματα σε όσες περιοχές υπάρχει κίνδυνος να σημειωθούν αντίστοιχες τραγωδίες. Αυτό που πρέπει ν' αλλάξει όμως, πάνω απ' όλα, είναι η νοοτροπία μας.
Η αλήθεια (και η ελπίδα μας) βρίσκεται κάπου εκεί έξω
Το άγνωστο έχει την αμφίσημη ιδιότητα να τρομάζει και να κεντρίζει την περιέργεια. Από την εποχή σχεδόν που απέκτησαν συνείδηση της ύπαρξής τους, οι άνθρωποι ένιωθαν μια απροσδιόριστη έλξη για τους άγνωστους τόπους που κρύβονταν στον ορίζοντα, έλξη που προκαλούσε η επιθυμία ν' ανήκουν σε κάτι μεγαλύτερο από τους ίδιους. Κι όταν πια έμαθαν όσα είχαν να μάθουν και είδαν όσα είχαν να δουν στη Γη που τους περιβάλλει, έστρεψαν το βλέμμα τους στ' αστέρια.
Ίσως έτσι εξηγείται η μεγάλη απήχηση που είχαν και το 2017 οι ειδήσεις που σχετίζονταν με το Διάστημα. Ανακοινώσεις της NASA και ειδήσεις για την ανακάλυψη μυστήριων αστεροειδών και νέων πλανητών με ιδανικές συνθήκες για ύπαρξη ζωής, ο εντοπισμός ενός ηλιακού συστήματος σαν και το δικό μας, το τελευταίο ταξίδι του «Cassini» και φωτογραφίες από τους πιο απομακρυσμένους πλανήτες της αστρικής μας γειτονιάς κέντρισαν το ενδιαφέρον του κοινού που φαίνεται πως διψά για άγνωστες ιστορίες και κόσμους μακρινούς. Η αλήθεια ή, μάλλον, η ελπίδα μας βρίσκεται κάπου εκεί έξω.
Δύο χρόνια μετά, το προσφυγικό παραμένει άλυτο πρόβλημα
Το 2015 συμφωνήσαμε πως έπεσε στην Ελλάδα (και στην Τουρκία) το μεγαλύτερο βάρος του προσφυγικού. Πως τα θαλάσσια σύνορά της είναι σχεδόν αδύνατον να ελεγχθούν. Πως μια χώρα που βρίσκεται στη δίνη μιας μακροχρόνιας οικονομικής κρίσης είναι πολύ δύσκολο ν' αντεπεξέλθει στις αυξημένες προσφυγικές ροές.
Δύο χρόνια μετά, Ειδομένη μπορεί να μην υπάρχει πια, αλλά η κατάσταση δεν έχει αλλάξει.
Οι συνθήκες διαβίωσης στους καταυλισμούς προσφύγων, ιδίως στα νησιά, είναι κάτι παραπάνω από απελπιστικές. Οι εξεγέρσεις και τα επεισόδια είναι σχεδόν καθημερινό φαινόμενο, ενώ φωτογραφίες από τη Μόρια παρελαύνουν στα ξένα πρωτοσέλιδα δίπλα σε τίτλους όπως «Το βρόμικο μυστικό της Ευρώπης» ή «Καλωσήρθατε στη φυλακή». Κυβέρνηση, τοπικές αρχές, Τουρκία και Ε.Ε. πετούν το μπαλάκι των ευθυνών ο ένας στον άλλο και όλοι μαζί προσεύχονται ο φετινός χειμώνας να μην είναι πολύ βαρύς για να μη θρηνήσουμε θύματα.
Στο μεταξύ, οι αφίξεις προσφύγων από τα τουρκικά παράλια αυξάνονται, οι ανατολικοευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ουγγαρία και η Αυστρία, αρνούνται να υποδεχτούν πρόσφυγες βάσει των ποσοστώσεων που είχαν συμφωνηθεί και κανείς δεν μοιάζει διατεθειμένος ν' αναλάβει το κόστος μιας λύσης.
Μοναδικά θύματα παραμένουν αυτοί οι άνθρωποι που έφυγαν από τις πατρίδες τους αναζητώντας ένα καλύτερο μέλλον και βλέπουν τα όνειρά τους να πνίγονται στη λάσπη, στα σκουπίδια, στα λύματα και στο χιόνι.
