Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας σήμερα και η αλήθεια είναι πως πολλοί αναρωτιούνται πώς καθιερώθηκε αυτή η γιορτή, η οποία κάθε χρόνο τιμά τις γυναίκες όλου του πλανήτη στις 8 Μαρτίου.
Οι βάσεις για την Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας τέθηκαν από το εργατικό κίνημα το 1908, όταν 15.000 γυναίκες διαδήλωσαν στη Νέα Υόρκη διεκδικώντας μικρότερο ωράριο εργασίας, καλύτερες αμοιβές αλλά και δικαίωμα ψήφου. Ένα χρόνο αργότερα, το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Αμερικής κήρυξε την πρώτη Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας. Η ιδέα, όμως, ώστε αυτή η μέρα να γίνει κάτι περισσότερο, ένα διεθνές γεγονός, προήλθε από την Κλάρα Ζέτκιν, κομμουνίστρια, ακτιβίστρια και υπέρμαχο των δικαιωμάτων των γυναικών.
Η ιδέα της το 1910 πήρε σάρκα και οστά και τέθηκε στη Διεθνή Διάσκεψη Εργαζόμενων Γυναικών στην Κοπεγχάγη. Η πρότασή της υποστηρίχθηκε ομόφωνα από 100 γυναίκες 17 χωρών που συμμετείχαν στη διάσκεψη. Η πρώτη Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας γιορτάστηκε το 1911, στην Αυστρία, τη Δανία, τη Γερμανία και την Ελβετία. Τα Ηνωμένα Έθνη (ΟΗΕ) άρχισαν να γιορτάζουν την ημέρα της γυναίκας το 1975. Το πρώτο θέμα που υιοθετήθηκε από τον ΟΗΕ το 1996 ήταν «Γιορτάζοντας το παρελθόν, σχεδιάζοντας το μέλλον». Γιατί όμως η Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας γιορτάζεται στις 8 Μαρτίου;
Η αρχική ιδέα της Κλάρα Ζέτκιν για έναν διεθνή εορτασμό δεν ήταν συνδεδεμένη με μια συγκεκριμένη ημέρα. Η ημερομηνία της 8ης Μαρτίου επιλέχθηκε αφού οι Ρωσίδες απαίτησαν «ψωμί και ειρήνη» κατά τη διάρκεια μιας απεργίας εν καιρώ πολέμου το 1917. Τέσσερις ημέρες μετά την απεργία, ο τσάρος αναγκάστηκε να παραιτηθεί και η προσωρινή κυβέρνηση χορήγησε στις γυναίκες το δικαίωμα ψήφου.
Σύμφωνα με το Ιουλιανό ημερολόγιο που ίσχυε τότε στη Ρωσία, η απεργία των γυναικών ξεκίνησε στις 23 Φεβρουαρίου, ενώ στο Γρηγοριανό ημερολόγιο που χρησιμοποιείται στο μεγαλύτερο μέρος του υπόλοιπου κόσμου, η ημερομηνία αυτή είναι η 8η Μαρτίου. Η Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας είναι εθνική εορτή σε πολλές χώρες. Στην Κίνα, πολλές γυναίκες παίρνουν μισή ημέρα άδεια από την εργασία τους, όπως συνιστά το Κρατικό Συμβούλιο.
Χιλιάδες εκδηλώσεις πραγματοποιούνται παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένων πορειών, ομιλιών, συναυλιών, εκθέσεων και συζητήσεων. Στην Ιταλία, η ημέρα ονομάζεται Festa della Donna και τα άνθη μιμόζας είναι ένα δημοφιλές δώρο. Οι πωλήσεις λουλουδιών στη Ρωσία συνήθως διπλασιάζονται γύρω από την Ημέρα της Γυναίκας. Στις ΗΠΑ, ο Μάρτιος είναι ο μήνας ιστορίας των γυναικών, ενώ μια προεδρική διακήρυξη που εκδίδεται κάθε χρόνο τιμά τα επιτεύγματα των Αμερικανίδων.
Σε μια ανάρτηση στο Instagram στις αρχές του Μαρτίου 2024, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν δήλωσε ότι ο μήνας αυτός θα «γιορτάσει την κληρονομιά των τραγουδισμένων και αφανών πρωτοπόρων και των υποστηρικτών που έκαναν τον κόσμο ένα πιο δίκαιο, δίκαιο και ελεύθερο μέρος». Το μωβ, το πράσινο και το λευκό είναι τα χρώματα της Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, σύμφωνα με τον ιστότοπο της Ημέρας της Γυναίκας. Συγκεκριμένα αναφέρεται πως «το μωβ σηματοδοτεί τη δικαιοσύνη και την αξιοπρέπεια. Το πράσινο συμβολίζει την ελπίδα. Το λευκό αντιπροσωπεύει την αγνότητα, αν και μια αμφιλεγόμενη έννοια».
Το θέμα της Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας για το 2024
Το θέμα του ΟΗΕ για το 2024 είναι «Επενδύστε στις γυναίκες: Επιταχύνετε την πρόοδο», το οποίο αποσκοπεί στην ανάδειξη της σημασίας των μέτρων για την ισότητα των φύλων. «Οι συγκρούσεις και η άνοδος των τιμών μπορεί να οδηγήσουν το 75% των χωρών να περικόψουν τις δημόσιες δαπάνες έως το 2025, επηρεάζοντας αρνητικά τις γυναίκες και τις βασικές υπηρεσίες τους», αναφέρει σε ανακοίνωσή του ο ΟΗΕ.
Ο ιστότοπος για την Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας έχει επιλέξει το θέμα «Inspire Inclusion» (Εμπνεύστε την ένταξη). Λέει ότι οι διοργανωτές και οι εκδηλώσεις στοχεύουν «να σπάσουν τα εμπόδια, να αμφισβητήσουν τα στερεότυπα και να δημιουργήσουν περιβάλλοντα όπου όλες οι γυναίκες εκτιμώνται και γίνονται σεβαστές». Οι διοργανωτές παράλληλα υποστηρίζουν πως η ημέρα αυτή παρέχει την ευκαιρία να επισημανθεί η πρόοδος που έχει σημειωθεί, αλλά και να επισημανθεί η διάβρωση των δικαιωμάτων των γυναικών σε όλο τον κόσμο, καθώς και οι επιπτώσεις της βίας και της κακοποίησης των φύλων.
Τους τελευταίους 12 μήνες, οι γυναίκες στη Μέση Ανατολή, το Αφγανιστάν, το Ιράν και την Ουκρανία αγωνίστηκαν για τα δικαιώματά τους εν μέσω πολέμου και βία. Οι εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ λένε ότι έχουν λάβει αξιόπιστες καταγγελίες για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε βάρος γυναικών και κοριτσιών στη Γάζα, συμπεριλαμβανομένων περιπτώσεων βιασμού από τις ισραηλινές δυνάμεις. Το BBC έχει επίσης δει στοιχεία για βιασμούς, σεξουαλική βία και ακρωτηριασμούς ισραηλινών γυναικών κατά τη διάρκεια των επιθέσεων της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου.
Στο Αφγανιστάν, οι Ταλιμπάν εξακολουθούν να απαγορεύουν στα κορίτσια άνω της ηλικίας του δημοτικού την είσοδο στις σχολικές αίθουσες, εμποδίζοντας την πρόσβαση των γυναικών σε ισότιμη εκπαίδευση. Στο Ιράν, πολλοί συνεχίζουν να αψηφούν τους κανόνες που απαιτούν από τις γυναίκες να καλύπτουν τα μαλλιά τους, ενώ ακτιβίστριες όπως η βραβευμένη με Νόμπελ Ειρήνης Ναργκίς Μοχαμαντί, αντιμετωπίζουν μακροχρόνιες ποινές φυλάκισης.
Ο ΟΗΕ αναφέρει ότι γυναίκες και κορίτσια στο Σουδάν απαγάγονται και βιάζονται σε περιοχές που ελέγχονται από τις Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης (RSF), όπου αναγκάζονται να παντρευτούν και κρατούνται για λύτρα. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Δείκτη Χάσματος Φύλων 2023, που δημοσιεύεται κάθε χρόνο από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, καμία χώρα δεν έχει ακόμη επιτύχει πλήρη ισότητα ή ισοτιμία των φύλων. Προειδοποιεί δε, πως είναι πιθανό να χρειαστεί περισσότερος από ένας αιώνας μέχρι να επιτευχθεί σε όλο τον κόσμο.
Θα υπάρξει Ημέρα των Ανδρών;
Η Διεθνής Ημέρα των Ανδρών πραγματοποιείται στις 19 Νοεμβρίου από τη δεκαετία του 1990, όμως η εκδήλωση δεν αναγνωρίζεται από τον ΟΗΕ. Ωστόσο, την γιορτάζουν περισσότερες από 80 χώρες παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου. Η ημέρα επικεντρώνεται «στη θετική αξία που προσφέρουν οι άνδρες στον κόσμο, στις οικογένειές τους και στις κοινότητές τους», σύμφωνα με τους διοργανωτές. Στόχος της είναι να αναδείξει τα θετικά πρότυπα, να ευαισθητοποιήσει τους άνδρες για την ευημερία τους και να βελτιώσει τις σχέσεις των δύο φύλων.
Με πληροφορίες από BBC
